Kolumbiya — Ukraina munosabatlari
 | |
 Kolumbiya |
 Ukraina |
Kolumbiya — Ukraina munosabatlari Kolumbiya va Ukraina oʻrtasidagi ikki tomonlama diplomatik munosabatlar sanaladi.
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
1992-yil 27-mayda Kolumbiya Respublikasi Ukraina mustaqilligini tan oldi. Ikki davlat oʻrtasida diplomatik munosabatlar 1992-yil 18-avgustda oʻzaro aloqalar oʻrnatilgan.
1998-yilda Kolumbiyaning Polshadagi elchisi Ukraina Prezidenti Leonid Kuchmaga Kolumbiyaning Ukrainadagi elchisi sifatida ishonch yorliqlarini topshirdi.
2002-yil yanvar oyidan boshlab Kolumbiyaning Ukrainadagi faxriy konsulligi faoliyati boshlandi. 2012-yil mart oyida Ukrainaning Kolumbiyadagi Faxriy konsulligi rasman ishga tushirildi.
2007-yil 10-dekabrda Kolumbiya Vakillar palatasi Ukrainadagi 1932—1933 yillardagi ocharchilikni Ukraina xalqiga qarshi genotsid akti sifatida qoraladi.
2014-yil 27-mart kuni Kolumbiya delegatsiyasi BMT Bosh Assambleyasining 68/262-sonli „Ukrainaning hududiy yaxlitligi“ rezolyutsiyasi uchun ovoz berdi[1].
2022-yilning 2-aprelida prezidentlar Zelenskiy va Dyuk Markes telefon orqali muloqot chogʻida 2022-yil fevralida boshlangan Ukraina urushidan soʻng qoʻshma iqtisodiy hamda mudofaa loyihalarini boshlashga kelishib oldilar[2].
Huquqiy baza[tahrir | manbasini tahrirlash]
- 1992-yil 18-avgust. Ukraina va Kolumbiya Respublikasi oʻrtasida diplomatik munosabatlar oʻrnatish toʻgʻrisidagi Protokol.
- 2000-yil 1-dekabr. Ukraina va Kolumbiya tashqi ishlar vazirliklari oʻrtasida oʻzaro anglashuv memorandumi.
- 2004-yil 25-oktyabr. Ukraina Moliya vazirligi tizimida faoliyat yurituvchi Moliyaviy monitoring davlat departamenti va Kolumbiya Respublikasi Moliya va davlat krediti vazirligining Moliyaviy axborot va tahlil boʻlimi oʻrtasida tegishli moliyaviy axborot almashinuvi sohasida hamkorlik toʻgʻrisidagi anglashuv memorandumi pul yuvish uchun.
- 2006-yil 15-iyun. Ukrainaning JSTga aʼzo boʻlishi doirasida tovarlar va xizmatlar bozorlariga oʻzaro kirish toʻgʻrisidagi protokol.
- 2013-yil 21-avgust (2015-yil 16-martdan kuchga kiradi). Ukraina Vazirlar Mahkamasi va Kolumbiya Respublikasi Hukumati oʻrtasida diplomatik, xizmat va/yoki rasmiy pasportlardan foydalanayotgan fuqarolarni vizasiz tutish toʻgʻrisidagi kelishuv imzolangan[3].
- 2019-yil 24-sentabr (2020-yil 17-apreldan kuchga kiradi). Ukraina Vazirlar Mahkamasi va Kolumbiya Respublikasi Hukumati oʻrtasida oddiy pasport va boshqa sayohat hujjatlari egalari uchun viza talablarini oʻzaro bekor qilish toʻgʻrisidagi kelishuv.
Tashriflar va uchrashuvlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- 1995-yil sentyabr. Ukraina Tashqi ishlar vaziri Gennadiy Udovenkoning Nyu-Yorkda BMT Bosh Assambleyasining (UNGA) 50-sessiyasi majlisi doirasida Kolumbiya Tashqi ishlar vaziri Rodrigo Pardo Garsia- Penya bilan uchrashuvi;
- 1995-yil oktyabr Ukraina Bosh vaziri Yevgeniy Marchuk boshchiligidagi rasmiy delegatsiyaning Qoʻshilmaslik harakati davlat rahbarlarining XI konferensiyasida ishtiroki (Kartagena, Kolumbiya);
- 1998-yil fevral. Ukraina Tashqi ishlar vaziri Gennadiy Udovenkoning BMT Bosh Assambleyasining 52-sessiyasi raisi sifatida Kolumbiya vitse-prezidenti Karlos Lemos-Simmonds bilan uchrashuvi (Bryussel);
- 2000-yil mart. Ukraina tashqi ishlar vazirining birinchi oʻrinbosari Aleksandr Chalining Kolumbiya Prezidenti Andres Pastrana Arango bilan uchrashuvi (Santyago);
- 2000-yil dekabr Ukraina tashqi ishlar vazirining birinchi oʻrinbosari Aleksandr Chalining Kolumbiya tashqi ishlar vaziri Gilermo Fernandes De Soto bilan uchrashuvi (Mexiko shahri);
- 2003-yil aprel Ukraina Tashqi ishlar vazirligi Davlat kotibi Vladimir Yelchenkoning Kolumbiyaga tashrifi, uning davomida tashqi ishlar idoralari rahbarlari oʻrinbosarlari darajasida ikki tomonlama munosabatlar tarixidagi ilk siyosiy maslahatlashuvlar oʻtkazildi;
- 2004-yil mart. Ukraina Tashqi ishlar vaziri Konstantin Grishchenkoning Kolumbiya vitse-prezidenti Fransisko Santos Kalderon bilan BMT Inson huquqlari komissiyasining 60-sessiyasi ishi doirasida uchrashuvi;
- 2004-yil iyun Ukraina delegatsiyasi aʼzolarining Kolumbiya Tashqi ishlar vaziri Karolina Barko bilan Amerika Davlatlari Tashkiloti Bosh Assambleyasi ishi davomida uchrashuvi (Kito);
- 2005-yil sentyabr Ukraina Tashqi ishlar vaziri Boris Tarasyukning Nyu-Yorkda BMT Bosh Assambleyasi doirasida Kolumbiya Tashqi ishlar vaziri Karolina Barko bilan uchrashuvi;
- 2010-yil yanvar Ukraina tashqi ishlar vaziri Pyotr Poroshenkoning Afgʻonistondagi vaziyatni tartibga solish boʻyicha xalqaro konferensiya doirasida Kolumbiya tashqi ishlar vaziri Xayme Bermudes bilan uchrashuvi;
- 2011-yil sentyabr Ukraina tashqi ishlar vaziri Konstantin Grishchenkoning Nyu-Yorkdagi BMT Bosh Assambleyasi sessiyasida Kolumbiya Tashqi ishlar vaziri Mariya Anjela Xolgin bilan uchrashuvi;
- 2011-yil oktyabr Kolumbiya tashqi ishlar vazirining koʻp tomonlama hamkorlik boʻyicha oʻrinbosari P. boshchiligidagi Kolumbiya hukumat delegatsiyasining Ukrainaga tashrifi. Londono Jaramillo;
- 2013-yil avgust. Ukraina tashqi ishlar vaziri Leonid Kojaraning Kolumbiyaga birinchi rasmiy tashrifi;
- 2016-yil may. Tashqi ishlar vazirlari oʻrinbosarlari darajasida Ukraina-Kolumbiya siyosiy maslahatlashuvlari (videokonferensiya orqali);
- 2017-yil mart. Ukraina Iqtisodiy rivojlanish va savdo vazirligi delegatsiyasining Kolumbiyaga tashrifi;
- 2017-yil may. Kolumbiya Senati Raisi Maurisio Liskananing Ukrainaga tashrifi;
- 24-sentabr, 2019-yil. Nyu-Yorkda BMT Bosh Assambleyasi sessiyasida Ukraina Tashqi ishlar vaziri Vadim Pristaykoning Kolumbiya Tashqi ishlar vaziri Karlos Xolms Truxilo bilan uchrashuvi. Uchrashuv davomida Ukraina Vazirlar Mahkamasi va Kolumbiya Respublikasi Hukumati oʻrtasida oddiy pasport va boshqa yoʻl hujjatlarini olib yuruvchilar uchun viza talablarini oʻzaro bekor qilish toʻgʻrisida Bitim imzolandi. Shartnoma 2020-yil 17-aprelda kuchga kirdi.
Savdo-iqtisodiy hamkorlik[tahrir | manbasini tahrirlash]
2019-yilda Ukraina va Kolumbiya oʻrtasidagi oʻzaro tovar ayirboshlash hajmi 112,576 million dollarni tashkil etdi. Ukraina eksporti hajmi 31,385 million dollarni, importi esa 81,191 million dollarni tashkil etdi.
2019-yilda mamlakatlar oʻrtasidagi oʻzaro xizmatlar ayirboshlash hajmi 687,7 ming dollarni tashkil etdi. Ukraina xizmatlari eksporti 463 ming dollarni, import 224,7 ming dollarni tashkil etdi.
2020-yilda Ukraina va Kolumbiya oʻrtasidagi tovar ayirboshlash hajmi 80,952 million dollarni tashkil etdi.
Ukraina eksportining asosini: qora metallar (85,6%); qora metallardan tayyorlangan mahsulotlar (4,3%); yadro reaktorlari, qozonxonalar, mashinalar (3,1%); fotografik va optik asboblar va apparatlar (2,5%); farmatsevtika mahsulotlari (1,9%) kabilar tashkil etadi.
Ukraina importining asosini: yeyiladigan mevalar va yongʻoqlar (46,1%); mineral yoqilgʻi, neft va uni distillash mahsulotlari (26,7%); qahva, choy (11,1%); terilar (3,4%); tirik daraxtlar va boshqa oʻsimliklar (3,3%); qora metallar (2,8%) turli xil kimyoviy mahsulotlar (2,5%); plastmassalar, polimer materiallar (1,3%) tashkil etadi.
2019-oʻquv yilida Kolumbiyaning 14 nafar fuqarosi Ukraina oliy oʻquv yurtlarida tahsil oldi[1].
Diplomatik missiyalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Ukrainaning Perudagi elchixonasi Kolumbiyada akkreditatsiya qilingan[1].
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 „Політичні відносини між Україною та Колумбією“ (ukraincha). Министерство иностранных дел Украины (25-aprel 2020-yil). 29-dekabr 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 9-avgust 2021-yil.
- ↑ „Иван Дуке пообещал Зеленскому экономическое сотрудничество и латиноамериканскую поддержку Украине“. Infobae (2-aprel 2022-yil). 3-aprel 2022-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 3-aprel 2022-yil.
- ↑ „Міністерство закордонних справ України - Міністри закордонних справ України та Колумбії підписали Угоду про відмову від віз для власників дипломатичних, службових та/або офіційних паспортів“ (ukraincha). Министерство иностранных дел Украины (21-sentabr 2013-yil). 9-avgust 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 9-avgust 2021-yil.