Bosim: Versiyalar orasidagi farq

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Tahrir izohi yoʻq
Gerakibot (munozara | hissa)
k r2.6.6) (Bot qoʻshdi: ru:Давление
Qator 68: Qator 68:
[[qu:Ñit'iy]]
[[qu:Ñit'iy]]
[[ro:Presiune]]
[[ro:Presiune]]
[[ru:Давление]]
[[scn:Prissioni]]
[[scn:Prissioni]]
[[sh:Tlak]]
[[sh:Tlak]]

1-Mart 2013, 09:44 dagi koʻrinishi

Bosim bu- yuzaga perpendikular taʼsir qilayotgan kuchning shu yuzaga nisbatini ifodalovchi fizik kattalik. Bosimning rasman tan olingan birligi -Paskal. Unga koʻra 1 m2 ga 1N kuch taʼsir etsa, 1Pa bosim xosil boʻladi: R=F/S yaʼni, 1Pa=1N/1M2. Lekin, amalda boshqa bosim birliklari ham keng qoʻllaniladi. Masalan, texnikada texnik atmosfera bosimi, kilogram kuchning kvadrat metrga berayotgan bosimiga teng bosim qoʻllaniladi. kgk/m2 birligi keng ishlatiladi, u balandligi 1 mm boʻlgan suv ustunining 1 m2 yuzaga bergan bosimiga teng. Shuning uchun, bu birlik 1mm suv ustuni yoki 1mm N2O ustuni deb yuritiladi. 1kgk/m2 = 1 mm N2O ust ≈ 10 Pa Katta qiymatlardagi bosimni ifodalash uchun SI sistemasiga tegishli boʻlmagan Bar birligi ham keng ishlatiladi. 1 bar = 105 Pa = 1.02 kgk/sm2=10200 mm H2O ust. Texnikada eng keng tarqalgan bosim oʻlchov birligi bu meʼyoriy atmosfera bosimi xisoblanadi. U erkin tushish tezligi 9,806 m/s va simob zichligi 13.595 boʻlganda, balandligi 760 mm boʻlgan simob ustunini muvozanatlagan xavo bosimi, yaʼni meʼyoriy atmosfera bosimi orqali ifodalanadi. Bunday simob ustuni xar bir kvadrat santimetrga oʻz ogʻirligiga teng boʻlgan bosim bilan taʼsir koʻrsatadi. 1Ratm = 760 mm Hg ust. = 1,033 kgk/sm2 = 101325 Pa = 1.01 bar. Agar bosimni toʻgʻridan toʻgʻri milimetr simob ustuni tarzida ifodalasak, 1 mm Hg ust = 133,3 Pa = 13.59 mm H2O ust . Bosim simob ustuni balandligi birligida ifodalansa, Atmosfera bosimini simob ustuni yordamida oʻlchashni kashf etgan olim Evangelista Torricelli sharafiga birligini Torr deb yuritiladi.