Koreyaning qayta birlashishi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Koreya Birlashgan bayrog‘i,

Koreyaning birlashish jarayoni (koreyscha: 남북통일) — Koreya Xalq Demokratik Respublikasi (Shimoliy Koreya) va Koreya (Janubiy Koreya) yagona cheklanmagan mustaqil davlatiga qayta birlashishi hisoblanadi. 2000-yilning 15-iyunida Shimol va Janub qo‘shma deklaratsiyasi birlashish jarayoni qabul qilinishi bilan boshlangan va 2018-yil aprel oyida Koreya yarimorolining tinchlik, farovonlik va birlashuvi to‘g‘risidagi Panmunjom deklaratsiyasi hamda AQSh prezidenti Donald Trampning qo‘shma bayonoti bilan yana bir bor tasdiqlangan. Shunday qilib Panmunjom deklaratsiyasida ikki davlat kelajakda Koreyani tinch yo‘l bilan birlashtirish yo‘lida harakat qilishga kelishib olingan.

Bo’linish (1945 yildan)[tahrir | manbasini tahrirlash]

Koreya yarim orolining hozirgi bo'linish holati Ikkinchi jahon urushi oxirida qabul qilingan qarorlar natijasidandir. Yaponiya imperiyasi 1910-yilda Koreya hududini qoʻshib oldi hamda Ikkinchi jahon urushida yengilgunga qadar uninng boshqaruv jarayonini o'z zimmasiga oladi . Koreya mustaqilligi to'g'risidagi kelishuv rasman 1943-yil 1-dekabrda AQSh, Xitoy va Buyuk Britaniya Qohira deklaratsiyasini imzolagan paytda amalga oshirilgan boʻlib, unda shunday deyilgan edi: “Yuqorida aytilgan uchta kuch Koreya xalqining qul bo'lib qolishini inobatga olib, payti kelganda Koreya erkin va mustaqil bo'ladi". 1945-yilda Birlashgan Millatlar Tashkiloti Koreyaning vasiylikka olish boshqaruvi rejalarini ko'rib ishlab chiqdi. [1]

Yarim orolning ikkita harbiy ishg'ol zonasiga bo'linishi kelishib olindi ular quyidagilardir; Sovet Ittifoqi tomonidan boshqariladigan shimoliy hudud va Amerika Qo'shma Shtatlari tomonidan boshqariladigan janubiy hudud. 38-parallelni ajratuvchi chiziq sifatida 1945-yil 10-avgustda yarim tunda ikki armiya podpolkovnigi tanladilar. Chiziqning shimolidagi Yapon qo'shinlari Sovet Ittifoqiga taslim bo'lishlari va bo'ysunishlari kerak edi va chiziqdan janubdagi qo'shinlar AQShga taslim bo'lishlari kerak edi. [1]

Bo'linish dastlab uzoq davom etishilishi maqsad qilib olinmagan, ammo Sovuq urush, ya'ni Koreya urushi siyosati natijasida 1948-yilda ikki hududda ikkita alohida hukumat o'rnatildi va kuchayib borayotgan kelishmovchilik hamkorlikka to'sqinlik qildi. Ko‘pchilik koreyslarning tinch yo‘l bilan birlashish istagi 1950-yilda Koreya urushi boshlanganidan keyin bekorga chiqdi ya'ni ikkita davlat qayta birlasha olishmadi [2] 1950-yil 25-iyunda Shimoliy Koreya qo'shinlari Janubiy Koreyaga bostirib kirishdi. Mao Tszedun Qo'shma Shtatlar bilan qarama-qarshilikni qo'llab quvvatlandi [3] va Iosif Stalin bosqinni istamay qo'llab-quvvatladi. [4] Ikki Koreya, Xitoy va Birlashgan Millatlar Tashkiloti kuchlari ishtirok etgan uch yillik janglardan so'ng, oxirgisi AQSh boshchiligida, urush taxminan bir xil chegarada sulh bitimi bilan yakunlandi.

Koreya urushidan keyin (1953 yildan)[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ikki tomonlama shartnomalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Koreya urushidan keyin siyosiy aloqalar jihatdan alohida tuzilmalar bo'lishiga qaramay, Shimoliy va Janubiy Koreya hukumat rahbarlari Koreya hukumatini yagona davlat sifatida qayta tiklashni maqsad qilganliklarini e'lon qilishdi.

Shimol-janub qo'shma kommunike[tahrir | manbasini tahrirlash]

Amerika Qo'shma Shtatlari va Xitoy o'rtasidagi aloqalari 1971-yilda " <a href="./Nikson zarbasi" rel="mw:WikiLink" data-linkid="742" data-cx="{&quot;adapted&quot;:false,&quot;sourceTitle&quot;:{&quot;title&quot;:&quot;Nixon shock&quot;,&quot;thumbnail&quot;:{&quot;source&quot;:&quot;https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/Nixon_30-0316a.jpg/80px-Nixon_30-0316a.jpg&quot;,&quot;width&quot;:80,&quot;height&quot;:100},&quot;description&quot;:&quot;1971[sayt ishlamaydi] decoupling of the US dollar from gold&quot;,&quot;pageprops&quot;:{&quot;wikibase_item&quot;:&quot;Q1420512&quot;},&quot;pagelanguage&quot;:&quot;en&quot;},&quot;targetFrom&quot;:&quot;mt&quot;}" class="mw-redirect cx-link" id="mwZg" title="Nikson zarbasi">Nikson zarbasi</a> " dan so'ng,pasayishga olib kelgan. 7 · 4 Janubiy va Shimoliy Koreya qo'shma bayonotini 1972-yilda Shimoliy va Janubiy Koreya hukumatlari tuzdilar yoki 1972-yil 4- iyuldagi Qo'shma bayonotini ham tuzib o'tdilar. Bu jarayonda har bir hukumat vakili bir-birining poytaxtiga yashirincha kirib yurdilar va har ikki tomon mamlakatni tinch yo‘l bilan birlashtirishga erishish yo‘lida ko‘rilishi lozim bo‘lgan qadamlarni belgilab beruvchi Shimoliy-Janub qo‘shma bayonotiga rozi bo‘ldi:

  1. Birlashishga tashqi aralashuvlarsiz Koreyaning mustaqil harakatlari orqali erishiladi.
  2. Birlashishga bir-biriga qarshi kuch ishlatish yo'li bilan emas, balki tinch yo'l bilan erishiladi.
  3. Bir hil xalq sifatida g'oyalar, mafkuralar va tizimlardagi farqlardan ustun bo'lgan buyuk milliy birlikka intilishi kerak.
  4. Janub va Shimol oʻrtasida keskinlikni yumshatish, oʻzaro ishonch muhitini mustahkamlash maqsadida tomonlar bir-biriga tuhmat va tuhmat qilmaslik, katta yoki kichik miqyosda qurolli provokatsiyalar qilmaslik va ijobiy choralar koʻrishga kelishib oldilar. tasodifiy harbiy hodisalarning oldini olish uchun.
  5. Ikki tomon uzilgan milliy aloqalarni tiklash, o'zaro tushunishni rivojlantirish va mustaqil tinch birlashishni tezlashtirish uchun madaniyat va fan kabi ko'plab sohalarda turli almashinuvlarni amalga oshirishga kelishib oldilar.
  6. Tomonlar butun xalqning qizg'in umidlari bilan davom etayotgan Shimoliy-Janubiy Qizil Xoch muzokaralarining erta muvaffaqiyatga erishish uchun bir-biri bilan ijobiy hamkorlik qilishga kelishib oldilar.
  7. Tomonlar kutilmagan harbiy hodisalarning oldini olish va shimol va janub oʻrtasida yuzaga keladigan muammolarni toʻgʻridan-toʻgʻri, tezkor va aniq hal qilish maqsadida Seul va Pxenyan oʻrtasida toʻgʻridan-toʻgʻri telefon liniyasini oʻrnatishga kelishib oldilar.
  8. Tomonlar yuqorida qayd etilgan kelishilgan bandlarni amalga oshirish, Shimol va Janub o‘rtasida mavjud bo‘lgan turli muammolarni hal etish, birlashish muammosini Vatanni birlashtirishning kelishilgan tamoyillari asosida hal etish maqsadida Direktor Yi Xurak [janubni ifodalovchi] va direktor Kim Yong-ju [Shimolni ifodalovchi] hamraisi bo'lgan Shimol-Janub muvofiqlashtiruvchi qo'mitasini tashkil etish va boshqarishga kelishib oldi.
  9. Tomonlar yuqorida qayd etilgan kelishilgan bandlar Vatanni tezroq birlashtirishga intilayotgan butun xalqning umumiy orzu-intilishlariga mos kelishiga qat’iy ishonch bildirgan holda, shu bilan butun Koreya xalqi oldida ushbu topshiriqlarni sidqidildan bajarishga tantanali ravishda va’da beradilar. kelishilgan narsalar." [5]

Shartnomada mamlakatni tinch yo‘l bilan birlashtirishga erishish yo‘lida amalga oshirilishi lozim bo‘lgan ishalar qadami belgilab berildi. Biroq, kelishuvni amalga oshirish yo'lida hech qanday muvaffaqiyatga erishilmagani uchun, kelasi yili Shimol va Janubni birlashtirish qo'mitasi tarqatib yuborildi. 1989-yil yanvar oyida Hyundai asoschisi Jung Ju- yong Shimoliy Koreyaga sayohat qildi va Kumgang tog'ida turizmni keng targ'ib qildi. O'n ikki yillik tanaffusdan so'ng, ikki Koreya bosh vazirlari Koreyalararo sammitlarda yoki Oliy darajadagi muzokaralarda qatnashish uchun 1990-yil sentyabr oyida Seulda rasman ko'rishdilar /Dekabr oyida ikki davlat “Shimol va Janub oʻrtasida yarashuv, tajovuz qilmaslik, hamkorlik va almashinuv toʻgʻrisidagi bitim”da [6] Shimol va Janub oʻrtasida yarashuv, tajovuz qilmaslik, hamkorlik va almashinuv masalalari boʻyicha kelishuvga erishdi, ammo bu muzokaralar yetarlicha foyda bermadi. 1994-yilda, AQShning sobiq prezidenti Jimmi Karterning Pxenyanga tashrifidan so‘ng, ikki Koreya yetakchilari bir-birlari bilan uchrashishga kelishib olishgan, biroq o‘sha iyul oyida Kim Ir Senning o‘limi uchrashuvga to‘sqinlik qilgan. [7]

Ma'lumotnomalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ 1,0 1,1 O’Shaughnessy, Brig Gen Karlynn Peltz. „The Economic implications of Korean reunification“. Qaraldi: 27-sentabr 2012-yil.
  2. ↑ Ch'oe, Yong-ho, Bary William Theodore. De, Martina Deuchler, and Peter Hacksoo. Lee. Sources of Korean Culture: From the Sixteenth to the Twentieth Century. Vol. 2. New York: Columbia Univ., 2000. 425. Print.
  3. ↑ Boose. „The Korean War Revisited“. Vincent Ferraro, Resources for the Study of International Relations and Foreign Policy (1998). 2-mart 2013-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 10-mart 2013-yil.
  4. ↑ Lankov, Andrei. „Stalin had direct impact on Korea in 1945-53 period“. The Korea Times (16-may 2012-yil).
  5. ↑ Korean Quarterly 14:3 (autumn 1972):58-60.
  6. ↑ „Agreement on Reconciliation, Nonaggression and Exchanges And Cooperation Between the South and the North“. 2001-2009.state.gov. Qaraldi: 19-noyabr 2018-yil.
  7. ↑ Ch'oe, Yong-ho, Bary William Theodore. De, Martina Deuchler, and Peter Hacksoo. Lee. Sources of Korean Culture: From the Sixteenth to the Twentieth Century. Vol. 2. New York: Columbia Univ., 2000. 425-6. Print.

Tashqi havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Media related to Korean reunification at Wikimedia Commons 

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Koreyaning_qayta_birlashishi&oldid=3579200" dan olindi