Lita mifologiyasi
Lita[1] (qadimgi yunoncha: Λιταί[1][2], lotincha: Litae[2] — „tavba qilish uchun iltimoslar“) — qadimgi yunon maʼbudalari, pushaymonlikni ifodalaydi. Zevsning qizlari[1].
Gomerning „Iliada“ sheʼrida (miloddan avvalgi IX-VIII asrlar) Litalar oʻzlarining katta singlisi — maʼbuda Ota (Ate, Ate) ga ergashib, chalgʻitish, aqlning qorongʻiligi[1] yolgʻon va ahmoqlikni ifodalovchi oqsoq va qiyshiq sifatida tasvirlangan[1]. N. I. Gnedich (1829) tarjimasida Lita maʼbudalari Namozlar deb nomlanadi va ularning katta opasi Ota — xafagarchilik deb ataladi: „Oqsoq, ajin, qoʻrqoq, qiya koʻzlarni koʻtarib, // Xafagarchilikka ergashib, ular tinimsiz gʻamxoʻrlik qilishadi“[3]. V.V.Veresaev (1949) tarjimasida maʼbudalar Soʻrovlar, katta opasi esa Koʻr deyiladi: „Ular oyoqlari choʻloq, ajinlar, koʻzlari qoʻrqoq; // Koʻr-koʻrona orqada tashvish bilan ergashadilar“[4].
Litalar, oʻz singlisi qilgan gunohlarini tuzatishga harakat qilmoqdalar: „Ibodatlar yaradorlarga shifo berishga shoshiladi“[3]. Ularni hurmat qilganlar kechirim soʻrashadi, ularga eʼtibor bermaganlar jazolanadi[1]: „Kim maʼbudalarni mensimaydi va qattiq qalb bilan rad etadi, — / Zevsga murojaat qilib, ular [Lita] otalariga yolvoradilar, ha Nafrat [Ota] // Uning izidan boradi va uni xafa qiladi, jazolaydi“[3].
Bu maʼbudalar Smirnalik Kvintning eramizdan avvalgi IV-asrga oid „Gomerdan keyin“ sheʼrida ham tilga olingan. Bu yerda ular haqida (A.P.Bolshakov tomonidan tarjima qilingan) aytilishicha, „Litalar Zevsning munosib qizlari“, ular magʻrur odamlardan nafratlanadilar va ularga („xudolar gʻazabining xabarchisi“ sifatida) qasos va nafrat maʼbudasi Eriniya[5] yuboradilar.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Обнорский 1896.
- ↑ 2,0 2,1 Hederich 1770.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Гомер 1967.
- ↑ Гомер 1949.
- ↑ Квинт Смирнский 2016.
Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Obnorskiy N. P. Liti, v mifologii // Ensiklopedicheskiy slovar Brokgauza i Yefrona : v 86 t. (82 t. i 4 dop.). — SPb., 1896. — T. XVIIa. — S. 841.
- Gomer. Iliada // Iliada. Odisseya / Per. s drevnegrech. N. I. Gnedicha. — M. : Xudoj. lit., 1967. — S. 21—416. — 766 s. — (B-ka vsemirnoy literaturi. Seriya pervaya. Literatura Drevnego Vostoka, antichnogo mira, srednix vekov, Vozrojdeniya, XVII i XVIII vv.; T. 3). — 300 000 ekz. — OCLC 236192211.
- Gomer. Iliada / Per. V. V. Veresaeva. — M.-L. : Goslitizdat, 1949. — 551 s. — 10 000 ekz. — OCLC 741203886.
- Kvint Smirnskiy. Posle Gomera = Κοιητογ Τά μέθ Ομηρον / Per. s dr.grech. yaz. A. P. Bolshakova. — M. : Un-t Dmitriya Pojarskogo: Russkiy fond sodeystviya obrazovaniyu i nauke, 2016. — 320 s. — (Aristeas. Philologia classica et historia antiqua. Supplementa. Volumen VII). — 1000 ekz. — ISBN 978-5-91244-158-5. — OCLC 959891941.
- Hederich B[d]. Litae : [arx. 15-fevralya 2020] // Gründliches mythologisches Lexikon : [nem.]. — Leipzig : Gleditsch Handlung, 1770. — Kol. 1472. — 2502 Kol. — OCLC 18554679.