Lala
Lala[1] (lotincha: Larunda, baʼzan, shuningdek, Larunde, Laranda, Lara) ― nayada-nimfa, Olmon daryosining qizi. Ovidiyning „Fasty“ dostonida tilga olingan. Ovidiy asari ― u haqida eslatib oʻtilgan, bugungi kungacha saqlanib qolgan yagona manba boʻlib. Lala oʻz goʻzalligi va koʻp gapirishi bilan mashhur edi (dadasi bu xususiyatni jilovlashga koʻp urinib koʻrgan, ammo omadsiz)[2].
Nayada-nimfa sir saqlashga qodir emas edi va shuning uchun Yupiterning rafiqasi Yunonaga uning Yuturna (u Lala singari nimfa va Yanusning xotini boʻlgan) bilan boʻlgan munosabatlari haqidagi sirini ochib berdi. Ishonchini suisteʼmol qilgani uchun jazo sifatida Yupiter Laraning tilini kesib tashladi va psixopomp Merkuriyga uni Avernga ― yer osti dunyosi va Pluton qirolligi darvozalariga olib borishni buyurdi. Biroq, Merkuriy Larani sevib qoldi. Lala undan ikki farzandni dunyoga keltirdi, ular lar ― koʻrinmas uy xudolari deb ataladi. Biroq, Yupiter uni topa olmasligi uchun u oʻrmondagi yashirin kulbaga yashirinishi kerak edi.
Lala, ehtimol, Muta ― „soqov“ va Tatsita ― „kamgap“ bilan tenglashtirilishi kerak. Oxirgi ikkitasi ham nimfalar va kichik xudolar hisoblangan[3][4].
Ovidiy Feraliya bayrami (21-fevral) munosabati bilan Lala va Merkuriy haqidagi afsonani eslatib oʻtadi. Lara/Larunda ham baʼzan bayrami ― larentaliya boʻlgan Akka Larentiya[5] bilan tasavvur qilinadi, bu bayram rimliklar tomonidan 23-dekabrda nishonlanadi.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „Овидий. Фасты. Книга II.“. ancientrome.ru. 2020-yil 23-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 13-fevral.
- ↑ Ovid, Fasti 2, V. 599
- ↑ Lactantius, The Divine Institutions, I. 20
- ↑ J. A. Hartung, Die Religion der Römer: Nach den Quellen, vol. II, p. 204
- ↑ Cf. Thalia Took. „Acca Larentia, Roman Goddess and Mother of the Lares“ (2006). 2015-yil 24-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 23-dekabr.