Lais qal’asi

Lais qal'asi (nemischa: Schloß Lais) ― hozirda Layuze (estoncha: Laiuse ordulinnus) - Livoniya ordeni qal'asi, Lausevyalya qishlog'ida (estoncha: Laiusevälja) Estoniyaning Jogeva okrugida joylashgan.

Hozirda vayronalar holida saqlanib qolgan.

Tarix

Lais qal'asi xarobalari

thumb|Video: Lais qal'asi Qal'aning eng qadimgi qismi, g'isht va granit qal'asi 14-asrda qurilgan. Qal'a birinchi marta 1406-yilda tilga olingan. Tez orada mustahkamlangan uyga dumaloq devorli kengaytma qo'shildi. Qal'aga kirish devorning janubi-sharqiy qismida joylashgan edi.

15-asr boshlarida qal'a qayta tiklandi. Devorning gʻarbiy qismida yangi darvozalar qurilgan, darvoza minorasi va darvoza qoʻrgʻoni ham qurilgan. Xuddi shu asrning o'rtalarida shimoli-g'arbiy, shimoli-sharqiy va janubi-sharqiy aylana devorli minoralar qo'shildi. Shuningdek, devorlarning balandligi va kengligini oshirish davom ettirildi.

Livoniya urushining boshida, 1558-yilda, Lais qal'asi Ivan Dahshatli boshchiligidagi rus qo'shinlari qo'liga o'tdi va 1559-yilda uni vayron qildi.

Qal'a 1622-yildan beri Polsha va Shvetsiya hukmronligi ostida Lajuze qal'a provinsiyasining markazi sifatida xizmat qilgan. Shvetsiya hukmronligi ostiga tushgandan so'ng, Lajuse manor Xendrik Klasson Flemingga (швед. Henrik Klasson Fleming) sovg'a qilingan.

Shimoliy urush paytida, 1700-yildagi Narva jangidan so'ng, qal'ada Shvetsiya qiroli Karl XII va uning qo'shinlarining (1700-1701 ) qishki qarorgohi joylashgan edi.

Keyingi jangovar harakatlar paytida qal'a nihoyatda vayron bo'ldi. Qal'aning xarobalari va uning mudofaa xandaqlari Estoniya Madaniy yodgorliklari davlat reestriga kiritilgan.

Adabiyotlar

• Heinrich von Hagemeister, F. von Buxovden: Materialien zu einer Geschichte der Landgüter Livlands Teil 2, Riga: E. Frantzen 1836/1837, lk. 126-127

Yana qarang

• Estoniyadagi qal'alar ro'yxati

Havolalar

• Qal'a Layuze (Lais - Lais)
• Lajs (Polsha)