Kusatsu (Gunma)
Kusatsu 草津町 | |
|---|---|
| Shaharcha | |
 | |
 Bayroq  Gerb | |
| 36°37′14.5″N 138°35′45.9″E / 36.620694°N 138.596083°E G OKoordinatalari: 36°37′14.5″N 138°35′45.9″E / 36.620694°N 138.596083°E G O | |
| Mamlakat | Yaponiya |
| Mintaqa | Kanto viloyati |
| Maydon | 24,975 km2 (9,643 mi²) |
| Iqlim turi | Nam kontinental iqlim |
| Rasmiy til(lar)i | yapon |
| Aholisi (2020-yil sentyabr) |
6 255 |
| Zichligi | 130 kishi/km2 |
| Vaqt mintaqasi | UTC+9:00 |
| Telefon kodi | 0279-88-0001 |
Kusatsu (yaponcha: 草津町 Kusatsu-machi) Yaponiyaning Gunma prefekturasida joylashgan shaharchadir. 2020-yil 1-sentyabr holatiga koʻra, shaharchada 3407 ta xonadonda 6255 nafar aholi istiqomat qilgan, aholi zichligi esa 1 km2 ga 130 kishidan toʻgʻri kelgan[1]. Shaharning umumiy maydoni 249,75 kvadrat kilometr (96,43 mi²) ni tashkil etadi. Kusatsu — Yaponiyadagi eng mashhur issiq buloqlarshahridan biri hisoblanadi.
Geografiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Kusatsu dengiz sathidan 1200 metr balandlikda joylashgan. Kusatsudan gʻarbda faol Kusatsu-Shirane vulqoni (2160 m) va faol boʻlmagan Tengu togʻi (1385 m) hamda Motoshirane togʻi (2171 m) qad roslagan.
Atrofdagi munitsipalitetlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Iqlimi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Kusatsu nam kontinental iqlimga ega (Köppen Dfb) boʻlib, yozi issiq va qishi qattiq qor yogʻishi bilan ajralib turadi. Kusatsuda oʻrtacha yillik harorat 3,3 °C ni tashkil etadi. Yillik oʻrtacha yogʻin miqdori 1711 mm boʻlib, sentyabr esa eng seryogʻin oy hisoblanadi. Avgustda eng yuqori harorat 23,7 °C, eng past harorat esa yanvarda, −1,4 °C atrofida boʻladi[2]. Qish mavsumida onsen suvi yordamida koʻchalar qordan tozalanadi.
| Kusatsu (1991−2020) iqlimi | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Koʻrsatkich | Yan | Fev | Mart | Apr | May | Iyun | Iyul | Avg | Sen | Okt | Noy | Dek | Yil |
| Mutlaq maksimal, °C | 12,4 | 15,5 | 19,8 | 25,5 | 27,6 | 30,0 | 30,9 | 31,3 | 28,8 | 26,5 | 20,3 | 17,8 | 31,3 |
| Oʻrtacha maksimal, °C | −0,4 | 0,7 | 4,7 | 11,5 | 17,0 | 19,6 | 23,4 | 24,2 | 19,8 | 14,5 | 9,1 | 2,9 | 12,3 |
| Oʻrtacha harorat, °C | −4,1 | −3,6 | −0,1 | 6,0 | 11,4 | 14,9 | 18,9 | 19,6 | 15,6 | 9,9 | 4,4 | −1,2 | 3,7 |
| Oʻrtacha minimal, °C | −7,8 | −7,8 | −4,5 | 1,1 | 6,5 | 11,1 | 15,5 | 16,2 | 12,3 | 6,0 | 0,4 | −4,8 | 3,7 |
| Mutlaq minimal, °C | −14,7 | −15,9 | −12,6 | −9,7 | −4,6 | 2,8 | 8,2 | 6,5 | 1,7 | −2,4 | −7,3 | −12 | −15,9 |
| Yogʻingarchilik meʼyori, mm | 68,5 | 66,1 | 90,6 | 106,2 | 150,7 | 218,3 | 263,5 | 236,5 | 254,6 | 162,5 | 63,9 | 60,4 | 1 758,4 |
| Manba: Yaponiya Meteorologiya Agentligi[3][4] | |||||||||||||
Demografiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Yaponiya aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra[5], Kusatsu aholisi soʻnggi 40 yil ichida kamaygan.
| Yil | Aholi | ±% |
|---|---|---|
| 1920 | 2,72 | — |
| 1930 | 4,143 | +52.3% |
| 1940 | 7,538 | +81.9% |
| 1950 | 7,178 | −4.8% |
| 1960 | 7,933 | +10.5% |
| 1970 | 8,591 | +8.3% |
| 1980 | 9,341 | +8.7% |
| 1990 | 8,62 | −7.7% |
| 2000 | 7,702 | −10.6% |
| 2010 | 7,148 | −7.2% |
| 2020 | 6,049 | −15.4% |
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Yayoi davri[tahrir | manbasini tahrirlash]
Kusatsuning afsonaviy kelib chiqishi Yayoi davrida, milodiy II asrga borib taqaladi. Afsonaga koʻra, Yamato Takeru yoki Yamabushi Kusatsu atrofidagi issiq buloqlari ochilgan; ammo, ikkala daʼvo uchun hech qanday tarixiy dalil mavjud emas. Afsonaga koʻra, Yamato Takeru oʻz xotinining sharafiga shahrchaga Tsumagoi va Agatsuma deb nom bergan („tsuma“ yapon tilida „xotin“ degan maʼnoni anglatadi).
Kamakura davri[tahrir | manbasini tahrirlash]
XII asrgacha Kusatsu haqida aniq maʼlumot mavjud emas. Mahalliy folklorda aytilishicha, Minamoto no Yoritomo 1193-yilda Kusatsuga Taira urugʻi jangchilaridan qochish uchun shu yerdan panoh topgan. Keyin u Yubatakeda yashirinadi va choʻmiladi. Yoritomo oʻtirgan Gozaishi (yaponcha: 御座石, shonli o'rindiq, shoh o'rindig'i) va u choʻmilgan deb aytiladigan Yoritomo-gū (yaponcha: 頼朝宮, Yoritomo o'rni) hanuzgacha mavjud. Kusatsu tarixi 1200-yilda, Kosenji ibodatxonasiga asos solinganida boshlangan.
Sengoku davri[tahrir | manbasini tahrirlash]
Deyarli 400 yil oʻtgach, Sengoku davrida, yaralangan samuraylar orasida mashhur boʻlgan issiq buloqlar kurortiga aylangan Kusatsu mavjudligi haqida koʻplab dalillar mavjud. Tokio universiteti Fakslar tarixiy kitobi (yaponcha: 東大史料編纂所影写本 Tōdai shiryō hensanjo eishabon) 1595-yil (Bunroku 4) davomida Tokugava Ieyasu va Toyotomi Hideyoshining oʻrtasidagi yozishmalarda Ieyasu onseniga borish taklifi haqida zikr etiladi. Biroq, Hideyoshi Kusatsuga bormaydi, lekin uning oʻrniga Kusatsudan suv olib kelish uchun bir necha xizmatkorlarini yuboradi.
Edo davri[tahrir | manbasini tahrirlash]
Edo davrida, ayniqsa Bakumatsu davrida, Kusatsu misli koʻrilmagan iqtisodiy oʻsishni boshdan kechirdi va Yaponiyaning eng mashhur issiq buloqlar manzilgohidan biriga aylandi. Bu qisman Tokioning Yoshivara kabi qizil nurli tumanlarida yuqadigan gonoreya va zaxm kabi tanosil kasalliklarining koʻpayishi bilan bogʻliq edi, buning uchun issiq buloqda choʻmilishdan boshqa hech qanday davo yoʻq deb hisoblanar edi. "Kusatsu sengen Edo gamae" (yaponcha: 草津千軒江戸構え) maʼnosi ham shu vaqtga borib taqaladi va xuddi Edodagi (savdo tumanlari) kabi mingta doʻkon maʼnosini anglatadi.
Kusatsu Onsenning maqtovini eshitgan 8-Syogun Tokugava Yoshimune Yubatake manbasidan issiq buloq suvini olib, choʻmilish uchun oʻz qalʼasiga olib boradi. Hozirgi Kusatsu hududi Edo davrida Kozuke provinsiyasidagi Hatamoto tomonidan boshqariladigan hududning bir qismi hisoblanadi.
Meiji davri[tahrir | manbasini tahrirlash]
1869-yilda Kusatsu hududi yonib ketadi. Shahar bir necha yil ichida rekonstruksiya qilinadi, ammo bu jarayon koʻplab mahalliy aholini qarzdor qilib, keyingi 20 yil ichida koʻplab kichik korxonalar, ayniqsa ryokanlar bankrot boʻlishiga olib keladi. Oʻsha paytda Kusatsu aholisining koʻpchiligi anʼanaviy "Fuyuzumi" (yaponcha: 冬住み) anʼanasidan voz kechishadi, yaʼni qishda Kusatsuni tark etib, togʻlar ostida joylashgan oʻz ona shaharlariga qaytishni afzal koʻrish odati hisoblanadi. Buning oʻrniga shaharliklar qarzlarini toʻlash uchun eski uylarini sotib, yil boʻyi Kusatsuda yashay boshladilar.
Kusatsu qishlogʻi 1889-yil 1-aprelda Gunma prefekturasining Agatsuma tumanida sobiq Kusatsuning Maeguchi va boshqa oltita qishloqlar bilan qoʻshilishi va Meiji tiklanishidan keyin zamonaviy munitsipalitetlar tizimini yaratish orqali bunyod etilgan. 1900-yil 1-iyulda qishloqning sobiq Kusatsu va Maeguchi qismlari shaharcha maqomiga koʻtarildi, qolgan qismi esa Kuni qishlogʻini tashkil etdi.
Meidzi davrida infratuzilma va odamlarning bilimlari rivojlangan, shuning uchun koʻplab taniqli odamlar Kusatsuga tashrif buyurishgan. Issiq buloqlar, vulqonlar va boshqalar taʼsirini oʻrganish uchun muhim yoʻnalishga aylangan bu sohaga, ayniqsa, chet elliklar ilmiy qiziqish uygʻotdi.
1876-yilda nemis shifokori Erwin Balz birinchi marta Kusatsuga tashrif buyuradi. Balz Yaponiyadagi zamonaviy gʻarbiy tibbiyot fanining otalaridan biri va imperator Meidjining saroy shifokori boʻlgan. U Kusatsudagi issiq buloqlarning shifobaxsh kuchiga ishonch hosil qiladi va yapon shifokorlariga issiq buloqlardan toʻgʻri foydalanishni oʻrgatish zarurligiga shahar aholisini ishontirish maqsadida ular ustida ilmiy izlanishlar olib boradi.
Taysho Reyvaga[tahrir | manbasini tahrirlash]
1914-yilda Kusatsu changʻi klubi tashkil etilgan.
1915-yilda ingliz anglikan missioneri Meri Kornuol Leg birinchi tashrifini amalga oshirildi. 1916-yilda Kornuoll Leg oʻz mablagʻlaridan foydalangan holda, oʻsha paytda Kusatsuning Yunosava hududida boʻlgan Hansen kasalligi bilan ogʻrigan koʻplab aholini uy-joy bilan taʼminlab, Avliyo Barnabo missiyasini tashkil etdi. Kornuoll Leg keyingi yillarini Kusatsu moxov jamiyatida ishlashga bagʻishladi, uning mehnati va fidoyiligi Yaponiya hukumati tomonidan sharaf bilan tan olinadi[6].
1941-yilda Sankt-Barnabus kasalxonasi yopildi, uning oʻrniga hukumat tomonidan boshqariladigan Kuryu Rakusen-en sanatoriysi bunyod etildi. Kusatsudagi Avliyo Barnabus cherkovi va Kornuoll-Leg parki Meri Kornuoll-Legning xayriya merosi va u xizmat qilmoqchi boʻlgan jamiyat tarixidan dalolat beradi[7].
1926-yilda Kusatsu va Karuizava oʻrtasida qurilayotgan 1908-yilda Kusakaru temiryo'l liniyasi (yaponcha: 草軽電気鉄道 Kusakaru denki tetsudō) qurilishi yakunlandi.
1948-yilda Kusatsu yaqinidagi Tengu togʻida changʻi lifti oʻrnatildi. Bu Yaponiyadagi birinchi changʻi lifti boʻlib, Kusatsu mamlakatdagi birinchi togʻ-changʻi kurortlaridan biriga aylantirildi[8].
Hukumat[tahrir | manbasini tahrirlash]
Kusatsu toʻgʻridan-toʻgʻri saylanadigan mer va 12 aʼzodan iborat bir palatali shahar kengashiga ega boʻlgan mer-kengash boshqaruv shakliga ega. Kusatsu, Agatsuma tumanidagi boshqa munitsipalitetlar bilan birgalikda Gunma prefekturasi assambleyasiga ikki aʼzoni qoʻshish huquqiga ega. Milliy siyosat nuqtai nazaridan, shahar Yaponiya Diet quyi palatasining Gunma 5-okrugi tarkibiga kiradi.
2020-yilda mahalliy saylovlar boʻlib oʻtdi, unda saylovchilarning 90 % dan ortigʻi shahar kengashi aʼzosi Shoko Araini chaqirib olish uchun xalq ovoz berishi oʻtkazildi. Kengashdagi yagona ayol Arai shahar meri Nobutada Kuroivani unga jinsiy tajovuz qilishda ayblagan edi. Kuroiva ayblovlarni rad etdi, bu esa oʻz ayblovlari bilan shahar obroʻsiga putur yetkazishda ayblangan Araiga qarshi norozilikni keltirib chiqardi[9].
Iqtisodiyoti[tahrir | manbasini tahrirlash]
Shaharning asosiy daromad manbai turizm (mehnatga layoqatli aholining qariyb 90 % uchinchi darajali sektorda ishlaydi) hisoblanadi, bunda birinchi navbatda issiq buloq kurortlari asosiy ahamiyat kasb etadi, sanoat va qishloq xoʻjaligi deyarli rivojlanmagan.
Taʼlim tizimi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Kusatsuda shahar hukumati tomonidan boshqariladigan davlat boshlangʻich maktabi, Kusatsu boshlangʻich maktabi (草津町立草津小学校) va bitta davlat oʻrta maktabi, Kusatsu kichik oʻrta maktabi (草津町立草津中学校) faoliyat yuritadi[10].
Shaharda oʻrta maktab mavjud emas. Gunma prefekturasi taʼlim kengashi boshqa joylarda prefektural oʻrta maktablarni boshqaradi.
Transport[tahrir | manbasini tahrirlash]
Temir yoʻl[tahrir | manbasini tahrirlash]
1964-yilda shaharga temir yoʻl qatnovi yaqin atrofdagi oltingugurt konining yopilishi va yuk tashishning toʻxtashi tufayli toʻxtatildi, bu esa liniyaning iqtisodiy samaradorligini yoʻqotdi.
Magistral yoʻl[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Milliy yoʻnalish 292
Qardosh shaharlar bilan munosabatlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Hayama, Kanagawa, Yaponiya, since March 29, 1969- Kusatsu, Shiga, Yaponiya, since September 8, 1997
Bietigheim-Bissingen, Germaniya since October 11, 1962. The town in which Kusatsu’s benefactor Erwin Bälz was born. The contacts with this sister town are the most intensive. There is an annual student exchange.
Neustift, Austriya since March 21, 1986. Winter sports resort town. Contact established through the Austrian national ski team.
Karlovy Vary (Karlsbad, Carlsbad), Czech Republic since May 20, 1992. Spa resort town, was compared with Kusatsu by Erwin Bälz.
Snowy River, Avstraliya since July 10, 1991. This town is located on the same latitude as Kusatsu, but in the southern hemisphere.
Mahalliy diqqatga sazovor joylar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Kusatsu Onsen[tahrir | manbasini tahrirlash]
Kusatsu shahrida 100 ga yaqin issiq buloqlar mavjud boʻlib, ularning umumiy miqdoriga koʻra har daqiqada taxminan 34 000 litr yerdan oqib chiqadi. Suv oltingugurtli va kislotali boʻladi. Issiq buloqlar: artralgiya, yelkaning qattiqlashishi, falaj, qotib qolish, koʻkarishlar, burilishlar, surunkali hazmsizlik, bavosir, titroq, arterioskleroz, kuyishlar, surunkali ginekologik kasalliklarni davolashga yordam beradi. Tabiiy issiq buloqlardan olingan suv nafaqat choʻmilish uchun, balki shahardagi boshlangʻich va oʻrta maktablar, shahar ijtimoiy taʼminot markazi, qishda koʻchalar va koʻplab xonadonlarni isitish uchun, shuningdek, shahar suzish havzasini isitish uchun foydalaniladi.
Bälz muzeyi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Bälz muzeyi Kusatsuning yana bir diqqatga sazovor joylaridan biri hisoblanib, Kusatsuga kiraverishda joylashgan boʻlib, tashrif buyuruvchilar Ervin Bälzning hayoti va faoliyati haqida koʻplab maʼlumotlar olishlari mumkin. Shuningdek, esdalik sovgʻalari doʻkonida asosan Germaniya va Chexiya tovarlari mavjud.
Gullar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Kusatsuning diqqatga sazovor joylaridan yana biri bu shahar va uning atrofida oʻsadigan togʻ gullari hisoblanadi. Ularning eng mashhurlari quyidagilardir:
- Watasuge (Eriophorum Vaginatum, quyon dumi paxta oʻti)
- Zazenso (Simplocarpus foetidus, Skunk karam)
- Azumashakunage (Rhododendron Metternichii var. Yaponika, Rhododendronning bir turi)
- Hakusanshakunage (Rhododendron brachycarpum, Rhododendronning bir turi)
- Rengetsutsuji (Rhododendron molle subsp. Japonicum, Azalea turi)
- Yanagiran (Epilobium angustifolium, Rosebay Willowherb)
- Nanakamado (Sorbus commixta, Yapon Rowan)
- Ezorindo (Gentiana triflora var. Yaponiya, koʻk Gentian)
- Komakusa (Dicentra peregrina, magnoliyaning bir turi)
Festivallar va tadbirlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Yil davomida bir qator anʼanaviy festivallar hamda bir qator tadbirlar oʻtkaziladi.
Sport[tahrir | manbasini tahrirlash]
Thespakusatsu Gunma futbol klubi, garchi Yaponiya futbol ligasi tizimida Kusatsuda tashkil topgan vakillik jamoasi boʻlsa ham, aslida Maebashida toʻp suradi.
Koʻllar va sharsharalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Kusatsu yaqinida bir qancha sharsharalar va kraterli koʻllar mavjud. Eng mashhurlari quyidagilardir:
- Yugama (yaponcha: 湯釜) dengiz sathidan 2100 metr balandlikda joylashgan Shirane togʻining krater koʻli. U juda yuqori kislotalilik darajasiga ega va zumrad-yashil sirt bilan qoplangan.
- Yumiike (yaponcha: 弓池, lit. "koʻl yoyi"), dengiz sathidan 2000 metr balandlikda Shirane togʻi va Motoshirane togʻlari oʻrtasida joylashgan. Uning suvi tiniqligi bilan ajralib turadi.
- Ōsen no taki (yaponcha: 嫗仙の滝) va Jōfu no taki (yaponcha: 常布の滝) Kusatsu yaqinidagi sharshara
Changʻi zonasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Tengu togʻi va Shirane togʻida qurilgan Kusatsu xalqaro chang'i maydoni (yaponcha: 草津国際スキー場 Kusatsu kokusai sukijō) 90 yillik tarixga ega maskan boʻlib, u Kusatsuning asosiy diqqatga sazovor joylaridan biri hisoblanadi. Changʻi zonasi dengiz sathidan 2100 metrdan 1300 metrgacha balandlikda joylashgan. Bu yerda qorning qalinligi juda yaxshi va barcha qiyinchilik darajalari uchun oʻn xil yoʻnalishda uchish yoʻllari, shuningdek, oʻn ikkita lift mavjud. Eng uzun marshrut sakkiz kilometr uzunlikka ega.
Kusatsu shahridan taniqli odamlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Kenji Ogivara, changʻidan sakrash boʻyicha Olimpiya oʻyinlarining oltin medali sovrindori
- Tsugiharu Ogivara, Olimpiada oltin medali sovrindori changʻichi
- Ichita Yamamoto, siyosatchi
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „Kusatsu Town official statistics“ (ja).
- ↑ Kusatsu climate data
- ↑ „平年値（年・月ごとの値）“. Yaponiya Meteorologiya Agentligi. Qaraldi: 2011-yil 22-iyun.
- ↑ „観測史上1～10位の値（年間を通じての値）“. Yaponiya Meteorologiya Agentligi. Qaraldi: 2010-yil 23-aprel.
- ↑ Kusatsu population statistics
- ↑ „Portrait of the Week“. The Japan Society. The Japan Society, London, UK. 2019-yil 2-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 3-noyabr.
- ↑ „Mother of Kusatsu“. NSKK Newsletter. NSKK. Qaraldi: 2014-yil 19-iyul.
- ↑ „Ousting of councillor prompts concern over silencing sexual assault victims in Japan“. France 24 (2020-yil 17-dekabr). Qaraldi: 2020-yil 17-dekabr.
- ↑ McCurry. „Japan town's sole female councillor ousted after accusing mayor of sexual assault“ (en). The Guardian (2020-yil 8-dekabr). Qaraldi: 2020-yil 8-dekabr.
- ↑ „草津町立草津小・中学校“. Kusatsu Town. Qaraldi: 2020-yil 17-dekabr.
Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Kawaai Yūtarō, Onsenshiwa, 1966, Gunma-ken, Agatsuma-Gun, Kusatsu-Machi, 3-7-2 Shigehara
- Kusatsu Kyōikuiinkai, Kusatsuonsen no Bunkazai, 1998, Asahiinsatsukōgyō Kabushikigaisha
- Erwin von Bälz Museum, director Okitsu Hiroyoshi, Toki No Utsuroi (nashr qilinmagan)
- Kazumine Daiji, Manga Kusatsumachishi, 2000, Kusatsumachi
- Kusatsu Ryokankyōkai, Meiyukusatsu Onsen Hyakka
- Kusatsu Kankō Kyōkai, Kusatsu Style, 2007
- Kusatsu municipal business division, Kusatsu — The Kusatsu Guide 2002 (2007-yil tahrirlangan)
- Kusatsu municipal tourism division, Kusatsu — Kusatsu tourizm indeksi
- Kusatsu town hall, special project division, Yubatake VIPs — 100 famous people that visited Kusatsu, 1999
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Official Website (yaponcha)
| Asosiy shahar |  | |
|---|---|---|
| Maxsus shaharlar | ||
| Shaharlar | ||
| Tumanlar | ||
