Latviyadagi saylovlar

Latviya milliy darajada qonun chiqaruvchi organni saylab beradi. Saeima 100 nafar aʼzodan iborat boʻlib, ular proporsional vakillik orqali toʻrt yillik muddatga 5 foizlik chegara bilan saylanadi. Oʻrinlarni ajratish uchun oʻzgartirilmagan Sainte-Lague usuli qoʻllaniladi. Parlament saylovlari oktyabr oyining birinchi shanbasida boʻlib oʻtadi. Mahalliy ravishda, Latviya munitsipalitetning kattaligiga qarab 7 dan 60 gacha aʼzodan iborat boʻlib kelgan munitsipal kengashlarni, shuningdek, toʻrt yillik muddatga mutanosib vakillik orqali saylaydi.

Latviyada koʻp partiyaviy tizim mavjud boʻlib, unda koʻplab partiyalar koʻpincha hech bir partiya yakka oʻzi hokimiyatni qoʻlga kiritish imkoniyatiga ega emas va partiyalar koalitsion hukumatlarni tuzish uchun bir-biri bilan hamkorlik qilishi kerak boʻlgan.

2018-yilgi parlament saylovi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Partiya		Ovozlar	%	Oʻrindiqlar	+/-
	Garmoniya	167,117	19.80	23	−1
	Davlatga kim egalik qiladi?	120 264	14.25	16	Yangi
	Yangi konservativ partiya	114 694	13.59	16	+16
	Rivojlanish/uchun!	101 685	12.04	13	+13
	Milliy ittifoq	92 963	11.01	13	−4
	Yashillar va fermerlar ittifoqi	83 675	9.91	11	−10
	Yangi Birlik	56 542	6.69	8	−15
	Latviya mintaqalar uyushmasi	35 018	4.14	0	−8
	Latviya Rossiya Ittifoqi	27 014	3.20	0	0
	Progressivlar	22 078	2.61	0	Yangi
	Latviya uchun chin yurakdan	7114	0,84	0	−7
	Latviya millatchilari	4,245	0,50	0	Yangi
	Alternativ uchun	2900	0,34	0	Yangi
	SKG Ittifoqi (LSDSP — KDS — GKL)	1735	0,20	0	Yangi
	Yevroskeptik harakat partiyasi	1059	0,12	0	Yangi
	Latviya markaziy partiyasi	897	0,10	0	Yangi
Yaroqsiz/boʻsh ovozlar		5,925	-	-	-
Jami		844 925	100	100	0
Roʻyxatga olingan saylovchilar/saylov ishtirokchilari		1 548 100	54.58	-	-
Manba: CVK

Referendumlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Latviya Konstitutsiyasi besh maqsadda referendum oʻtkazishni quyidagicha belgilaydi^[1]:

parlamentni chaqirib olish (14-modda) ^{[ <span title="This claim needs references to reliable sources. (January 2019)">iqtibos kerak</span> ]}
Yevropa Ittifoqiga qoʻshilish (68-modda)
Yevropa Ittifoqiga aʼzo boʻlish shartlariga jiddiy oʻzgartirishlarni qabul qilish (agar parlamentning 50 foizi talab qilsa) (68-modda)
Prezident tomonidan toʻxtatib qoʻyilgan qonun hujjatlarini qabul qilish (72-modda)
Konstitutsiyaga oʻzgartirishlar kiritish yoki qonun qabul qilish (78-modda)

Yevropa Ittifoqiga aʼzoligi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Latviyaning Yevropa Ittifoqiga aʼzoligi shartlariga jiddiy oʻzgartirishlar kiritish, agar bunday referendumni parlament aʼzolarining kamida yarmi talab qilsa, milliy referendum orqali hal qilinishi kerak boʻladi.

Ayrim hollarda Prezident yoki parlament aʼzolarining uchdan bir qismi qonun eʼlon qilinishini ikki oy muddatga to‘xtatib turishga haqli hisoblanadi. Agar ikki oylik muddatda saylovchilarning oʻndan bir qismi referendum oʻtkazishni soʻrasa, ushbu qonun boʻyicha referendum oʻtkaziladi, agar Parlament qonunni toʻrtdan uchdan uchdan ortiq ovoz bilan yana qabul qilsa, bundan mustasnodir. Saylovchilarning ishtiroki parlamentga oxirgi saylovlarda qatnashgan saylovchilar sonining 50 foizini tashkil qilishi kerak. Ikki oylik muddat ichida referendum oʻtkazish talab qilinmasa, qonun kuchga kiradi. Bunday referendum uch marta oʻtkazilgan: 1998, 1999 va 2007-yillarda oʻtkazilgan edi^[2].

Cheklovlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Konstitutsiya referendumga qoʻyilishi mumkin boʻlgan masalalarni cheklaydi. U byudjetlar, soliqlar, harbiy xizmatga chaqirish, urush eʼlonlari, tinchlik shartnomalari, boshqa davlatlar bilan kelishuvlar va boshqalarni taqiqlab qoʻyar ekan.

Latviya tarixida 13 ta referendum boʻlib oʻtgan: 4 tasi 1923-1934-yillarda va 9 tasi 1991-yildan buyon oʻtkazilib kelgan^[3].