Kontent qismiga oʻtish

Koʻtarish kuchi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
(Ko`tarish kuchidan yoʻnaltirildi)
samolyot qanoti

Koʻtarish kuchi – aerodinamik (gidrodinamik) Koʻtarish kuchi— suyuqlik yoki gazlarning ularda harakatlanayotgan jiyemga taʼsir etuvchi kuchi. Koʻtarish kuchi jismning harakat yoʻnalishiga tik taʼsir qiladi. Muhit (gaz yoki suyuqlik)ning jism (massa, samolyot) orqali nosimmetrik oqib oʻtishi tufayli Koʻtarish kuchi vujudga keladi. Quyidagi formula orqali topiladi: , bunda, F— koʻtarish kuchi, — muhitning zichligi, va — jism tezligi, — harakterli yuzi (mas, samolyot qanotining kundalang profil yuzi), , — jism shakliga bogʻliq boʻlgan oʻlchamsiz koeffitsiyent. Samolyotda Koʻtarish kuchi quyidagicha hosil boʻladi. Samolyot qanoti havo oqimiga parallel yoki unga nisbatan kichik burchak (ataka burchagi) ostida qiyaroq oʻrnatilsa, havo oqimi qanot profilidan oʻtadi. Bunda kanotning ustki tomonidagi havo pastki tomonidagi havodan tezroq harakat qiladi va qanotning pastki tomonidagi havo bosimi ustkisidan ortiqroq boʻladi, natijada samolyot yuqoriga koʻtariladi. Ataka burchagi 15° dan ortganda Koʻtarish kuchi kamaya boradi. Koʻtarish kuchi uchish apparatlari, kemalar, oʻqaviy kompressorlar, turbina va boshqa koʻtaruvchi sirtlarining muhim harakteristikasi hisoblanadi.[1]

  1. OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil