Linked data
Linked data (inglizcha: linked data) - informatikada - World Wide Web (WWW) dagi oʻzaro bogʻlangan maʼlumotlar toʻplami. Ushbu atama, shuningdek, tegishli tuzilgan maʼlumotlarni nashr qilish usullarining tavsifi sifatida ham tushunilishi mumkin. Ushbu usullar HTTP, RDF va URI kabi veb- standartlarga asoslanadi va maʼlumotni mashinada oʻqiladigan shaklda tarqatish imkonini beradi. Bu turli manbalardan olingan maʼlumotlar bilan ishlash imkonini beradi (shu jumladan, soʻrovlarni yaratish qobiliyati).
World Wide Web Konsortsiumi direktori Timoti Jon Berners-Li bu atamani Semantik Veb loyihasi haqidagi munozaraning bir qismi sifatida kiritdi.Bu atama Linked data yaʼni Maʼlumotlardan foydalanish.
Prinsiplar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Ser Timoti Jon Berners-Li oʻzining “Dizayn masalalari: bogʻlangan maʼlumotlar”[1] maqolasida bogʻlangan maʼlumotlarning toʻrtta asosiy tamoyilini bayon qiladi.
Bu tamoyillar quyidagilar:
- Ob'ektlarni aniqlash uchun URI'lardan foydalaning.
- HTTP URI'lardan shunday foydalaningki, bu ob'ektlar odamlar va dasturiy taʼminot mijozlari tomonidan havola qilinishi va topilishi mumkin.
- RDF va SPARQL kabi standartlardan foydalanib, uning URI manziliga havola qilinmagan boʻlsa, tashkilot haqida foydali maʼlumotlarni taqdim eting.
- Internetda maʼlumotlarni nashr qilishda ushbu ob'ektlarning URI'laridan foydalangan holda tavsifga boshqa ob'ektlarga havolalarni (agar aloqalar mavjud boʻlsa) kiriting.
Eslatmalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Tim Berners-Lee. „Linked Data—Design Issues“ (inglizcha). W3C (27-iyul 2006-yil). 23-may 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 7-fevral 2014-yil.
Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Tom Heath, Christian Bizer. Linked Data: Evolving the Web Into a Global Data Space (англ.). — Morgan & Claypool Publishers, 2011. — ISBN 978-1-60845-430-3.
- Glen Hart, Catherine Dolbear. Linked Data: A Geographic Perspective (англ.). — CRC Press, 2011. — ISBN 978-1-4398-6995-6.
- David Wood, Marsha Zaidman, Luke Ruth. Linked Data (англ.). — Manning, 2014. — ISBN 978-1-61729-039-8.
- Eero Hyvonen. Publishing and Using Cultural Heritage Linked Data on the Semantic Web (англ.). — Morgan & Claypool Publishers, 2012. — ISBN 978-1-60845-998-8.
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Bog'langan ma'lumotlar, W3C da bogʻlangan maʼlumotlar.(ingl.) )