Kiyim o'lchamlari
Kiyim oʻlchamlari — bu sotuvda sotiladigan kiyimlarning etiketkalari boʻlgan oʻlchamlar. Oʻlchov tizimlari mamlakat va kiyim turiga qarab farqlanadi, masalan, koʻylaklar, toplar, yubkalar va shimlar. Kiyim oʻlchamlarini aniqlashda quyidagi uchta yondashuv mavjud:
- Tana oʻlchamlari: yorliqda mahsulot ishlab chiqilgan tana oʻlchovlari oraligʻi koʻrsatilgan. (Masalan: „bosh atrofi: 56-60 sm“ koʻrsatilgan velosiped dubulgʻasi yorligʻi.)
- Mahsulot oʻlchamlari: Yorliq mahsulotning xarakterli oʻlchamlarini bildiradi. (Masalan: jinsi shimlarning ichki oyoq uzunligini santimetr yoki dyuymda koʻrsatuvchi jinsi shimlar yorligʻi (bu oʻlcham kiyuvchining oyogʻining ichki oʻlchami emas).)
- Ad hoc oʻlchamlar: Yorliq hech qanday oʻlchov bilan aniq aloqasi boʻlmagan oʻlcham raqami yoki kodini bildiradi. (Masalan: 12 oʻlcham, XL.) Bolalar kiyimlari oʻlchamlari baʼzan bolaning yoshi yoki chaqaloqlar uchun vazni bilan tavsiflanadi[1][2].
Anʼanaga koʻra, kiyimlar turli xil maxsus oʻlchamli tizimlar yordamida etiketlanadi, buning natijasida turli mamlakatlar uchun ishlab chiqarilgan turli ishlab chiqaruvchilar oʻrtasida demografik oʻzgarishlar va semirib ketish sur’atlarining ortib borishi sababli turli xil oʻlchamlarni belgilash usullari paydo boʻldi. Bu mamlakatga va sotuvchiga xos belgilar qoʻshimcha xarajatlarga olib keladi va internet yoki pochta orqali buyurtma berishni qiyinlashtirishi mumkin. Shunday qilib, ishlab chiqilayotgan kiyim oʻlchamlari uchun baʼzi yangi standartlar tana oʻlchamlariga asoslanadi, masalan, EN 13402 „Kiyim oʻlchamlarini belgilash“.
Kiyim oʻlchamlari quyidagilarga asoslangan:
- Gorizontal torso oʻlchovlari, jumladan, boʻyin atrofi, yelkaning kengligi, koʻkrak chizigʻi oʻlchovlari — koʻkrak qafasi atrofi, toʻliq koʻkrak aylanasi, koʻkrak nuqtasini ajratish va koʻkrak ostidagi (qovurgʻa qafasi) atrofi — tabiiy bel atrofi, yuqori son atrofi va pastki son atrofi.
- Vertikal torso oʻlchovlari, ular orasida orqa (boʻyin-bel) uzunligi, yelka-bel uzunligi (yelkaning qiyaligi tufayli orqa uzunlik bilan bir xil emas), koʻkrak-yelka uzunligi, koʻkrak-bel uzunligi va ikki son-bel uzunligi.
- Qoʻl osti va qoʻl ustidagi uzunliklarni, oldingi qoʻl uzunligini, bilak atrofini va bikeps aylanasini oʻz ichiga olgan yeng oʻlchovlari .
Standartlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Xalqaro[tahrir | manbasini tahrirlash]
ISO[tahrir | manbasini tahrirlash]
Kiyimlarning oʻlchamini belgilash uchun bir nechta ISO standartlari mavjud, ammo ularning aksariyati qayta koʻrib chiqilmoqda va ISO 8559 ning Yevropa standarti EN 13402 ga juda oʻxshash qismlaridan biri bilan almashtirilmoqda:
- ISO 3635: 1981, Kiyim oʻlchamini belgilash — Taʼriflar va tanani oʻlchash tartibi (olib tashlangan)
- ISO 3636: 1977, Kiyimlarning oʻlchamini belgilash — Erkaklar va oʻgʻil bolalar uchun tashqi kiyimlar. (olib tashlangan)
- ISO 3637: 1977, Kiyimlarning oʻlchamini belgilash — Ayollar va qizlarning tashqi kiyimlari. (olib tashlangan)
- ISO 3638: 1977, Kiyimlarning oʻlchamini belgilash — Chaqaloqlar uchun kiyimlar. (olib tashlangan)
- ISO 4415: 1981, Kiyimlarning oʻlchamini belgilash — Erkaklar va oʻgʻil bolalar ichki kiyimlari, tungi kiyimlar va koʻylaklar. (olib tashlangan)
- ISO 4416: 1981, Kiyimlarning oʻlchamini belgilash — Ayollar va qizlarning ichki kiyimlari, tungi kiyimlari, poydevor kiyimlari va koʻylaklar. (olib tashlangan)
- ISO 4417: 1977, Kiyim oʻlchamini belgilash — Bosh kiyimlar. (olib tashlangan)
- ISO 4418: 1978, Kiyim oʻlchamini belgilash — Qoʻlqoplar. (olib tashlangan)
- ISO 5971: 1981, Kiyim oʻlchamini belgilash — Koltuk.
- ISO 7070: 1982, Kiyim oʻlchamini belgilash — Paypoq.
- ISO 8559: 1989, kiyim-kechak konstruktsiyasi va antropometrik tadqiqotlar — Tana oʻlchamlari (olib tashlangan)
- ISO 8559-1: 2017, Kiyim oʻlchamini belgilash — 1-qism: Tana oʻlchovi uchun antropometrik taʼriflar
- ISO 8559-2: 2017, Kiyim oʻlchamini belgilash — 2-qism: Birlamchi va ikkilamchi oʻlchov koʻrsatkichlari
- ISO 8559-3: 2018, Kiyim oʻlchamini belgilash — 3-qism: Tana oʻlchov jadvallari va intervallarni yaratish metodologiyasi
- ISO/TR 10652: 1991, Kiyimlar uchun standart oʻlchamlar tizimi (olib tashlangan)
Osiyo[tahrir | manbasini tahrirlash]
Xitoy[tahrir | manbasini tahrirlash]
- GB 1335-81
- GB/T 1335.1-2008 Kiyimlarning oʻlchamini belgilash — Erkaklar
- GB/T 1335.2-2008 Kiyimlarning oʻlchamini belgilash — Ayollar
- GB/T 1335.3-2008 Kiyimlarning oʻlchamini belgilash — Bolalar
- GB/T 2668-2002 Paltolar, kurtkalar va shimlar uchun oʻlchamlar
- GB/T 14304-2002 Junli kiyimlar uchun oʻlchamlar
Yaponiya[tahrir | manbasini tahrirlash]
- JIS L 4001 (1997) Chaqaloqlar kiyimlari uchun oʻlchov tizimlari
- JIS L 4002 (1997) Oʻgʻil bolalar kiyimlari uchun oʻlchov tizimlari
- JIS L 4003 (1997) Qizlar kiyimlari uchun oʻlchov tizimlari
- JIS L 4004 (1997) Erkaklar kiyimlari uchun oʻlchov tizimlari
- JIS L 4005 (1997) Ayollar kiyimlari uchun oʻlchov tizimlari
- JIS L 4006 (1997) Ichki kiyimlar uchun oʻlchov tizimlari
- JIS L 4007 (1997) Paypoq va pantyhose uchun oʻlchov tizimlari
Janubiy Koreya[tahrir | manbasini tahrirlash]
- KS K 0050 (2009) Erkaklar kiyimlari
- KS K 0051 (2004) Ayollar kiyimlari
- KS K 0052 Chaqaloqlar
- KS K 0059 Bosh kiyim
- KS K 0070 Brassier
- KS K 0037 koʻylaklar
- KS K 0088 paypoq
Avstraliya[tahrir | manbasini tahrirlash]
- L9 — Ayollar kiyimlari — NSW kiyim-kechak ishlab chiqaruvchilar uyushmasi — 1959-1970
- AS1344-1972, 1975, 1997 Ayollar kiyimlari uchun oʻlchamlarni kodlash sxemasi
- AS1182 — 1980 — Chaqaloqlar va bolalar kiyimlari uchun oʻlchamlarni kodlash sxemasi
Yevropa[tahrir | manbasini tahrirlash]
CEN[tahrir | manbasini tahrirlash]
Yevropa standartlari tashkiloti (CEN) EN 13402 prefiksli bir qator standartlarni ishlab chiqdi:
- EN 13402-1: Atamalar, taʼriflar va tanani oʻlchash tartibi
- EN 13402-2: Asosiy va ikkilamchi oʻlchamlar
- EN 13402-3: Kiyimlarning oʻlchamini belgilash. Tana oʻlchovlari va intervallari (2004)
33 ta aʼzo davlatning mavjud milliy standartlarini almashtirish uchun moʻljallangan. Hozirda u bolalar kiyimlari uchun keng tarqalgan, ammo hali kattalar uchun emas. EN 13402-3 uchinchi standarti ISO 3635 standartiga muvofiq kiyimning mos keladigan oʻlchamlarini ham tasviriy tasvirlaydigan SI birligiga asoslangan etiketkalash tizimini taklif qilish orqali tartibsiz yoki Vanity oʻlchamlari muammosini hal qilishga intiladi.
Germaniya[tahrir | manbasini tahrirlash]
- DOB-Verband (1983)
Fransiya[tahrir | manbasini tahrirlash]
- AFNOR EXP G 03-002 (1977) — Ayollar oʻlchamlari
- AFNOR EXP G 03-003 (1977) — Erkaklar oʻlchamlari
- AFNOR EXP G 03-006 (1978) — Chaqaloqlar va yosh bolalarning oʻlchovlari
- AFNOR EXP G 03-007 (1977) — Erkaklar, ayollar va bolalar uchun kiyimlarning oʻlchamini belgilash
- AFNOR NF G 03-008 (1984) — Boʻyinbogʻlar
Rossiya Federatsiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
- GOST R 53230-2008 (ISO 4415-1981) Kiyimlarning oʻlchamini belgilash. Erkaklar va oʻgʻil bolalar ichki kiyimlari, tungi kiyimlar va koʻylaklar
Birlashgan Qirollik[tahrir | manbasini tahrirlash]
- BS 3666:1982 Ayollar kiyimlarining oʻlchamini belgilash uchun spetsifikatsiya
- BS 6185: 1982 Erkaklar kiyimining oʻlchamini belgilash uchun spetsifikatsiya
BS 3666:1982 ayollar kiyimlari standarti ishlab chiqaruvchilar tomonidan kamdan-kam qoʻllaniladi, chunki u son va koʻkrak oʻlchovlari boʻyicha oʻlchamlarni faqat cheklangan miqdorda belgilaydi. Bu ishlab chiqaruvchilar oʻrtasidagi farqlarga va turli xiloʻlchamlarga olib keldi[3].
Sobiq Yugoslaviya[tahrir | manbasini tahrirlash]
Sloveniya, Xorvatiya, Bosniya va Gertsegovina, Makedoniya va Serbiya hali ham sobiq Yugoslaviyada ishlab chiqilgan JUS (F.G0.001 1979, F.G0.002 1979, F.G0.003 1979) standartlardan foydalanadilar[4].
Qoʻshma Shtatlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- CS-151-50 — Chaqaloqlar va bolalar kiyimlari
- CS 215-58 — Ayollar kiyimlari (1958)
- PS 36-70 — Oʻgʻil bolalar kiyimlari (1971)
- PS 42-70 Ayollar kiyimlari (1971)
- PS 45-71 — Yosh erkaklar kiyimlari,
- PS 54-72 — Qizlar kiyimlari
- ASTM D5585-95, (2001)
- ASTM D6829-02, (2008)
- ASTM D5585-11, (2011) (olib tashlangan, 2020)
- ASTM D6240-98,
- ASTM D6960-04, Ayollar uchun katta oʻlchamli kiyimlar (2004)
1930-yillardan beri bir qator ixtiyoriy standartlar mavjud boʻlsa-da, AQShda majburiy kiyim oʻlchami yoki markalash standarti mavjud emas. Biroq, AQSh hukumati 1958-yilda Milliy standartlar byurosi „Ayollar kiyimlarini oʻlchash uchun tana oʻlchovlari“ ni nashr etganida, ayollar kiyimlari tizimini yaratishga harakat qildi. Kitobning koʻrsatmalari tijorat standartiga aylandi va hatto 1970-yilda yangilandi. Yoʻriqnoma oxir-oqibat ixtiyoriy standartga aylantirildi.Keyin u 1983-yilda butunlay bekor qilindi[5]. ASTM International xususiy tashkiloti 1990-yillarda oʻzining tavsiya etilgan oʻlchamdagi mahsulotlarini chiqarishni boshladi.Oʻshandan beri AQShning umumiy oʻlchamlari barqaror oʻlchamlarga ega emas edi. Kiyim brendlari va ishlab chiqaruvchilari oʻz mahsulotlari oʻlchamlarini oʻzlari belgilaydilar. Masalan, turli kompaniyalarning yoki hatto bir kompaniyaning 10 oʻlchamdagi ikkita koʻylagining oʻlchamlari mutlaqo boshqacha oʻlchamlarga ega boʻlishi mumkin.
Ayollar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Taqqoslash jadvallari[tahrir | manbasini tahrirlash]
| Qoʻshma Shtatlar | 0 | 2 | 4 | 6 | 8 | 10 | 12 | 14 | 16 | 18 | 20 | 22 | 24 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Buyuk Britaniya | 4 | 6 | 8 | 10 | 12 | 14 | 16 | 18 | 20 | 22 | 24 | 26 | 28 |
| Germaniya | 30 | 32 | 34 | 36 | 38 | 40 | 42 | 44 | 46 | 48 | 50 | 52 | 54 |
| Fransiya | 32 | 34 | 36 | 38 | 40 | 42 | 44 | 46 | 48 | 50 | 52 | 54 | 56 |
| Italiya | 36 | 38 | 40 | 42 | 44 | 46 | 48 | 50 | 52 | 54 | 56 | 58 | 60 |
| Koreya | 44 | 44 | 55 | 55 | 66 | 66 | 77 | 77 | 88 | 88 |
| AQSH | 4 | 6 | 8 | 10 | 12 |
|---|---|---|---|---|---|
| Buyuk Britaniya | 8 | 10 | 12 | 14 | 16 |
| Fransiya | 36 | 38 | 40 | 42 | 44 |
| Yaponiya | 7 | 11 | 15 | 17 | 21 |
| Yevropa Ittifoqi | 40 | 42 | 44 | 46 | 48 | 50 |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Buyuk Britaniya | 34 | 36 | 38 | 40 | 42 | 44 |
| AQSH | 32 | 34 | 36 | 38 | 40 | 42 |
| Yevropa Ittifoqi | 28 | 30 | 32 | 34 | 36 | 38 | 40 | 42 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Buyuk Britaniya | 3 | 5 | 7 | 9 | 11 | 13 | 15 | 17 |
| AQSH | 1 | 3 | 5 | 7 | 9 | 11 | 13 | 15 |
| Kiyim oʻlchami | 3XS | XXS | XS | S | M | L | XL | XXL | 3XL | 4XL |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ko‘krak (sm) | 70 | 75 | 80 | 85 | 90 | 95 | 100 | 105 | 110-115 | 120-125 |
| Kiyim oʻlchami | 3 | 5 | 7 | 9 | 11 | 13 | 15 | 17 | 19 | 21 | 23 | 25 | 27 | 29 | 31 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ko‘krak (sm) | 74 | 77 | 80 | 83 | 86 | 89 | 92 | 96 | 100 | 104 | 108 | 112 | 116 | 120 | 124 |
| Modifikator | PP (ikkita kichik) | P (mayda) | R (odatiy) | T (baland) |
|---|---|---|---|---|
| Balandligi (sm) | 142 | 150 | 158 | 166 |
| Qoʻshimcha son aylanasi (sm) | 0 | 0 | 2 |
Nemis oʻlchamlari (DE/AT/NL/SE/DK)[tahrir | manbasini tahrirlash]
| Kichik oʻlchamlar < 164 |
16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Standard oʻlchamlar < 170 |
32 | 34 | 36 | 38 | 40 | 42 | 44 | 46 | 48 | 50 | 52 | 54 |
| Katta oʻlchamalr
< 170 |
64 | 68 | 72 | 76 | 80 | 84 | 88 | 92 | 96 | 100 | 104 | 108 |
| Xalqaro | XS | S | M | L | XL | XXL | ||||||
| EU bosh qismi | 76 | 80 | 84 | 88 | 92 | 96 | 100 | 105 | 110 | 116 | 122 | 128 |
| EU pastki qism | 60 | 64 | 68 | 72 | 76 | 80 | 84 | 88 | 94 | 100 | 106 | 112 |
| Yelka kengligi (sm) | 12 | 12 | 12 | 12 | 13 | 13 | 13 | 13 | 14 | 14 | 14 | 14 |
| Qoʻl uzunligi (sm) | 58 | 59 | 59 | 60 | 60 | 61 | 61 | 61 | 61 | 62 | 62 | 62 |
| Bel (sm) | 58–61 | 62–64 | 65–68 | 69–72 | 73–77 | 78–81 | 82–85 | 86–90 | 91–95 | 96–102 | 103–108 | 109–114 |
| Koʻkrak uzunligi (sm) | 80–84 | 85–89 | 90–94 | 95–97 | 98–101 | 102–104 | 105–108 | 109–112 | 113–116 | 117–122 | 123–128 | 129–134 |
| Oyoq (sm) | 103 | 104 | 105 | 106 | 107 | 108 | 109 | 110 | 111 | 112 | 113 | 114 |
Erkaklar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Taqqoslash jadvallari[tahrir | manbasini tahrirlash]
| Buyuk Britaniya va Yevropa Ittifoqi | 36 | 37 | 38 | 39 | 40 | 41 | 42 | 43 | 44 | 45 | 46 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Buyuk Britaniya va AQSh | 14 | 14½ | 15 | 15½ | 15¾ | 16¼ | 16½ | 17 | 17½ | 18 | 18½ |
| Yaponiya[6] | S | S | M | M | L | L | LL, XL | LL, XL | LL, XL | ||
| Koreya[6] | 90 | 95 | 100 | 105 | 110 |
| EI | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
|---|---|---|---|---|---|
| Buyuk Britaniya / AQSh | S | M | L | XL | XXL |
| EI | 64/68 | 68/72 | 72/76 | 76/80 | 80/84 | 84/88 | 88/92 | 92/96 | 96/100 | 100/104 | 104/108 | 108/112 | 112/116 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Italiya | 43 | 44 | 45 | 46 | 47 | 48 | 49 | 50 | 51 | 52 | 53 | 54 | 55 |
| Buyuk Britaniya va AQSh | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 36 | 38 | 40 | 42 | 44 |
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „Children's size & fit chart“. www.boden.co.uk. Qaraldi: 2022-yil 5-iyun.
- ↑ „Size Guide: Girls' Clothing“. direct.asda.com. George.. Qaraldi: 2022-yil 5-iyun.
- ↑ Clifford. „One Size Fits Nobody: Seeking a Steady 4 or a 10“. The New York Times. Qaraldi: 2017-yil 14-iyun.
- ↑ Ujevi, Darko; Szirovicza, Lajos; Karabegovi, Isak (2005). Anthropometry and the Comparison of Garment Size Systems in Some European Countries. p. 73.
- ↑ Ingraham, Christopher. „The absurdity of women's clothing sizes, in one chart“ (en-US). Washington Post (2015-yil 11-avgust). Qaraldi: 2018-yil 18-may.
- ↑ 6,0 6,1 „Men's Clothing, Size Conversion Chart – South-Korea“. korea4expats. 2012-yil 16-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 15-iyun.