Katta baraban

Katta baraban (italyancha: gran cassa, fransuzcha: grosse caisse, nemischa: grosse Trommel), baʼzan bas-bochka, turk barabani, kik (inglizchadan iz qogʻozi; kick drum) deb ham ataladi — past registrdagi zarbli cholgʻu asbobi, nomaʼlum ovoz balandlikdagi membranofon.

Chalishning tuzilishi va texnikasi

Katta baraban har ikki tomoni (baʼzan faqat bir tomoni) teri bilan qoplangan keng metall yoki yogʻoch silindrdir. Ovoz zich material bilan oʻralgan massiv boshli toʻqmoqni urish orqali chiqariladi. Murakkab ritmik figuralarni yoki tremolo ijro etish zarur boʻlsa, litavr tayoqchalari, kichik baraban va boshqa zarbli asboblar ham qoʻllaniladi.

Baraban chalishning asosiy texnikasi oddiy ritmik figuralar va ulkan dinamik diapazondagi yakka zarbalar — zoʻrgʻa eshitiladigan pianissimodan tortib to toʻp otishlariga oʻxshash fortissimogacha.

Katta baraban 18-asrning ikkinchi yarmida simfonik orkestrning tarkibiga kirgan asosiy zarbli cholgʻu asboblaridan biri boʻlib, (Glyuk birinchilardan boʻlib oʻz operalaridan birida foydalangan), u shuningdek, puflama sozlar orkestrida ham ishlatilgan, bu erda unga tarelkalardan biri biriktirilgan. Ijrochi bir qoʻli bilan barabanni toʻqmoq bilan uradi, ikkinchi qoʻli bilan esa biriktirilgan uriluvchi tarelkani ushlaydi. Odatda puflama sozli orkestrda katta barabanga kuchli zarbalarini uradigan oʻziga xos „metronom“ roli beriladi.

Simfonik orkestr partiturasida katta baraban ijro qismi „ipda“ (faqat ritm koʻrsatilgan chiziqda) tarelka qismining ostida, tam-tam qismining tepasida yoziladi.

Barabanning tomoshabinga qaragan katta sirt maydoni koʻpincha musiqa guruhining (orkestr) nomi yoki logotipini qoʻllash uchun ishlatiladi.

Bas-baraban

Jazz va boshqa zamonaviy akademik boʻlmagan musiqiy ijrolar bas-baraban deb ataladigan, katta barabanning kichikroq va past ovozli versiyasidan foydalanadi. Bas- baraban (odatda bitta, lekin ikkita ham) zarb toʻplamining bir qismidir, u toʻqmoqqa ulangan maxsus pedal bilan uriladi. Zamonaviy ogʻir rok ijro uslublarida bas-barabanni urish uchun kardan (kardan bilan toʻqmoqqa ulangan ikkita pedal) ishlatilishi mumkin, bu bitta pedalga qaraganda tez-tez bas-barabanini urish imkonini beradi.

• 
  Бас-барабан
• 
  Педаль для бас-барабана
• 
  Бас-барабан с педалью

Bibliografiya

• Dmitriev G. Perkussiya asboblari: talqini va hozirgi holati. — M.: Musiqa, 1975
• Chulaki M.I. Simfonik orkestr asboblari. — Sankt-Peterburg: Bastakor, 2005-yil

Havolalar

• Tureskiy baraban / / Brokxaus va Efronning entsiklopedik lugʻati : 86 tonnada (82 tonna va 4 ta qoʻshimcha). — Sankt-Peterburg., 1890-1907.
• Vena simfoniya kutubxonasi veb-saytida bas baraban(Inglizcha)