Margaret Chase Smith
| Margaret Chase Smith | |
|---|---|
 | |
| Senat Respublika konferensiyasi raisi | |
|
Mansab davri 1967-yil 3-yanvar – 1973-yil 3-yanvar | |
| Shaxsiy maʼlumotlari | |
| Tavalludi |
Margaret Madeline Chase 1897-yil 14-dekabr Skowhegan, Meyn, AQSh |
| Vafoti |
1995-yil 29-may (97 yoshda) Skowhegan, Meyn, AQSh |
| Siyosiy partiyasi | Respublikachi |
| Turmush oʻrtogʻi | Clyde H. Smith |
| Imzosi |
 |
Margaret Madeline Chase Smith (1897-yil 14-dekabr — 1995-yil 29-may[1]) — amerikalik siyosatchi edi. Respublikachilar partiyasi aʼzosi, u AQSh vakili (1940 — 1949) va Meyn shtatidan AQSh senatori (1949 — 1973) boʻlib ishlagan[2]. U Qoʻshma Shtatlar Kongressining ikkala palatasida xizmat qilgan birinchi ayol va Meynni har ikkala palatada ham vakillik qilgan birinchi ayol edi[3]. Moʻtadil respublikachi, u 1950-yilda „Vijdon deklaratsiyasi“ nutqida Jozeph MacCarthyning taktikasini birinchilardan boʻlib tanqid qilgan[4].
Smith 1964-yilgi saylovda Respublikachilar partiyasidan prezidentlikka nomzod boʻlgan. u yirik partiya qurultoyida prezidentlikka nomzod sifatida koʻrsatilgan birinchi ayol boʻldi. Vazifasini tark etgach, u tarixdagi eng uzoq xizmat qilgan ayol senator boʻldi, bu farq 2011-yil 5-yanvarda Merilend shtatidan senator Barbara Mikulski beshinchi muddatga qasamyod keltirguniga qadar erishilmadi[5]. Smith Senatdagi eng uzoq muddat xizmat qilgan respublikachi ayol sifatida qayd etildi[6], bu farq 2021-yil 3-yanvargacha, oʻzi ilgari egallab turgan Senat oʻrindigʻini egallab turgan Susan Collins beshinchi muddatga qasamyod qilganidan keyin ham oʻtib ketolmadi[7][8].
AQSh Vakillar Palatasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
1940-yilning bahorida, Clyde Smith yurak xurujidan soʻng ogʻir kasal boʻlib qoldi va xotinidan keyingi sentabrda boʻlib oʻtadigan umumiy saylovda oʻz nomzodini qoʻyishni soʻradi[9]. U press-reliz tayyorladi, unda u shunday dedi: „Men oʻz gʻoyalarim va rejalarim haqida toʻliq maʼlumotga ega boʻlgan yoki bu gʻoyalarni va mening tumanim uchun tugallanmagan ishimni davom ettirish uchun u kabi malakali boshqa hech kimni bilmayman“[10]. U oʻsha yilning 8-aprelida vafot etdi va muddatini yakunlash uchun keyingi 3-iyunda navbatdan tashqari saylov oʻtkazilishi rejalashtirilgan edi. Demokratik raqibga duch kelmagan Smith maxsus saylovda gʻalaba qozondi va Meyn shtatidan Kongressga saylangan birinchi ayol boʻldi[11]. Navbatdan tashqari saylovdan uch oy oʻtgach, u oʻz uyida toʻliq ikki yillik muddatga saylandi[12]. Smith 65 % −35 % farq bilan Lyuistonning Demokratik meri Edward J. Beauchampni magʻlub etdi. U keyingi sakkiz yil davomida yana uch muddatga qayta saylandi va hech qachon 60 % dan kam ovoz ololmadi.
AQSh Senati[tahrir | manbasini tahrirlash]
1947-yilning avgustida, uch muddat amaldagi Wallace H. White Jr. nafaqaga chiqishga qaror qilganidan soʻng, Smith AQSh Senatidagi oʻz oʻrniga nomzodligini eʼlon qildi. Respublikachilar praymerizida u amaldagi gubernator Horace A. Hildret, sobiq gubernator Samner Sewall va Reverend Albion Beverage bilan uchrashdi[13]. U „Rekordni vaʼdaga oʻzgartirmang“ degan shiordan foydalanib, kam pul evaziga ommaviy kampaniya olib bordi. Raqiblaridan birining rafiqasi ayol yaxshi senator boʻladimi, deb soʻraganida, Smith shunday javob berdi: „Uyni ayollar boshqaradi. Ular qoidalarni oʻrnatadilar, ularni amalga oshiradilar, buzilishlar uchun adolatni belgilaydilar. Shunday qilib, Kongress singari ular qonun chiqaradilar; Ijroiya kabi, ular ham boshqaradi; sudlar kabi, ular qoidalarni sharhlaydilar. Bu siyosat uchun ideal tajriba“[14]. 1948-yil 21-iyunda u birlamchi saylovda gʻalaba qozondi va uchta raqibidan koʻproq ovoz oldi. 13-sentabrda boʻlib oʻtgan umumiy saylovda u demokrat Adrian H. Scoltenni 71 %-29 % farq bilan magʻlub etdi[15]. U Senatda Meyn vakili boʻlgan birinchi ayol va Kongressning ikkala palatasida xizmat qilgan birinchi ayol boʻldi.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „Archived copy“. 2000-yil 14-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 19-sentabr 2013-yil.
- ↑ „SMITH, Margaret Chase, (1897–1995)“. Biographical Directory of the United States Congress.
- ↑ „Senator Margaret Chase Smith (1897–1995)“. University of Maine.
- ↑ „1-iyun 1950-yil: A Declaration of Conscience“. United States Senate.
- ↑ „Margaret Chase Smith, Republican of Maine“. Edward M. Kennedy Institute for the United States Senate. 9-mart 2014-yilda asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ „Women in the Senate – Interactive Graph“. The New York Times (21-mart 2013-yil). Qaraldi: 14-may 2014-yil.
- ↑ Cochrane, Emily. „Empowered by an Odds-Defying Win, Susan Collins is Ready to Deal“. The New York Times (27-noyabr 2020-yil).
- ↑ „Collins sworn in for historic fifth term in U.S. Senate“ (3-yanvar 2021-yil).
- ↑ Severo, Richard. „Margaret Chase Smith Is Dead at 97; Maine Republican Made History Twice“. The New York Times (30-may 1995-yil).
- ↑ Hutchison, Kay Bailey. American Heroines: The Spirited Women Who Shaped Our Country. HarperCollins, 2004.
- ↑ „Smith, Margaret Chase“. Women in Congress.
- ↑ „Statistics of the Presidential and Congressional Election of 5-noyabr 1940-yil“. Clerk of the United States House of Representatives.
- ↑ „The First Woman to Serve in the U.S. House and Senate, Margaret Chase Smith“. History Things (18-mart 2017-yil).
- ↑ „13-sentabr 1948-yil: First Woman Elected to Both Houses of Congress“. United States Senate.
- ↑ „Statistics of the Presidential and Congressional Election of 2-noyabr 1948-yil“. Clerk of the United States House of Representatives.