Mauricio Funes

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Carlos Maurisio Funes Cartagena — Salvadorlik siyosatchi va sobiq jurnalist. U 1959-yil 18-oktyabrda tugʻilgan. 2009—2014-yillarda Salvador prezidenti lavozimida ishlagan. Funes 2009-yilgi prezidentlik saylovlarida chap qanot Farabundo Marti Milliy ozodlik fronti (FMLN) partiyasi nomzodi sifatida gʻalaba qozondi va 2009-yil 1-iyunda lavozimini egallaydi.

Avvalgi hayoti va taʼlimi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Funes San Salvadorda tugʻilgan. U oʻrta maktab diplomini (Bachillerato) Externado San-Josedan oldi[1] va Universidad Centroamericana da oʻqidi, lekin uni tamomlamadi[2]. Externado ham, UCA ham iyezuit institutlari boʻlib, prezident Funesga chuqur taʼsir koʻrsatgan. Shu munosabat bilan, Funes 1989-yilda Salvador harbiylari tomonidan oʻldirilgan iyezuitlarga boʻlgan munosabatini uning kasbiy va shaxsiy rivojlanishida alohida ahamiyatga ega ekanligini taʼkidladi[3]. 1994-yilda matbuot erkinligi va amerikalararo hamjihatlikni targʻib qilgani uchun Kolumbiya universitetining Mariya Murs Kabot mukofoti bilan taqdirlangan[4].

Funesning akasi Salvadordagi fuqarolar urushi paytida oʻldirilgan[5]. Uning toʻngʻich oʻgʻli, 27 yoshli Alexandro Funes Velasko oʻldirilib, Parijda fotografiya boʻyicha oʻqiyotganida vafot etadi[6].

Jurnalistikadagi faoliyati[tahrir | manbasini tahrirlash]

Salvador siyosati bilan shugʻullanishdan oldin, Funes televidenieda mashhur intervyu koʻrsatuvini olib borgan jurnalist edi[7]. U Channel 12 va CNN en Español telekanallarida chiqish qildi[8], shuningdek, avvalgi hukumatlarni tanqid qilgan mahalliy yangiliklar dasturlarini olib bordi. U Salvadordagi fuqarolar urushi paytida muxbir boʻlgan va soʻl isyonchilar rahbarlaridan intervyu olgan. Aynan shu davrda u Salvadordagi soʻlchilarga koʻproq xayrixoh boʻldi va u oʻzini chap markazchi deb hisoblaydi[9].

Siyosiy faoliyati[tahrir | manbasini tahrirlash]

Funes 2007-yil 28-sentyabrda FMLN nomzodi sifatida koʻrsatilgan va Milliy Respublikachilar Alyansi nomzodi, Milliy politsiya direktorining sobiq oʻrinbosari Rodrigo Avila bilan raqobatlashgan. Funes 2009-yilgi prezidentlik saylovlarida 51,32 % ovoz bilan gʻalaba qozondi va shu tariqa bir turda saylovda gʻalaba qozondi. U mamlakatning ikkinchi chapga moyil prezidenti (birinchisi Arturo Araujo), shuningdek, Salvadordagi fuqarolar urushida qatnashmagan birinchi FMLN partiyasi rahbari edi. Uning 1-iyun kuni qasamyod qilishi mamlakat tarixida uchinchi bor hukumat partiyasi hokimiyatni tinch yoʻl bilan muxolifat qoʻliga oʻtkazdi.

Shaxsiy hayoti[tahrir | manbasini tahrirlash]

U Salvadorning sobiq birinchi xonimi, Braziliyada ishchilar partiyasida ishtirok etgan Vanda Pignato bilan turmush qurgan[10]. Ularning Jabroil ismli bir oʻgʻli bor. 2014-yil oktyabr oyida Funes Pignato bilan ajrashganini ochiq tan oldi[11]. Maurisio Funesga Nikaragua hukumati tomonidan berilgan siyosiy boshpana uning sherigi Ada Mitchell Guzman Siguenza va uning uch oʻgʻli uchun ushbu imtiyozni oʻz ichiga oladi. 2019-yil iyul oyida Funes (xotini va ikki oʻgʻli bilan birga) Nikaragua fuqaroligiga qabul qilindi, u yerda u va uning yaqin oilasi 2014-yildan beri quvgʻinda istiqomat qiladi[12].

Noqonuniy boyitish uchun toʻlovlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

2016-yil 10-fevralda Salvador Oliy sudi Funesni shaxsiy bank hisobvaraqlaridagi 700 ming dollardan ortiq mablagʻni noqonuniy yoʻl bilan yuvishda ayblanib, fuqarolik sudiga tortilishi haqida qaror chiqardi[13]. Nikaragua Salvadorda noqonuniy boyitishda ayblanayotgan Maurisio Funesga siyosiy boshpana berdi[14]. Maurisio Funes 600 000 dollardan ortiq shaxsiy operatsiyalarni oqlay olmadi[15]. Maurisio Funesga qarshi rasmiy ayblovda aytilishicha, u va uning oilasi oʻz aktivlarini 728 000 AQSh dollaridan ortiq miqdorda asossiz oshirgan[16]. Salvador prezidentining 2015-yildagi daromadi, Maurisio Funes lavozimini tark etganidan bir yil oʻtib, oyiga 5181,72 AQSh dollarini tashkil etdi[17]. 2017-yil 28-noyabrda Salvadorning ikkinchi fuqarolik sudi Funesni noqonuniy boyitishda aybdor deb topdi[18]. Hukm Nikaraguada boshpana himoyasi ostida boʻlgan Maurisio Funes va u bilan birga boʻlgan oʻgʻliga qarshi boʻlib, ular davlatga 420 ming dollar toʻlashni buyurdi[19]. 2019-yildan beri Interpol Maurisio Funesni hibsga olish soʻrovini ikki marta rad etdi[20][21].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ „Mauricio Funes (Biography)“ (es). Mauricio Funes: Un cambio seguro. 2009-yil 19-martda asl nusxadan arxivlangan.
  2. ↑ „Mauricio Funes (president of El Salvador)“. Britannica Online Encyclopaedia.
  3. ↑ „Mártires jesuitas reciben Orden José Matías Delgado“ (es). Qaraldi: 2011-yil 25-aprel.
  4. ↑ „4 awards for Latin American Coverage“. The New York Times (1994-yil 27-oktyabr). Qaraldi: 2010-yil 12-may.
  5. ↑ Factbox: Salvadoran President-elect Mauricio Funes. 16 March 2009. Retrieved on 2009-03-16.
  6. ↑ „Fallece en París Alejandro Funes, hijo del periodista Mauricio Funes“ (es). Chichicaste (2007-yil 11-oktyabr). 2013-yil 15-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 11-mart.
  7. ↑ Journalist Mauricio Funes wins El Salvador presidency. The Guardian 16 March 2009. Retrieved on 2009-03-16.
  8. ↑ Booth, William. „In El Salvador Vote, Big Opportunity for Leftists“. The Washington Post (2009-yil 9-mart). Qaraldi: 2009-yil 11-mart.
  9. ↑ Factbox: Salvadoran President-elect Mauricio Funes. Reuters 16 March 2009. Retrieved on 2009-03-16.
  10. ↑ Ellingwood, Ken. „In El Salvador, journalist may lead leftists to center stage“ (2008-yil 26-iyun), s. 2. Qaraldi: 2009-yil 11-mart.
  11. ↑ Corea, Emilio. „Mauricio Funes confirma estar separado de Vanda Pignato“. El Blog (2014-yil 13-oktyabr). 2015-yil 3-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 17-yanvar.
  12. ↑ „Fugitive Salvadoran Former President Given Nicaragua Citizenship“. Voice of America. Qaraldi: 2019-yil 27-dekabr.
  13. ↑ Renteria, Nelson; Yukhananov, Anna; Shumaker, Lisa. „Ex-president of El Salvador faces trial over source of $700,000“. Reuters (2016-yil 10-fevral). Qaraldi: 2017-yil 11-may.
  14. ↑ „Former El Salvador president granted asylum in Nicaragua, government says“ (2016-yil 6-sentyabr). Qaraldi: 2019-yil 27-dekabr.
  15. ↑ „El expresidente de El Salvador Mauricio Funes recibe asilo político en Nicaragua“. BBC Mundo (2016-yil 6-sentyabr). Qaraldi: 2017-yil 27-iyul.
  16. ↑ Delcid, Merlín. „Admiten demanda por presunto enriquecimiento ilícito contra el expresidente Funes de El Salvador“. CNN. CNN. Qaraldi: 2017-yil 9-oktyabr.
  17. ↑ Contreras, Clauria. „¿Cuál es el presidente que más gana en el mundo?“. Revista Estrategia & Negocios (2015-yil 11-mart). Qaraldi: 2017-yil 27-iyul.
  18. ↑ „Salvador court finds ex-president Funes illegally enriched himself“. Reuters (2017-yil 28-noyabr). Qaraldi: 2017-yil 28-noyabr.
  19. ↑ „El Salvador: Ex-President Funes guilty of illicit enrichment“ (en). ABC News. Qaraldi: 2017-yil 10-dekabr.
  20. ↑ „Interpol rejects El Salvador arrest request for ex-president“. AP NEWS (2019-yil 28-fevral). Qaraldi: 2021-yil 2-mart.
  21. ↑ „El Salvador: No Interpol red notice for ex-President Funes“. AP NEWS (2018-yil 24-sentyabr). Qaraldi: 2021-yil 2-mart. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Mauricio_Funes&oldid=3798664" dan olindi