Turkiy tillar: Versiyalar orasidagi farq

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
ZéroBot (munozara | hissa)
k r2.7.1) (Bot qoʻshdi: la:Linguae Turcicae
EmausBot (munozara | hissa)
k r2.7.3) (Bot qoʻshdi: is:Tyrknesk tungumál
Qator 1 001: Qator 1 001:
[[id:Bahasa Turkik]]
[[id:Bahasa Turkik]]
[[io:Turka lingui]]
[[io:Turka lingui]]
[[is:Tyrknesk tungumál]]
[[it:Lingue turche]]
[[it:Lingue turche]]
[[ja:テュルク諸語]]
[[ja:テュルク諸語]]

13-Fevral 2013, 01:02 dagi koʻrinishi

Turkiy tillar — O‘zbekiston , Ozarbayjon , Qirg‘iziston, Qozog‘iston, Afg‘oniston, Turkmaniston, Xitoy, Rossiya , Eron , Ukraina va Turkiya davlatlarida keng tarqalgan.

Fayl:Bilge Tonyukuk Monument.jpg
Tonyukuk Abidesi


Tillar Yozilishi
O‘zbekcha Bolalar maktabda tilimizni lotin alifbosi bilan / ila yozadi.
Turkiya turkchasi Çocuklar okulda dilimizi latin alfabesi ile yazıyor.
Gagauzcha Uşaklar şkolada / okulda dilimizi latin alfavitindä yazêr.
Ozarcha Uşaqlar məktəbdə dilimizi latin əlifbası ilə yazır.
Turkmancha Çagalar mekdepde dilimizi latyn elipbiýi bile(n) ýazýar.
Uyg‘urcha Balilar mektepte tilimizni latin elipbesi bilen yazidu.
Qozoqcha Balalar mektepte tilimizdi latin alfavitimen jazadı.
Noʻgʻoycha Ballar mektepte tılımızdı latın alfabemen yazadılar.
Qirg‘izcha Baldar mektepte tilibizdi latin alfaviti menen jazat
Baldar mektepte tilibizdi latın alfaviti menen jazat.
Tatarcha Balalar mäktäpdä telebezne latin älifbası bilän / ilä yaza.
Boshqircha Balalar mәktәptә telebeҙҙe latin әlifbaһi menәn yaҙa.
Tillar Yozilishi
O‘zbekcha Yangi yilingiz qutlug‘ bo‘lsin.
Turkiya Turkchasi Yeni yılınız kutlu olsun.
Gagauzcha Yeni yılınızı kutlerim.
Qirimcha Sizni yanhı yıl bıla kutleymın.
Ozarcha (Ozarbayjon) Yeni iliniz mübarek olsun.
Ozarcha (Eron) Teze iliniz mübarek.
Iroq turkchasi (Iqoq) Y’engi iliwiz mübarak olsun.
Turkmancha Taze ýylynyz gutly bolsun.
Uyg‘urcha Yengi yılıngızğa mübarek bolsun.
Qozoqcha Janga jılıngız quttı bolsın
Qorachoy-Bolqorcha Cangngı cılığıznı alğışlayma.
Noʻgʻaycha Yana yılınız men.
Qoraqalpoqcha Canga cılıngız kuttı bolsın.
Qirg‘izcha Cangı cılıngız kuttu bolsun.
Tatarcha Yaña yılıgız kotlı bulsın.
Qirim Tatarchasi Yanı ılınız kaırlı (mubarek) olsun.
Maldo‘va-Ruminya Tatarchasi Ceni cılınız kutlu bolsun.
Boshqircha Һeҙҙe yaңi yil menәn ҡotlayim.
Qo'miqcha Yangı yılıgız kutlu bolsun.
Xakascha Naa çılnang alğıstapçam (-alkış) şirerni.
Xakascha Naa çılnang alğıstapçam şirerni.
Tuvacha Caa çıl-bile bayır çedirip or men.
Oltoycha Slerdi cangı cılla utkup turum.
Shorcha Naa çıl çakşı polzun.
Yoqutcha Ehigini şanga cılınan eğerdeliibin.
Chuvashcha Sene sul yaçepe salamlatap.
  Eski Turkiy O‘zbekcha Turkcha Turkmancha Tatarcha Qozoqcha Uyg‘urcha Yoqutcha Chuvashcha
  ata ota ata   ata        
  ana ona anne/ana ene ana ana ana   anʼn
  oʻgul o‘gil oğul oğul ul, uğıl ul oghul uol yvul
  er(kek) erkak erkek erkek ir yerkek är er ar
  kyz qiz kız gyz qız qιz qiz ky:s χeʼr
  kiši kishi kişi kişi keşe kisi   kihi  
  kelin kelin gelin geli:n kilen kelin kelin kylyn kilen
  Eski Turkiy O‘zbekcha Turkcha Turkmancha Tatarcha Qozoqcha Uyg‘urcha Yoqutcha Chuvashcha
  jürek yurak yürek ýürek yöräk zhürek yüräk süreq  
  qan qon kan ga:n qan qan qan qa:n jon
  baš bosh baş baş baş bas baş bas puš
  qyl qil kıl qyl qıl kyl kyl kyl χeʼleʼr
  köz ko‘z göz göz küz köz köz kos kör
  kirpik kiprik kirpik kirpik kerfek kirpik kirpik kirbi: χurbuk
  qulqaq quloq kulak gulak qolaq qulaq qulaq gulka:k χoʻlga
  burun burun burun burun borın murιn burun murun  
  qol qo‘l kol gol qul qol   qol χol
  el(ig)   el el       ili: alaʼ
  barmak barmoq parmak barmak barmaq   barmaq    
  tyrnaq tirnoq tırnak dyrnaq tırnaq tιrnaq tirnaq tynyraq  
  tiz tizza diz dy:z tez tize tiz tüsäχ  
  baltyr boldir baldır baldyr baltır baldyr baldir ballyr  
  adaq oyoq ayak aýaq ayaq ayaq   ataq  
  qaryn qorin karın garyn qarın qarιn qor(saq) qaryn χyraʼm
  Eski Turkiy O‘zbekcha Turkcha Turkmancha Tatarcha Qozoqcha Uyg‘urcha Yoqutcha Chuvashcha
  at ot at at at at at at ut
  siyir sigir sığır sygyr síır (sıyır) siyιr      
  yt it it it et iyt it yt jyda
  balyq baliq balık balyk balıq balιq beliq balyk polaʼ
  bit bit bit bit bet biyt pit byt pyjda
  Eski Turkiy O‘zbekcha Turkcha Turkmancha Tatarcha Qozoqcha Uyg‘urcha Yoqutcha Chuvashcha
  ev uy ev öý öy üy öy   av
  otag otoq otağ otaq   otaq   otu:  
  yol yo‘l yol yo:l yul zhol yol suol sol
  köprüq koʻprik köprü köpri küpar köpir kövrük kürpe  
  oq o‘q ok ok uk   oq ugu
  ot o‘t od ot ut ot ot uot vot
  kül kul kül kül köl kül kül kül kö'l
  suv suv su suw syw suw su ui syv
  kemi kema gemi gämi kimä keme     kim
  köl koʻl göl köl kül köl köl küöl  
  atov orol ada ada atan aral aral   ută
  küneš kun güneş gün qoyaş kün kün kün χĕvel
  bulut bulut bulut bulut bolıt bult bulut bylyt pĕlĕt
  yulduz yulduz yıldız ýyldyz yoldız zhuldιz yultuz sulus şăltăr
  topraq tuproq toprak toprak tufraq topιraq tupraq toburaχ tăpra
  töpü tepa tepe depe tübä töbe   töbö tüpe
  yağac yog‘och ağaç agaç ağaç ağaš     jyvăş
  tenri tangri tanrı taňry täñre   tängri tanara tură
  Eski Turkiy O‘zbekcha Turkcha Turkmancha Tatarcha Qozoqcha Uyg‘urcha Yoqutcha Chuvashcha
  uzun uzun uzun uzyn ozın uzιn uzun uhun vărăm
  yany yangi yeni yany yaña zhanga yengi sana şĕnĕ
  semiz semiz semiz semiz simez semiz semiz emis samăr
  tolu to‘la dolu do:ly tulı tolι toluq toloru tulli
  aq oq ak ak aq aq aq    
  qara qora kara gara qara qara qara χara χura
  qyzyl qizil kızıl gyzyl qızıl qızıl qizil kyhyl χĕrlĕ
  kök ko‘k gök gök kük kök kök küöq kăvak
Sonlar Eski Turkiy O‘zbekcha Turkcha Turkmancha Tatarcha Qozoqcha Uyg‘urcha Yoqutcha Chuvashcha
1 bir bir bir bir ber bir bir bi:r pĕrre
2 eki ikki iki iki ike yeki ikki ikki ikkĕ
4 tört to‘rt dört dö:rt dürt tört töt tüört tăvattă
7 yeti yetti yedi yedi cide zheti yättä sette şiççĕ
10 on o‘n on o:n un on on uon vunnă
100 yüz yuz yüz yü:z yöz zhüz yüz sü:s şĕr
Shaxs tuslanishi
O‘zbek Turk Ozarbayjon Turkman Yangi Uyg‘ur Boshqir Tatar Qozoq Qirg‘iz Yoqut Chuvash
men ben mən men men min min men men min epĕ / ep
menga bana mənə maňa manga miñä miña mağan maga miexe / miexeğe mana
meni beni məni meni méni mine mine meni meni miigin mana
menda bende məndə mende mende / méningde mindä mindä mende mende - manra
mendan benden məndən menden mendin / méningdin mindän minnän menen menden miigitten manran
mening benim mənim meniň méning mineñ minem meniñ menin miene man / manăn
men bilan / mening bilan benimle mənimlə men bilen / meniň bilen men bilen / méning bilen mineñ menän minem belän menimen men menen miiginen manpa
O‘zbek Turk Ozarbayjon Turkman Yangi Uyg‘ur Boshqir Tatar Qozoq Qirg‘iz Yoqut Chuvash
sen sen sən sen sen hin sin sen sen en esĕ / es
senga sana sənə saňa sanga hiñä siña sağan saga eyiexe / eyiexeğe sana
seni seni səni seni séni hine sine seni seni eyigin sana
senda sende səndə sende sende / séningde hindä sindä sende sende - sanra
sendan senden səndən senden sendin / séningdin hindän sinnän senen senden eyigitten sanran
sening senin sənin seniň séning hineñ sineñ seniñ senin eyiene san / sanăn
sen bilan / sening bilan seninle səninlə sen bilen / seniň bilen sen bilen / séning bilen hineñ menän sineñ belän senimen sen menen eyiginen sanpa
O‘zbek Turk Ozarbayjon Turkman Yangi Uyg‘ur Boshqir Tatar Qozoq Qirg‘iz Yoqut Chuvash
siz siz siz siz siz / sili heź sez siz siz en esir / esĕr
sizga size sizə size sizge / silige heźgä sezgä sizge sizge eyiexe / eyiexeğe sire
sizni sizi sizi sizi sizni / silini heźźe sezne sizdi sizdi eyigin sire
sizda sizde sizdə sizde sizde / silide heźźä sezdä sizde sizde - sirĕnte
sizdan sizden sizdən sizden sizdin / silidin heźźän sezdän sizden sizden eyigitten sirĕnten
sizning sizin sizin siziň sizning / silining heźźeñ sezneñ sizdiñ sizdin eyiene sirĕn
siz bilan / sizning bilan sizinle sizinlə siz bilen / siziň bilen siz bilen / sizning bilen / sili bilen heźźeñ menän sezneñ belän sizben siz menen eyiginen sirĕnpe
O‘zbek Turk Ozarbayjon Turkman Yangi Uyg‘ur Boshqir Tatar Qozoq Qirg‘iz Yoqut Chuvash
u o o ol u ul ul ol al kini văl / ul
unga ona ona oňa uningha uğa aña oğan aga kiniexe ăna
uni onu onu onu uni unı anı onı anı kinini ăna
unda onda onda onda unda / uningda / anda unda anda onda anda - unra / unta
undan ondan ondan ondan undin / uningdin / andin undan annan onan andan kinitten unran / untan
uning onun onun onuň uning unıñ anıñ onıñ anın kiene un / unăn
u bilan / uning bilan onunla onunla o bilen / onuň bilen u bilen / uning bilen unıñ menän anıñ belän onımen al menen kininen unpa
O‘zbek Turk Ozarbayjon Turkman Yangi Uyg‘ur Boshqir Tatar Qozoq Qirg‘iz Yoqut Chuvash
biz biz biz biz biz beź bez biz biz bihigi epir / epĕr
bizga bize bizə bize bizge beźgä bezgä bizge bizge bihiexe / bihiexeğe pire
bizni bizi bizi bizi bizni beźźe bezne bizdi bizdi bihigini pire
bizda bizde bizdə bizde bizde beźźä bezdä bizde bizde - pirĕnte / pirte
bizdan bizden bizdən bizden bizdin beźźän bezdän bizden bizden bihigitten pirĕnten / pirten
bizning bizim bizim biziň bizning beźźeñ bezneñ bizdiñ bizdin bihiene pirĕn
biz bilan / bizning bilan bizimle bizimlə biz bilen / biziň bilen biz bilen / bizning bilen beźźeñ menän bezneñ belän bizben biz menen bihiginen pirĕnpe
O‘zbek Turk Ozarbayjon Turkman Yangi Uyg‘ur Boshqir Tatar Qozoq Qirg‘iz Yoqut Chuvash
senlar siz siz siz siler / sénler heź sez sender siler ehigi esir / esĕr
senlarga size sizə size silerge / sénlerge heźgä sezgä senderge silerge ehiexe / ehiexeğe sire
senlarni sizi sizi sizi silerni / sénlerni heźźe sezne senderdi silerdi ehigini sire
senlarda sizde sizdə sizde silerde / sénlerde heźźä sezdä senderde silerde - sirĕnte
senlardan sizden sizdən sizden silerdin / sénlerdin heźźän sezdän senderden silerden ehigitten sirĕnten
senlarning sizin sizin siziň silerning / sénlerning heźźeñ sezneñ senderdiñ silerdin ehiene sirĕn
senlar bilan sizinle sizinlə siz bilen / siziň bilen siler bilen / sénler bilen heźźeñ menän sezneñ belän sendermen siler menen ehiginen sirĕnpe
O‘zbek Turk Ozarbayjon Turkman Yangi Uyg‘ur Boshqir Tatar Qozoq Qirg‘iz Yoqut Chuvash
ular onlar onlar olar ular ular alar / ular olar alar kiniler vĕsem / vălsem
ularga onlara onlara olara ulargha ularğa alarğa olarğa alarga kinilerge vĕsene
ularni onları onları olary ularni ularźı alarnı olardı alardı kinileri vĕsene
ularda onlarda onlarda olarda ularda ularźa alarda olarda alarda - vĕsenche
ulardan onlardan onlardan olardan ulardin ularźan alardan olardan alardan kinilerten vĕsenchen
ularning onların onların olaryň ularning ularźın alarnıñ olardıñ alardın kiennere vĕsen / vĕsenĕn
ular bilan onlarla onlarla olar bilen ular bilen ular menän alar belän olarmen alar menen kinilerinen vĕsempe

Klassifikatsiyasi

Turkiy tillar Bulgar guruhcha Chuvash tili
Qarluq guruhcha Oʻzbek tili
Uygʻur tili
Qipchoq guruhcha Boshqird tili
Qozoq tili
Qaraim tili
Qoraqalpoq tili
Qorachoy-Bolqor tili
Qo'miq tili
Noʻgʻoy tili
Tatar tili
O‘g‘uz guruhcha Ozarbayjon tili
Gagauz tili
Turk tili
Turkman tili
Qirg‘iz-qipchoq guruhcha Oltoy tili
Qirgʻiz tili
Uyg‘ur guruhcha Tuva tili
Xakas tili
Shor tili
Yoqut tili

Havolalar