Kolgotka

Kolgotka (chex. kalhoty, chex tilida „shim“ degan maʼnoni anglatadi) — ichki kiyimning bir turi, trusik bilan birlashtirilgan uzun paypoqlar. U turli xil elastik materiallar, ipak, neylon, spandex (laykra, elastan) va ularning birikmasidan tayyorlanadi. Turli xil rang va qalinlikda uchraydi. Eng ommalashgan kolgotkalar tana rangida (kundalik foydalanish uchun) va qora (koʻpincha dress-kodning bir qismi sifatida) boʻladi. Trikotaj kolgotkalar ham ishlab chiqariladi (asosan bolalar uchun), maxsus tutib turuvchi (masalan, homilador ayollar uchun), modellashtiruvchi kolgotkalar va varikozdan terapevtik-profilaktik kolgotkalar (varikozda trikotaj siqish darajasiga qarab tanlanishi kerak, u millimetr simob ustuni, yaʼni bosimda oʻlchanadi). Ipning qalinligi va elastikligi denye (den) bilan oʻlchanadi: den qiymati qanchalik katta boʻlsa, material shunchalik qalin boʻladi. Denye soni 9 km uzunlikdagi ipning grammdagi ogʻirligini bildiradi (40 den 9 km kolgotka ipining ogʻirligi 40 g boʻlishini anglatadi). Bundan tashqari, baʼzida kolgotka qalinliigi DTEX birliklarida oʻlchanadi ("detsitex "). Issiqlikni saqlovchi kolgotkalar — termokolgotkalar ham uchraydi.

Paydo boʻlish va tarqalish tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Qoʻshma Shtatlarda 1940-yillarda aktrisa va raqqosa Ann Miller kolgotkalarni modaga kiritgan^[1]. 1960-yillarning oʻrtalariga qadar kolgotkaga ehtiyoj yoʻq edi: ayollar uzunroq yubkalar ostidan chulki kiyib yurishgan. Ingliz ayol Meri Kvant tomonidan mini yubka ixtiro qilinishi bilan tubdan yangi mahsulotga ehtiyoj paydo boʻldi.

SSSRda kolgotka modasi Chexoslovakiyadan kelgan, shuning uchun chexcha nomi rus tilida „ishton“, „kichik ishton“ degan maʼnoni anglatadi (chex tilida kolgotka „punchohache“ yoki „punchohove kalgoty“ boʻladi; bu ukraincha „panchoxi“ — chulki bilan ohangdosh). Sovet GOSTida uzoq vaqt davomida „chulki leggins“ nomi saqlanib qolgan. Vaqt oʻtgan sari kichik moda ham oʻtdi, ammo kolgotka garderobda qoldi. 1980-yillarda rangli va nafis kolgotkalar modaga kirdi. 1990-yillarning boshlarida laykra miqdori yuqori boʻlgan kolgotkalarga qiziqish oshdi va „yorqin“ turlari, ayniqsa, talabgir boʻldi.

Birinchi kolgotkalarning tepa qismida oq paxtali gazlama trusigi boʻlgan, ammo vaqt oʻtishi bilan ular bir yaxlit materialdan tayyorlana boshlangan. Sintetik materialdan trusiklar urfga kirishi gigiyenaga rioya qilish uchun kolgotka ostidan tabiiy matodan boʻlgan qoʻshimcha ichki kiyimlarni taqozo qildi. Endi barcha yuqori sifatli kolgotkalarda gigiyenik paxta matodan kulfak (lastovitsa) mavjud. Koʻpgina kolgotkalarda paxtali gigiyenik kulfak bilan birga dekorativ naqshli nafis trusiklar yoki siqma shortiklar boʻladi.

Kolgotka turlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Elastik (kapron, poliamid va boshqa sintetik materiallardan)
Trikotaj (jun, yarim jun, paxta)
Nafis toʻrli (toʻrli kolgotka)
Davolovchi (varikoz tomirlari uchun antiseptik shimdirilgan kolgotka)
Termokolgotka (tabiiy va sintetik tolalarning maxsus aralashtirilgan iplaridan tayyorlangan trikotaj kolgotka, masalan: kashemir junli, merinos junli, paxtali, mikromodal, 3D elastan vhkz.)