Malikjahon xonim

Malikjahon xonim (1805-yil 26fevral – 1873-yil 2-aprel) fors podshosi Muhammad Shoh Qojarning rafiqasi va Nosiriddinshohning onasi edi.^[1] U erining vafoti va oʻgʻlining taxtga oʻtirilishi oʻrtasida 1848-yil 5-sentabrdan 5-oktabrgacha bir oy davomida Fors imperiyasining amalda regenti boʻlgan.

Hayot[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yoshlik[tahrir | manbasini tahrirlash]

Malikjahon xonim tugʻilishi va nikohi boʻyicha Qajarlar sulolasining fors malikasi edi. Otasi amir Muhammad Qosim Xon Qojar Quvonli „Amir Kabir“ onasi malika Begom Jan xonim Qojarning qizi boʻlib, u Fors podshosi Fath-Ali Shoh Qojarning nabirasi edi. Uning otasi tomonidan bobosi qudratli qojar sarkardasi Amir Sulaymon Xon Qojar Quvonli „Amir Kabir“, „Nizom ud-Davla“, „Eʼtizod ud-Davla“ boʻlgan, buvisi esa Zand sulolasining malikasi boʻlgan.^[2]

Nikoh[tahrir | manbasini tahrirlash]

Malikjahon xonim (oʻrtada), Nosiriddinshoh (uning oʻgʻli, Qojar sulolasining toʻrtinchi shohi, chapda) va Izzat ud-Davla (oʻngda, uning qizi). Surat 1874-yildan oldin olingan.

U yoshligida amakivachchasi, forslik Muhammad Shoh Qojarga (hukmronligi 1834 – 1848-yillar) turmushga chiqdi.^[3] Uning turmush oʻrtogʻi hayoti davomida oʻn beshga yaqin ayolga uylangan, ammo u eng birinchi xotinlaridan biri edi. U haramda bir necha sabablarga koʻra obroʻ-eʼtiborga ega boʻlgan: shohning xotinlari orasida kattaligi tufayli chunki u qojarlar oila aʼzosi boʻlgan va shuning uchun yaxshi nasl-nasabga ega va u eriga beshta bola tugʻib bergan (ulardan ikkitasi balogʻatga etgan) va eng muhimi, u valiahdning onasi boʻlgan.

Uning tirik qolgan yagona oʻgʻli Nosiriddinshoh otasining oʻrniga Fors taxtiga oʻtiradi.^[3] Uning „Mahd-i Ulyo“ unvoni „Buyuk beshik“ degan maʼnoni anglatadi va bu unvon odatda merosxoʻrning onasiga berilgan.^[3]

Bevalik[tahrir | manbasini tahrirlash]

Beva ayol sifatida u erining vafoti va oʻgʻlining taxtga oʻtirilishi oraligʻida, 1848-yil 5-sentabrdan 5-oktabrgacha bir oy davomida Fors imperiyasining amalda regenti boʻlgan.

Qirol onasi sifatida u 1848-yildan 1873-yilda vafotigacha oʻgʻlining hukmronligi davrida katta siyosiy taʼsir koʻrsatdi.^[3] U kuchli va siyosiy iqtidorli shaxs sifatida tasvirlangan.^[3] Oilaviy va urugʻ-aymoq tarmoqlarida mustahkam ildiz otgan, u xizmat koʻrsatgan oddiy odamlardan koʻra Qojar zodagonlarini qoʻllab-quvvatlagan va qoʻllab-quvvatlagan, chunki Qojar oilasi va urugʻi aʼzolari begonalarga qaraganda u bilan ancha yaxshi aloqada boʻlgan.^[3]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

↑ „مادر ناصرالدین شاه / عکس“ (fa). jomhouriat.ir. پایگاه خبری تحلیلی جمهوریت Republic Analytical News Base (2014-yil 24-avgust). 2015-yil 6-iyulda asl nusxadan arxivlangan.
↑ Barjesteh van Waalwijk van Doorn, Leonardus Alexander Ferydoun (2011). „Genealogy of the Qajar Quvonli Family: a First Draft, Qajar Studies X-XI“. Journal of the International Qajar Studies Association. Rotterdam/Santa Barbara/Tehran. 197–259-bet. ISSN 1572-0993.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 ^3,5 „Iran Heads of State“. Worldwide Guide To Women in Leadership. Qaraldi: 3-fevral 2017-yil. Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "iranheads" defined multiple times with different content

[1] „مادر ناصرالدین شاه / عکس“ (fa). jomhouriat.ir. پایگاه خبری تحلیلی جمهوریت Republic Analytical News Base (2014-yil 24-avgust). 2015-yil 6-iyulda asl nusxadan arxivlangan.

[2] Barjesteh van Waalwijk van Doorn, Leonardus Alexander Ferydoun (2011). „Genealogy of the Qajar Quvonli Family: a First Draft, Qajar Studies X-XI“. Journal of the International Qajar Studies Association. Rotterdam/Santa Barbara/Tehran. 197–259-bet. ISSN 1572-0993.

[iranheads-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 ^3,5 „Iran Heads of State“. Worldwide Guide To Women in Leadership. Qaraldi: 3-fevral 2017-yil. Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "iranheads" defined multiple times with different content

[1]

[2]

[3]