Laos bayrogʻi

Laos bayrogʻi
Mamlakat	Laos
Mutanosibligi	2:3
Qabul qilindi	2-dekabr, 1975-yil (48 yil avval)
Bayroq mualliflari	Maha Sila Viravong

Laos bayrogʻi (laos : ທຸງຊາດລາວ; thungsad Lāo) uchta gorizontal chiziqdan iborat boʻlib, koʻk rangdagi oʻrta chiziq yuqori va pastki qizil chiziqlar balandligidan ikki baravar kattaroqdir. Oʻrtada oq doira, doiraning diametri koʻk chiziq balandliginimg 4⁄5 ga teng. Bayroq nisbati 2:3.

Bayroq birinchi marta 1945-yilda 1945 — 46- yillardagi qisqa muddatli Lao-Issara hukumati, keyin Patet Lao tomonidan qabul qilingan. Bu hozirgi vaqtda kommunistik davlatning kkita bayrogʻidan (ikkinchisi Kuba) biri boʻlib, hozirda hech qanday kommunistik simvolizmdan foydalanmaydi. Hozirgi bayroq 1975-yil 2-dekabrda sotsialistik davlatga aylanganda qabul qilingan. 1975-yilgacha boʻlgan qirollik bayrogʻi bir qator Laos diasporalari tomonidan qoʻllaniladi.

Umumiy koʻrinishi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ushbu bayroq uch boshli oq fil Airavata 19-asrda Luang Phrabang Qirolligining qizil bayrogʻini oʻrnini egalladi. Bu qirollik fransuz protektoratiga aylanganda va Laosning boshqa viloyatlari bilan 1953-yilda mustaqil boʻlgan Laos Qirolligiga birlashganidan keyin bayroqdan foydalanishda davom etgan. Bayroqda mamlakatning qadimiy nomi „Million fillar yurti“ ifodalangan. 1953-yildan boshlab qirollik hukumati Patet Lao bilan urush olib bordi, uning bayrogʻida koʻk fonda oq doira va tepada — pastda qizil chegaralari mavjud edi.

1973-yildan 1975-yilgacha Patet Lao hokimiyatni toʻgʻridan-toʻgʻri egallashdan va qirolning taxtdan voz kechishidan oldin hukumat koalitsiyasining bir qismini tashkil etdi. Ularning bayrogʻi davlat bayrogʻi sifatida qabul qilindi. Hozirgi Laos bayrogʻining asl yaratuvchisi Maha Sila Viravongning soʻzlariga koʻra, markazdagi oq doira Laos xalqining birligini anglatadi. Shuningdek, u Mekong daryosiga qarshi toʻlin oyni ifodalaydi. Qizil chiziqlar Mekong daryosining ikkala qirgʻogʻida Laos xalqining (Laosning koʻp millatli xalqi va Tailand shimoli -sharqidagi Isan xalqi) ozodlik va fransuzlardan mustaqillik uchun kurashlarida toʻkilgan qonni anglatadi. Mekong daryosining oʻzi, xalq farovonligi ramzi.^[1]

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Hozirgi Laos bayrogʻi 1945-yilda mashhur laos millatchisi, ziyoli va anʼanaviy Laos adabiyoti, tarixi va madaniyati olimi Maha Sila Viravong tomonidan ishlab chiqilgan. Lao Issara hukumati aʼzolaridan biri sifatida unga Luang Prabang monarxiyasini ifodalovchi qirollik bayrogʻidan (oq uch boshli filli qizil bayroq) farq qiladigan yangi Laos milliy bayrogʻini yaratish topshirildi. 1917-yilda Tailand anʼanaviy qirollik bayrogʻi ustidan oʻzining milliy bayrogʻi sifatida qizil-oq-koʻk — uch rangni qabul qilganidan ilhomlangan. 1945-yil 12-oktabrda Lao-Issara hukumatining oʻrnatilishi va uning birinchi Laos konstitutsiyasiga muvofiq, Viravong bayrogʻi 1946-yilda fransuzlar qoʻlga kiritilgunga qadar yangi hukumat tomonidan milliy bayroq sifatida qabul qilingan. Lao Issara siyosiy harakat sifatida bayroq 1949-yilda tarqatib yuborilgunga qadar quvgʻinda undan foydalanishda davom etdi. Uning kommunistlar boshchiligidagi vorisi Patet Lao 1975-yilda qirollik hukumati qulagunga qadar Viravong bayrogʻini harakatni ifodalash uchun qayta ishlatgan, Patet Lao uni milliy bayroq sifatida qayta qabul qilgan.

1952-yildan 1975-yilda qirol hukumati qulagunga qadar mamlakat qizil, oʻrtada oq uch boshli filli bayrogʻiga ega edi (Hindu xudosi Eravanni ifodalaydi). Filning tepasida toʻqqizta buklangan soyabon boʻlib, filning oʻzi besh darajali poydevorda turardi. Oq fil Janubi- Sharqiy Osiyoda, ayniqsa Myanma, Tailand va Laosda keng tarqalgan qirollik ramzidir. Ushbu bayroq Luang Prabang qirollik monarxiyasi tomonidan 20-asrning boshidan Fransiya hukmronligi ostida qabul qilingan va oʻsha davrda Tailanddagi oʻxshash bayroqdan (yagona oq fil bilan qizil bayroq) ilhomlangan.^[2]

Toʻqqiz buklangan soyabon ham Buddist kosmologiyasida Meru togʻidan kelib chiqqan qirollik ramzidir.

Hozirda Janubiy Vetnam bayrogʻiga oʻxshash bayroq surgundagi qirollik Laos hukumati va Laosda kommunistik boshqaruvga qarshi chiqqan turli xil muxolifat guruhlari tomonidan qoʻllaniladi. 2015-yilda Rod-Aylend shtatidagi Smitfild shahri qirollik bayrogʻini oʻzining „Meros va erkinlik“ bayrogʻi sifatida qabul qilish toʻgʻrisida qaror qabul qildi.^[3]