Turkiston (viloyat): Versiyalar orasidagi farq
Amir.Temur (munozara | hissa) |
Idioma-bot (munozara | hissa) k r2.7.3) (Bot qoʻshdi: lt:Pietų Kazachstano sritis |
||
Qator 156: | Qator 156: | ||
[[kk:Оңтүстік Қазақстан облысы]] |
[[kk:Оңтүстік Қазақстан облысы]] |
||
[[ko:옹튀스틱카작스탄 주]] |
[[ko:옹튀스틱카작스탄 주]] |
||
[[lt:Pietų Kazachstano sritis]] |
|||
[[lv:Dienvidkazahstānas apgabals]] |
[[lv:Dienvidkazahstānas apgabals]] |
||
[[mk:Јужен Казахстан (покраина)]] |
[[mk:Јужен Казахстан (покраина)]] |
4-Fevral 2013, 19:47 dagi koʻrinishi
Janubiy Qozogʻiston viloyati | |
---|---|
43°00′0″N 068°30′0″E / 43.00000°N 68.50000°E G OKoordinatalari: 43°00′0″N 068°30′0″E / 43.00000°N 68.50000°E G O | |
Mamlakat | Qozogʻiston |
viloyat | Janubiy Qozogʻiston viloyati |
Hukumat | |
• Akim | Mirzaxmetov Asqar Isabekovich |
Ilk eslatilishi | 1932 |
Maydon | [convert: invalid number] |
Markazi balandligi | 506 m |
Rasmiy til(lar)i | qozoqcha |
Aholisi (2012) |
2 621 523[1] |
Zichligi | 22,36 kishi/km2 |
Milliy tarkib |
qozoqlar 70,24 % o'zbeklar 17,50 % ruslar 5,96 % ozarbayjonlar 1,26 % tojiklar 1,07 % tatarlar 0,88 % turklar 0,87 % koreyslar 0,40 % ukrainlar 0,33 % |
Vaqt mintaqasi | UTC+6 |
Telefon kodi | +7 725 |
Pochta indeks(lar)i | 16 xxxx |
Avtomobil kodi | X |
Janubiy Qozogʻiston viloyati — Qozogʻiston Respublikasining janubida joylashgan. 1932-yili 10-martda tashkil topgan. 1962 — 92-yili Chimkent viloyati deb ataldi. Hududi 117,3 ming km2. Aholisi 2 621 523 kishi (2012). Markazi — Chimkent shahri. Shimoliy tarafidan Qaragʻandi, Sharqiy tarafida Jambul, gʻarbiy tarafidan Qiziloʻrda viloyatlari bilan chegaradosh, janubida Oʻzbekiston Respublikasi bilan chegaradosh. Viloyat tarkibida 13 ta tuman, 4 ta shaharcha, 7 ta shahar (Chimkentdan boʻlak), 13 ta kent, 171 ta qishloq okrugi, 932 ta qishloqlari bor.
Tarixi
Hududiy boʻlinishi
- Chimkent shahri,
- Oris shahri,
- Kentov shahri,
- Turkiston shahri,
- Boydibek tumani, markazi — Shayan
- Qazigʻurt tumani, markazi — Qazigʻurt
- Maqtaaral tumani, markazi — Jetisay
- Ordabasi tumani, markazi — Temirlanovka
- Oʻtror tumani, markazi — Shavildir
- Sayram tumani, markazi — Oqsuvkent
- Sariagʻash tumani, markazi — Sariagʻash
- Soʻzoq tumani, markazi — Shoʻlaqoʻrgʻan
- Toʻlebiy tumani, markazi — Lenger
- Tulkibosh tumani, markazi — Turar Risqulov
- Shardara tumani, markazi — Shardara
Aholisi
Janubiy Qozogʻiston viloyatida respublika aholisining 15 %-i yashashadi (2011). Aholining oʻrtacha zichligi 1 km2-ga 22,36 kishidan toʻgʻri keladi. Respublika boʻyicha tabiiy oʻsish boʻyicha (1000 kishiga 22,6 chaqaloqdan keladi) va aholi sonining tabiiy oʻsishining eng yuqori koʻrsatkichiga (32,5-ming kishidan oshdi) yetdi.
Aholi soni 1989-yil |
% | Aholi soni 1999-yil |
% | Aholi soni 2009-yil |
% | |
---|---|---|---|---|---|---|
Barchasi | 1823528 | 100,00 % | 1978339 | 100,00 % | 2469357 | 100,00 % |
Qozoqlar | 1017470 | 55,80 % | 1340889 | 67,78 % | 1785992 | 70,24 % |
O'zbeklar | 285042 | 15,63 % | 332202 | 16,79 % | 401630 | 17,50 % |
Ruslar | 278473 | 15,27 % | 162098 | 8,19 % | 136538 | 5,96 % |
Ozarbayjonlar | 27049 | 1,48 % | 24732 | 1,25 % | 28956 | 1,26 % |
Tojiklar | 19593 | 1,07 % | 21370 | 1,08 % | 29742 | 1,17 % |
Tatarlar | 34615 | 1,90 % | 23672 | 1,20 % | 21429 | 0,88 % |
Turklar | 11051 | 0,61 % | 18665 | 0,94 % | 20995 | 0,87 % |
Koreyslar | 11430 | 0,63 % | 9780 | 0,49 % | 9717 | 0,40 % |
Kurdlar | 6306 | 0,35 % | 6661 | 0,34 % | 8399 | 0,34 % |
Ukrainlar | 33033 | 1,81 % | 13039 | 0,66 % | 7948 | 0,33 % |
Olmonlar | 44526 | 2,44 % | 5261 | 0,27 % | 5788 | 0,15 % |
Uyg'urlar | 3752 | 0,21 % | 3258 | 0,16 % | 3485 | 0,16 % |
Forslar | 2511 | 0,14 % | 2312 | 0,12 % | 2860 | 0,12 % |
Chechenlar | 3573 | 0,20 % | 2260 | 0,11 % | 2465 | 0,10 % |
Qirg'izlar | 1435 | 0,08 % | 985 | 0,05 % | 2007 | 0,08 % |
Yunonlar | 20856 | 1,14 % | 1685 | 0,09 % | 1036 | 0,06 % |
Boshqurtlar | 2401 | 0,13 % | 1211 | 0,06 % | 995 | 0,04 % |
boshqa millatlar | 20412 | 1,64 % | 8259 | 0,83 % | 8264 | 0,34 % |
Geografiyasi
Transporti
Viloyat iqtisodining rivojlanishiga temit yoʻl xizmatining ulushi katta. Asosiy temir yoʻl tarmoqlari: Orenburg — Toshkent, Turkiston — Sibir temir yoʻli. Temir yoʻlning umumiy uzunligi 443 km.dan oshadi, xizmat koʻrsatish postlari Shengeldi — Oris va Turkiston — Oris — Tulkibosh stansiyalarning oraliqlari. Avtomabil yoʻlining umumiy uzunligi 5200 km, unung 800 km.dan ortigʻi respublikalik, 4470 km asosiy ahamiyatga ega yoʻllar. Viloyatdagi katta avtomagistrallar: Almati — Toshkent, Chimkent — Qiziloʻrda, Chimkent — Juantoʻbe. Havo yoʻllarida „Shimkent auejayi“ AAQ xalqarolik jonli va tranzitlik aviareyslari foydalanishga qulay. Viloyatdan Buxoro — Chimkent — Almati gaz quvuri, Omsk — Pavlodar — Chimkent neft quvuri oʻtadi.
Iqlimi
Viloyatning iqlimi kontinental. Qishi qisqa, qor kam yogʻadi, tez erib ketadi. Yanvar oyining yillik oʻrtacha harorati shimolida −7 — 9 °C, janubida −2 — 4 °C. Yozi uzoq, issiq, qurgʻoq yomgʻir kam yogʻadi. Iyul oyining yillik oʻrtacha harorati 25 — 29 °C. Choʻlli hududlarida yogʻingarchilikning yillik oʻrtacha miqdori 100—150 mm, togʻ yonida 300—500 mm, baland togʻli joylarida 800 mm.
Manbalar
- ↑ Численность населения РК по областям, городам и районам на 1 января 2011 года
- ↑ Agentstvo Respubliki Kazaxstan po statistike. Arxiv: Natsionalniy sostav naseleniya Respubliki Kazaxstan i ego oblastey (tom 1)
- ↑ Chislennost naseleniya po oblastyam, gorodam i rayonam, polu i otdelnim vozrastnim gruppam, otdelnim etnosam na 1 yanvarya 2010 goda