Koraput

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Koraput - Hindistonning Odisha shtatidagi Koraput tumanidagi shahar va munisipalitetidir. Koraput shahri - Koraput tumanining tuman shtab-kvartirasi hisoblanar ekan.

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Koraput tumani oʻz nomini uning bosh qarorgohi hozirgi Koraput shahridan olgan. Qadimda bu traktda nalaslar hukmronlik qilganda, hozirgi Umarkot yaqinidagi Pushkari poytaxti boʻlgan. Oʻrta asrlarda Nandapur Silavamsi qirollari ostida kichik qirollik sifatida rivojlandi, keyinchalik bu hududga XIII asrda Kashmirdan kelgan Suryavanshi qirollari tomonidan kengaytirildi. Keyinchalik Maxaraja Veer Vikram Dev oʻz poytaxtini Jeypurga koʻchirdi va taxminan XVII asr oʻrtalarida bu shahar Britaniya maʼmuriyati ostida gullab-yashnadi. Koraput sogʻligʻini yaxshilash uchun 1870-yilda inglizlar tomonidan tanlangan. Koraput nomining kelib chiqishi noaniq. Bir nechta nazariyalar mavjud, ularning hech biri ishonchli emas edi.

Adivasi jamoalari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Koraput, Odisha qabilalari

Koraput janubiy Odishadagi qabila kamarining bir qismidir. „Qabila“ atamasi koʻpincha salbiy maʼnoni bildirganligi sababli, bu yerda mahalliy xalq Adivasis, yaʼni „asl aholi“ deb nomlanishni afzal koʻradi[1]. Bu tumanda turli xil Adivasi jamoalar boʻlib yashaydi.

Adivasilarning anʼanaviy madaniyati (shu jumladan tillar), bilimlari va yashashi mahalliy ekotizimlar bilan chambarchas bogʻliq hisoblanadi[2].

Hududning katta qismi nisbatan yaqin vaqtgacha qalin oʻrmon bilan qoplangan. Oʻrmonlarni kesish, sanoatlashtirish va urbanizatsiya natijasida koʻplab Adivasi jamoalari yangi turmush tarzini qabul qildilar. Biroq, koʻplab Adivasis yakshanba bozorlarida Hat Poda (yoki haat) deb nomlanuvchi mahsulotlarni (sabzavot va mevalar) sotish anʼanasini saqlab qolishadi[3].

Dongar festivali (yoki Parab) har yili dekabr oyining birinchi va ikkinchi haftalarida tuman maʼmuriyati tomonidan tashkil etilgan, goʻyoki Adivasisning turmush tarzini namoyish qilish uchun oʻtkaziladi. Festivalga koʻplab xorijiy sayyohlar ham tashrif buyurishadi. Adivasilar turizm industriyasi manfaati uchun „muzey namunalari“ kabi paradga oʻtadigan istaksiz ishtirokchilar ekanligi haqidagi daʼvolar bilan festival tanqid qilinadi.

Sabara Srikhetra (Jagannat ibodatxonasi)[tahrir | manbasini tahrirlash]

Koraputdagi Jagannat ibodatxonasi

1860-yildagi Jamiyatlarni roʻyxatdan oʻtkazish toʻgʻrisidagi qonun ostida roʻyxatga olingan Analitik qabila tadqiqotlari kengashi (COATS)[4], universitetga oʻxshash taʼlim instituti qabilalarning turmush tarzini, urf-odatlarini, anʼanalarini, tibbiyotini, tilini, ijtimoiy tuzilishini tiklash va tarbiyalashga qaratilgan tarixga koʻra muvaffaqiyatli urinishdir. COATS kambagʻal qabilalarning bugungi ahvolini hujjatlashtirmoqda va bu maʼlumotni samaraliroq qilish uchun mahalliy maʼmuriyatga yetkazib bermoqda.

Geografiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Koraputdagi Kechala ko'li
Koraput stol tog'i
Koraputda quyosh botishi

Koraput manzilida joylashgan18°49′N 82°43′E / 18.82°N 82.72°E / 18.82; 82.72 G O[5]. Oʻrtacha hisoblaganda, 870 m (2,850 ft) balandlikda joylashgan.

Iqlimi[tahrir | manbasini tahrirlash]

{{{Joy_ot}}} iqlimi
Koʻrsatkich Yan Fev Mart Apr May Iyun Iyul Avg Sen Okt Noy Dek

Taʼlimi[tahrir | manbasini tahrirlash]

2009-yilda Koraputda markaziy universitet, yaʼni Orissa Markaziy universiteti tashkil etildi. U 2009-yil avgust oyidan boshlab ingliz tili, oriya tili, ommaviy kommunikatsiya, jurnalistika, antropologiya va sotsiologiya kurslari bilan ishlay boshladi. Professor Surabhi Banarji universitetning birinchi prorektori etib tayinlandi[6].

Festivallar[tahrir | manbasini tahrirlash]

PARAB (ii)

PARAB festivallari festivali[7][8]– Tuman Madaniyat Kengashi tomonidan oʻtkaziladigan yillik qabila festivali, Koraput — shtatning tantanali tadbiri boʻlib, har yili noyabr oyida butun tuman boʻylab oʻtkaziladi. Parab oyi davomida sport madaniyati, tog 'trekking seminari, qayiq poygasi va rassomlar lageri boʻyicha tadbirlar guvohi boʻladi. Uchinchi kuni butun mamlakat boʻylab bir platformada, Koraput Parab maydonchasida hunarmandchilik mela va koʻrgazmalar namoyish etiladi.

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Koraput travel guide from Wikivoyage
  • Koraput District

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. „The Adivasis of India - A History of Discrimination, Conflict, and Resistance“. 2008-yil 16-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 3-fevral 2012-yil.
  2. Franco F, Merlin; Narasimhan, D (2009). „Plant names and uses as indicators of knowledge patterns“ (PDF). Indian Journal of Traditional Knowledge. 8-jild, № 4. 645–648-bet.
  3. Resource: Book on the ethnobotany of the Kondh, Poraja, Gadaba and Bonda of the Koraput region of Odisha, India « Traditional Knowledge Bulletin.
  4. Tribal Women, a Gendered Utopia?: Women in the Agriculture Sector, p. 25, Asha Hans, South Asian Publishers
  5. Falling Rain Genomics, Inc.
  6. Central University (Wayback Machine saytida 2009-07-26 sanasida arxivlangan).
  7. „arxiv nusxasi“. 2022-yil 8-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 8-noyabr.
  8. „PARAB, KORAPUT | Koraput District, Government of Odisha | India“.

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]