Latviyada qishloq xoʻjaligi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

2018-yilda Latviyada 1,4 million tonna bugʻdoy; 426 ming tonna kartoshka; 306 ming tonna arpa; 229 ming tonna kolza; 188 ming tonna joʻxori; 81 ming tonna javdar; 80 ming tonna loviya; va boshqa qishloq xoʻjaligi mahsulotlarining kamroq miqdori yetishtirilgan[1].

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Sovet hokimiyati qishloq xoʻjaligini ijtimoiylashtirdi, keng davlat va kolxozlarda faqat kichik shaxsiy tomorqa va chorvachilikka ruxsat berdi[2]. Latviya mustaqillikka erishgan 1991-yilga kelib, oʻrtacha maydoni qariyb 6000 gektar boʻlgan 400 dan ortiq kolxozlar tarmogʻi va oʻrtacha 7300 gektarga yaqin 200 dan ortiq sovxozlardan iborat tarmoq yaratildi. Xususiy tomorqa yerlari kichik boʻlishiga qaramay (maksimal 0,5 gektar) qishloq xoʻjaligida samarasiz boʻlgan sovxoz va kolxozlar ham mahsulot miqdorini toʻldirish orqali muhim rol oʻynadi. 1991-yilda barcha qoʻy va echkilarning qariyb 87 foizi, shuningdek, sogʻin sigirlarning 33 foizi va qoramollarning 25 foizdan ortigʻi shaxsiy tomorqalarda boqilgan.

Sovet hokimiyati davrida Latviya Sovet Ittifoqiga goʻsht va sut mahsulotlari yetkazib beruvchi asosiy davlatga aylangan. 1940-yildan 1990-yilgacha chorvachilik mahsulotlari qariyb ikki baravar oshgan; aksincha, tuproqni quritish va oʻgʻitlash loyihalariga katta sarmoya kiritilishiga qaramay, ekinlarni yetishtirish atigi 14 foizga oshgan. 1990-yilda Latviya goʻshtning 10 foizini va sut mahsulotlarining 20 foizini boshqa Sovet respublikalariga eksport qildi, buning evaziga qishloq xoʻjaligi texnikasi, yoqilgʻi, ozuqa donalari va oʻgʻitlar oldi. Markazlashgan sovet tuzumi qulashi bilan yem-xashak yetishmasligi va qishloq xo‘jaligi texnikasining oshib borishi katta zarar keltirdi. 1990-yildan 1991-yilgacha Latviyada sovxoz va kolxozlarda hayvonlar soni 23 foizgacha kamaydi. Binobarin, mazkur fermer xo‘jaliklarida go‘sht, sut mahsulotlari va tuxum yetishtirish 6-7 foizga kamaydi.

Sovet hokimiyati davrida 1 million gektardan ortiq qishloq xoʻjaligi yerlari, ularning katta qismi tashlandiq holda qoldirilib oʻrmonga aylantirildi. Undan tashqari qariyb 1,7 million gektar ekin maydonlarining yarmidan bir qismi yem-xashak ekinlarini yetishtirish uchun foydalanilgan: 40 foizdan ortigʻi gʻalla, 5 foizi kartoshka va taxminan 2 foizi birgalikda zigʻir va qand lavlagi uchun foydalanilgan.

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. Latvia production in 2018, by FAO
  2. Iwaskiw, Walter R., ed (1996). "Estonia, Latvia & Lithuania: country studies". Estonia, Latvia & Lithuania: country studies (1st nashri). Washington, D.C.: Federal Research Division, Library of Congress. 133–135 b. ISBN 0-8444-0851-4. OCLC 34245562. https://www.loc.gov/item/96004057/. Jamoat mulki Bu maqola jamoat mulki boʻlgan maʼlumotlarni oʻz ichiga oladi.