Katta lophorina

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Katta lophorina
Ilmiy tasniflash
Hayvonlar
Xordalilar
Qushlar
Passeriformes
Paradisaeidae
Lophorina
L. superba
Binar nomi
Lophorina superba

(Pennant, 1781)
Sinonimlar
  • Paradisea superba Pennant, 1781

Katta lophorina, ajoyib jannat qushi yoki katta jannat qushi (Lophorina superba) — Paradisaeidae (jannat qushi) oilasining bir turi. 2017-yilda uchta tur (L. superba, Lophorina minor va Lophorina niedda) mavjudligi tan olinmaguncha, turkumdagi yagona tur hisoblangan[2].

Tavsif[tahrir | manbasini tahrirlash]

Bu kichik, taxminan 26 sm uzunlikdagi qush. Erkak qora rangda, yashil rangli toj, koʻkrak qismi koʻk-yashil, orqasini qoplagan patlari baxmal qora rangli. Urgʻochisi qizil-jigarrang qush. Katta lophorina dimorfik tur hisoblanadi[3].

Naturalis bioxilma-xillik markazida erkaklar nomzodi poygasi.

Uchrashuv namoyishi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Lophorina superba, erkak. Muzey namunasi

Bu tur populyatsiyasida ayol turlar juda kam va erkaklar oʻrtasida juft uchun raqobat juda kuchli. Lophorinalar qushlar dunyosidagi eng yaxshi tanishuv namoyishlaridan biriga ega boʻlishiga olib keldi. Uchrashuvni namoyish qilishning ikkita asosiy bosqichi mavjud. Dastlabki displey faoliyati oddiy xatti-harakatlar qatorini oʻz ichiga oladi. Dastlabki displeydan soʻng yuqori intensivlikdagi displey deb nomlanuvchi yanada tanishuv shousi boʻladi[4]. Ehtiyotkorlik va sinchkovlik bilan „raqs maydonchasi“ ni tayyorlagandan soʻng (hatto novda barglar bilan silliq tozalash), birinchi navbatda erkak baland ovozli chaqiruv bilan ayolni oʻziga tortadi. Qiziquvchan urgʻochi yaqinlashgandan soʻng, uning buklangan qora patlari va koʻk-yashil koʻkrak patlari yuqoriga qarab qalqon qilib, boshi atrofida keng va nosimmetrik tarzda tarqatib, erkak qushning old koʻrinishini bir zumda dumini ritmik ravishda qisib qoʻyadigan ajoyib ellips shaklidagi mavjudotga aylantiradi. Oʻrtacha urgʻochi juftlashishga rozilik berishdan oldin 15-20 daʼvogarni rad etadi. Erkaklar urgʻochilarni jalb qilish uchun koʻrsatadigan shou uzoq davom etishi mumkin[5]. Ushbu turlar koʻpxotinli boʻlib, odatda bir nechta urgʻochi bilan juftlashadi[6].

Tarqalishi va yashash joyi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Katta lophorina Yangi Gvineya oʻrmonlari boʻylab tarqalgan. U koʻpincha Indoneziya va Papua-Yangi Gvineyaning yomgʻirli oʻrmonlarida yoki oʻrmon chekkalarida yashaydi[7]. Ularni Yangi Gvineyadagi oʻrmonlarning togʻli yashash joylarida topish mumkin. Katta lophorina odatda yomgʻir oʻrmonlarida yashaydigan daraxtlarning tepasida yashaydi[8].

Voyaga yetgan erkak oʻtiribdi.

Yirtqichlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ajoyib jannat qushining taniqli kushandalariga qatoriga yirtqich qushlar va ilonlar kiradi[9].

Koʻpayish va joʻjalarning xatti-harakati[tahrir | manbasini tahrirlash]

Katta lophorina oʻrmon daraxyi barglari kabi yumshoq materialdan foydalanib, daraxtlar tepasida oʻz uyasini yasaydi. Urgʻochi odatda 1-3 ta tuxum qoʻyadi. Tuxumdan joʻjalar chiqishi uchun taxminan 16-22 kun kerak boʻladi. Shundan soʻng, joʻjalar 16-30 kun ichida oʻz uyalarini tashlab, mustaqil boʻlib yashay oladilar[10]. Ajoyib jannat qushlarining erkaklari urgʻochilariga qaraganda ikki yil keyinroq voyaga yetadi. Bundan tashqari, erkaklar oʻzlarining uchrashuvlarini namoyish qilish uchun patlarni rivojlantirishlari uchun taxminan 4-7 yil kerak boʻladi[11].

Holat[tahrir | manbasini tahrirlash]

Katta lophorina oʻzining patlari uchun juda koʻp ovlangan boʻlsa-da, Yangi Gvineya oʻrmonlarida keng tarqalgan jannat qushlaridan biri boʻlib, IUCN Qizil roʻyxatida xavf ostida boʻlgan turlarning eng kam tashvishga soladigan turlar qatoriga kiradi[1]. U CITES II ilovasida keltirilgan.

Lophorina superba

Kichik turlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Lophorina superba connectens- L. ning sinonimi hisoblanadi. latipennis .
  • Lophorina superba feminina
  • Lophorina superba latipennis
  • Lophorina superba pseudoparotia — hozirgi turlar va Parotia carolae oʻrtasida gibrid ekanligi aniqlandi[12].
  • Lophorina superba superba

Galereya[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Ayol qush
    Ayol qush
  • Erkak
    Erkak
  • Erkak qush
    Erkak qush
  • Erkak qirol jannat qushi (Cicinnurus regius)
    Erkak qirol jannat qushi (Cicinnurus regius)
  • Saksoniya qiroli jannat qushi (Pteridophora alberti)
    Saksoniya qiroli jannat qushi (Pteridophora alberti)
  • Erkakning tasviri (old).
    Erkakning tasviri (old).
  • Erkak tasviri (orqa).
    Erkak tasviri (orqa).
  • Ayol qush
    Ayol qush
  • Erkak Lophorina superba, shuningdek, jannat turi (ehtimol P. raggiana, qanotdagi ochiq rangli chiziq tufayli), Parotiya turi (ehtimol P. sefilata) va noma'lum turning erta tushunchalarini aks ettiruvchi rasm. katta, xo'rozga o'xshash patlar; gibrid bo'lishi mumkin. Eng chap tomondagi patlar Arfak Astrapia (A. nigra) ga tegishli.
    Erkak Lophorina superba, shuningdek, jannat turi (ehtimol P. raggiana, qanotdagi ochiq rangli chiziq tufayli), Parotiya turi (ehtimol P. sefilata) va noma'lum turning erta tushunchalarini aks ettiruvchi rasm. katta, xo'rozga o'xshash patlar; gibrid bo'lishi mumkin. Eng chap tomondagi patlar Arfak Astrapia (A. nigra) ga tegishli.

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ 1,0 1,1 BirdLife International (2020). „Lophorina superba“. IUCN Red List of Threatened Species. 2020: e.T181524349A182248687. doi:10.2305/IUCN.UK.2020-3.RLTS.T181524349A182248687.en. Retrieved 12 November 2021.
  2. ↑ Irestedt, Martin; Batalha-Filho, Henrique; Ericson, Per G. P.; Christidis, Les; Schodde, Richard (2017). „Phylogeny, biogeography and taxonomic consequences in a bird-of-paradise species complex, Lophorina–Ptiloris (Aves: Paradisaeidae)“. Zoological Journal of the Linnean Society. 181-jild, № 2. 439–470-bet. doi:10.1093/zoolinnean/zlx004.
  3. ↑ Coyne A., Jerry; Kay H., Emily; Pruett-Jones, Steven (August 2007). „The Genetic Basis of Sexual Dimorphism of Birds“. Evolution. 62-jild, № 1. 214–219-bet. doi:10.1111/j.1558-5646.2007.00254.x. PMID 18005159.
  4. ↑ „Peer Review #2 of "Distinctive courtship phenotype of the Vogelkop Superb Bird-of-Paradise Lophorina niedda Mayr, 1930 confirms new species status (v0.1)"“. 2018-04-16. doi:10.7287/peerj.4621v0.1/reviews/2. {{cite magazine}}: Cite magazine requires |magazine= (yordam)
  5. ↑ „Birds of Paradise | National Geographic“ (2010-yil 11-aprel). Qaraldi: 2017-yil 5-may.
  6. ↑ Coyne A., Jerry; Kay H., Emily; Pruett-Jones, Steven (August 2007). „The Genetic Basis of Sexual Dimorphism of Birds“. Evolution. 62-jild, № 1. 214–219-bet. doi:10.1111/j.1558-5646.2007.00254.x. PMID 18005159.
  7. ↑ „Superb bird-of-paradise videos, photos and facts - Lophorina superba“ (en-GB). Arkive. 2017-yil 5-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 5-may.
  8. ↑ „Bird of Paradise | San Diego Zoo Animals & Plants“ (en). animals.sandiegozoo.org. 2021-yil 16-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 4-noyabr.
  9. ↑ „Bird of Paradise | San Diego Zoo Animals & Plants“ (en). animals.sandiegozoo.org. 2021-yil 16-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 4-noyabr.
  10. ↑ „Bird of Paradise“. Animals. Qaraldi: 2017-yil 5-may.
  11. ↑ „Bird of Paradise | San Diego Zoo Animals & Plants“ (en). animals.sandiegozoo.org. 2021-yil 16-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 4-noyabr.
  12. ↑ Coyne A., Jerry; Kay H., Emily; Pruett-Jones, Steven (August 2007). „The Genetic Basis of Sexual Dimorphism of Birds“. Evolution. 62-jild, № 1. 214–219-bet. doi:10.1111/j.1558-5646.2007.00254.x. PMID 18005159.Coyne A., Jerry; Kay H., Emily; Pruett-Jones, Steven (August 2007). 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Katta_lophorina&oldid=3498058" dan olindi