Jimmy Carter

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
(Karter Jeyms Erldan yoʻnaltirildi)
Jimmy Carter

Official portrait, 1978
President of the United States
Mansab davri
January 20, 1976 – January 20, 1980
Vitse-prezident Walter Mondale
Oʻtmishdoshi Gerald Ford
Vorisi Ronald Reagan
Mansab davri
January 14, 1963 – January 9, 1967
Oʻtmishdoshi District established
Vorisi Hugh Carter
Shaxsiy maʼlumotlari
Tavalludi
James Earl Carter Jr.

1-oktyabr 1924-yil (1924-10-01) (99 yosh)
Plains, Georgia, U.S.
Siyosiy partiyasi Democratic
Turmush oʻrtogʻi
Rosalynn Smith (turm. 1946)
Bolalari 4, including Jack and Amy
Ota-onasi
Qarindoshlari Turkum:Carter family
Istiqomat joy(lar)i Plains, Georgia
Taʼlim United States Naval Academy (BS)
Mukofotlari Full list
Harbiy mukofotlari

Kichik Jeyms Erl Karter (1924-yil 1-oktabrda tavvallud topgan) — amerikalik siyosatchi va insonparvar, 1976-1980-yillarda Qoʻshma Shtatlarning 39-prezidenti boʻlib i. Demokratik partiya a'zosi, 1971-yildan 1975-yilgacha Gruziyaning 76-gubernatori, 1963 yildan 1967-yilgacha Jorjiya shtati senatori bo'lib ishlagan.

Karter Jorjiya shtatining Plains shahrida tug'ilib o'sgan; 1946-yilda AQSh dengiz akademiyasini tamomlagan; va AQSh dengiz flotining suv osti xizmatiga qo'shildi. Shundan so'ng u uyiga qaytib, u yerda oilasining yeryong'oqchilik biznesini tikladi. Keyin u irqiy segregatsiyaga qarshi ekanligini ko'rsatdi, o'sib borayotgan fuqarolik huquqlari harakatini qo'llab-quvvatladi va Demokratik partiyaning faoliga aylandi. U 1963-yildan 1967-yilgacha Jorjiya shtati senatida, keyin esa 1971-yildan 1975- yilgacha Gruziya gubernatori lavozimida ishlagan. Jorjiyadan tashqarida taniqli bo'lmagan qora tanli nomzod sifatida Karter Demokratik nomzodlikni qo'lga kiritdi va 1976 yilgi AQSh prezidentlik saylovlarida amaldagi respublikachi prezident Jerald Fordni deyarli mag'lub etdi.

Hayotning boshlang'ich davri[tahrir | manbasini tahrirlash]

A rural storehouse with a small windmill next to it
Carter oilaviy do'koni, Carter's Boyhood Farmning bir qismi, Plains, Jorjiya

Kichik Jeyms Erl Karter 1924-yil 1-oktyabrda Jorjiya shtatining Plains shahrida, onasi ro'yxatdan o'tgan hamshira bo'lib ishlagan Wise sanatoriysida tug'ilgan.[1] Shunday qilib, Karter shifoxonada tug'ilgan ilk Amerika prezidenti bo'ldi.[2] U Bessi Lillian Gordi va Jeyms Erl Karterning to'ng'ich o'g'li edi [3] : 70 Karter ingliz muhojiri Tomas Karterning avlodi boʻlib, u 1635-yilda Virjiniya koloniyasida qoʻnim topgan [4] Karterlarning ko'p avlodlari Jorjiyada paxta dehqonlari sifatida yashagan.[5] Plains Karter tug'ilgan paytda 600 kishidan iborat bo'lgan shahar edi. Uning otasi muvaffaqiyatli mahalliy tadbirkor bo'lib, u umumiy do'konni yuritgan va qishloq xo'jaligiga investor bo'lgan.[6] Karterning otasi ilgari Birinchi jahon urushi paytida AQSh armiyasining chorakmaster korpusida zaxiradagi ikkinchi leytenant bo'lib xizmat qilgan.[6]

Ta'lim[tahrir | manbasini tahrirlash]

Karter 1937-yildan 1941-yilgacha Plains o'rta maktabida o'qidi va o'n birinchi sinfni tugatdi, chunki maktabda o'n ikkinchi sinf yo'q edi.[7] O'sha vaqtga kelib, Archery va Plains Buyuk Depressiya tufayli qashshoqlashdi, ammo oila Yangi Deal dehqonchilik subsidiyalaridan foyda ko'rdi va Karterning otasi jamoa etakchisi lavozimini egalladi.[8][9] Karterning o'zi o'qishni yaxshi ko'radigan tirishqoq talaba edi.[10] : 8 [11] Mashhur bir latifada aytilishicha, u do'stlari bilan maktabni tashlab, shahar markaziga shoshilinch ravishda sayohat qilganidan keyin valediktorlikka topshirilgan. Karterning darsdan qochgani haqida mahalliy gazetada aytib o'tilgan, garchi u aks holda valediktor bo'lishi aniq emas.[12] O'smirlik chog'ida Karter Plains High School basketbol jamoasida o'ynagan, shuningdek, "Amerikaning Kelajak Fermerlari" ga qo'shilgan va bu unga butun umri davomida yog'ochga ishlov berishga qiziqishni rivojlantirishga yordam bergan.[12]

Karter uzoq vaqtdan beri Amerika Qo'shma Shtatlari dengiz akademiyasida o'qishni orzu qilgan edi.[8] 1941-yilda u Jorjiya shtatining Amerikus yaqinidagi Jorjiya janubi-g'arbiy kollejida muhandislik bo'yicha bakalavriat kurslarini boshladi.[13] : 1999-yil  keyingi yili u Atlantadagi Jorjiya Texnologiya Institutiga o'tdi, u yerda fuqarolik huquqlari belgisi Bleyk Van Lir prezident edi.[14] 1943-yilda u Harbiy-dengiz akademiyasiga qabul qilindi va 1946-yilda bakalavr darajasini oldi [10] :19 38-yil  u yaxshi talaba edi, lekin akademiyaning birinchi kurs talabalarini tajovuzkorona tahqirlash madaniyatidan farqli o'laroq, o'zini tutashgan va sokin deb bilardi.[3] : 1962-yil  akademiyada Karter singlisi Rutning do'sti Rozalin Smitni sevib qoldi.[15] Ular 1946-yilda o‘qishni tamomlagandan so‘ng ko‘p o‘tmay turmush qurishdi [16] U dengiz floti Midshipmen uchun sprint futbolchi edi.[17] Karter 1947-yil [lower-alpha 1] sinfida 821 michman orasida 60-o'rinni fan bakalavri darajasi bilan tugatdi va praporshrik lavozimiga tayinlandi.[19]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. Godbold, Jr., E. Stanly. Jimmy and Rosalynn Carter: The Georgia Years, 1924-1974. Oxford University Press, 2010 — 9 bet. ISBN 9780199779628. 
  2. Bourne, pp. 11–32.
  3. 3,0 3,1 Kaufman, Diane. Historical dictionary of the Carter era. Lanham: Rowman & Littlefield, 2013. ISBN 978-0-8108-7968-3. OCLC 834614686. Kaufman, Diane; Kaufman, Scott (2013). Historical dictionary of the Carter era. Lanham: Rowman & Littlefield. ISBN 978-0-8108-7968-3. OCLC 834614686. Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "Kaufman-2013" defined multiple times with different content
  4. Carter, Jeff. Ancestors of Jimmy and Rosalynn Carter. Jefferson, N.C.: McFarland & Co, 2012 — 10 bet. ISBN 978-0-7864-8954-1. OCLC 802261814. 
  5. Bourne, p. 9.
  6. 6,0 6,1 Bourne, p. 114.
  7. „Plains High School (U.S. National Park Service)“ (en). NPS. Qaraldi: 2022-yil 17-iyul.
  8. 8,0 8,1 Hamilton, Neil A.. Presidents: a biographical dictionary, 2, New York: Facts On File, 2005 — 334 bet. ISBN 978-1-4381-0816-2. OCLC 234178908. Hamilton, Neil A. (2005). Presidents: a biographical dictionary (2 ed.). New York: Facts On File. p. 334. ISBN 978-1-4381-0816-2. OCLC 234178908. Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "Hamilton-2005" defined multiple times with different content
  9. Hayward, Steven F.. The Real Jimmy Carter: How Our Worst Ex-president Undermines American Foreign Policy, Coddles Dictators, and Created the Party of Clinton and Kerry.. Washington DC: Regnery Publishing, 2004. ISBN 978-1-59698-278-9. OCLC 836407503. „Earl may not have voted for FRD again, but he was not above receiving several New Deal agricultural subsidies as the Depression wore on“ 
  10. 10,0 10,1 Hobkirk, Lori. James Earl Carter: our thirty-ninth president. Chanhassen, Minn.: Child's World, Inc, 2002. ISBN 1-56766-873-9. OCLC 45024331. Hobkirk, Lori (2002). James Earl Carter: our thirty-ninth president. Chanhassen, Minn.: Child's World, Inc. ISBN 1-56766-873-9. OCLC 45024331. Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "Hobkirk-2002" defined multiple times with different content
  11. Shafik, Aasef. Global peace lovers. Authorhouse, 2008 — 167 bet. ISBN 9781438937809. OCLC 1033641928. 
  12. 12,0 12,1 Bourne, pp. 33–43.
  13. Panton, Kenneth J.. [[[:Andoza:GBurl]] Historical dictionary of the United States], Lanham, 2022. ISBN 978-1-5381-2419-2. OCLC 1295808727. 
  14. „Jimmy Carter“ (en). www.gtalumni.org.
  15. Inventing a voice: the rhetoric of American first ladies of the twentieth century, Molly Meijer Wertheimer, Lanham, Md: Rowman & Littlefield Publishers, 2004 — 343 bet. ISBN 0-7425-2970-3. OCLC 835122766. 
  16. Bourne, pp. 44–55.
  17. Hingston, Sandy. „Why This Princeton Football Team Won't Be Suiting Up Next Season“. Philadelphia (2016-yil 24-aprel). 2016-yil 6-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 5-noyabr.
  18. Argetsinger, Amy. „THE CLASS OF THE NAVAL ACADEMY HAS 50TH REUNION“ (1996-yil 5-iyun). Qaraldi: 2023-yil 4-mart.
  19. Alter, p. 59.

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]


Manba xatosi: <ref> tags exist for a group named "lower-alpha", but no corresponding <references group="lower-alpha"/> tag was found