Magnolia virginiana

Shirin magnoliya
	; ; Least Concern (IUCN 3.1)
	; ;
Ilmiy tasniflash
	Oʻsimliklar
	Yuksak oʻsimliklar
	Gulli oʻsimliklar
	Magnoliids
	Magnoliales
	Magnoliaceae
	Magnolia
	Magnolia sect. Magnolia
	M. virginiana
Binar nomi
	Magnolia virginiana; ; L.

Magnolia virginiana, koʻpincha shirin magnoliya yoki shunchaki shirin bay (shuningdek, dafna magnoliya, botqoq, botqoq magnoliya, oq bay yoki qunduz daraxti)^[2] Magnoliyadoshlar oilasining aʼzosidir. Bu botanika nomenklaturasining zamonaviy qoidalari boʻyicha ilmiy jihatdan tavsiflangan birinchi magnoliya. Magnoliya barcha gulli oʻsimliklarning (magnoliofitlarning) turi boʻlganligi sababli, bu tur maʼlum maʼnoda barcha gulli oʻsimliklarni ifodalaydi.

Taksonomiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Magnolia virginiana Carl Linnaeus tomonidan tasvirlangan koʻplab turlardan biri.

Tavsif[tahrir | manbasini tahrirlash]

Magnolia virginiana — doimiy yashil, bargli daraxt boʻyi 30 m ga yetadi, Amerika Qoʻshma Shtatlarining sharqiy qismidagi Atlantika qirgʻogʻining pasttekisliklari va botqoqliklarida, Floridadan Long-Aylendgacha, Nyu-Yorkda oʻsadi. Bargining doim yashil boʻlishi iqlimga bogʻliq. Janubda qishi yumshoqroq boʻlgan hududlarda doim yashil, shimolda esa yarim doim yashil boʻladi. Barglari navbatma-navbat joylashgan, oddiy (boʻlaksimon yoki pinnatsiz), uzunligi 6-12 sm va kengligi 3-5 sm. Poʻstlogʻi silliq va kulrang, ichki qobigʻi yengil xushboʻy hidli. Hidi xushboʻy dafna ziravorlarini eslatadi.

Gullari kremsimon oq rangda. Gullari juda kuchli vanil hidiga ega boʻlib, uni baʼzan bir necha yuz metr uzoqlikda sezish mumkin. Meva follikullarning birlashgan yigʻindisi, 3-5 sm uzunlikdagi, yetuk boʻlganda pushti-qizil, follikulalar yorilib, 1 sm uzunlikdagi urugʻlar tashqariga chiqadi. Urugʻlar qora, lekin yupqa qizil qobiq bilan qoplangan. Mevalar baʼzi qushlarni oʻziga jalb qiladi. Qushlar urugʻlarni yutadi, qizil qoplamani hazm qiladi va urugʻlarni tarqatadi.

Kultivatsiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Magnolia virginiana koʻpincha bogʻlarda manzarali daraxt sifatida oʻstiriladi. Bu parklar va katta bogʻlar uchun jozibali daraxt boʻlib, katta, koʻzga tashlanadigan, xushboʻy gullari, toza, jozibali barglari va tez oʻsishi uchun oʻstiriladi. Issiq joylarda Magnolia virginiana oʻzining doimiy yashil barglari uchun qadrlanadi.

Ingliz botanigi va missioneri Jon Banister 1678-yilda Amerika Qoʻshma Shtatlarining janubi-sharqiy qismida Magnolia virginiana oʻsimligini yigʻib, uni Angliyaga yubordi. Bu tur Angliyada yetishtirilgan birinchi magnoliya edi, garchi tez orada uning oʻrnini yashil, yirikroq gulli janubiy magnoliya (M. grandiflora) egallab olgan boʻlsa-da^[3].

Shirin magnoliya bogʻdorchilik yoʻli bilan Magnolia turkumiga kiruvchi bir qator turlar bilan gibridlangan. Bu turlarga M. globosa, M. grandiflora, M. insignis, M. macrophylla, M. obovata, M. sieboldii va M. tripetala kiradi. Ushbu duragaylarning baʼzilariga nav nomi berilgan va Magnoliya jamiyati tomonidan roʻyxatga olingan.

Kimyo[tahrir | manbasini tahrirlash]

Gullar tarkibida neolignanlar 3,5'-diallil-2',4-dihidroksibifenil, 4,4'-diallil-2,3'-dihidroksibifenil efir, 5,5'-diallil-2,2'-dihidroksibifenil, 3,5'-diallil-2'-gidroksi-4-metoksibifenil mavjud^[4].

Galereya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ochilmagan gul kurtaklari
Barglar
Barglarning yaqin koʻrinishi
Daraxt tanasining asosi
Daraxt poʻstlogʻining yaqin koʻrinishi
Gul
Pishmagan meva
Yetuk meva
Quritilgan rezavorlar toʻplami

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

↑ Khela, S. (2014). „Magnolia virginiana“. IUCN Red List of Threatened Species. 2014: e.T194018A2294506. doi:10.2305/IUCN.UK.2014-1.RLTS.T194018A2294506.en. Retrieved 19 November 2021.
↑ „Magnolia virginiana (Sweet Bay Magnolia)“.
↑ Aitken, Richard. Botanical Riches: Stories of Botanical Exploration. Melbourne, Victoria: Miegunyah Press: State Library of Victoria, 2008 — 112 bet. ISBN 9780853319559.
↑ Chandra, Amitabh; Nair, Muraleedharan (2007). „Supercritical Carbon Dioxide Extraction and Quantification of Bioactive Neolignans fromMagnolia virginianaFlowers“. Planta Medica. 61-jild, № 2. 192–5-bet. doi:10.1055/s-2006-958051. PMID 7753933.

[iucn_status_19_November_2021-1] Khela, S. (2014). „Magnolia virginiana“. IUCN Red List of Threatened Species. 2014: e.T194018A2294506. doi:10.2305/IUCN.UK.2014-1.RLTS.T194018A2294506.en. Retrieved 19 November 2021.

[2] „Magnolia virginiana (Sweet Bay Magnolia)“.

[3] Aitken, Richard. Botanical Riches: Stories of Botanical Exploration. Melbourne, Victoria: Miegunyah Press: State Library of Victoria, 2008 — 112 bet. ISBN 9780853319559.

[4] Chandra, Amitabh; Nair, Muraleedharan (2007). „Supercritical Carbon Dioxide Extraction and Quantification of Bioactive Neolignans fromMagnolia virginianaFlowers“. Planta Medica. 61-jild, № 2. 192–5-bet. doi:10.1055/s-2006-958051. PMID 7753933.

[1]

[2]

[3]

[4]