Karel-Fin Sovet Sotsialistik Respublikasi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Karel-Fin Sovet Sotsialistik Respublikasi
Карело-Финская Советская Социалистическая Республика
Karjalais-suomalainen sosialistinen neuvostotasavalta
1940—1956
Bayroq
Bayroq (1940–56)
Gerb (1940–56)
Gerb (1940–56)
Shior
Kaikkien maiden proletaarit, liittykää yhteen! (Fincha)
Kaikkien maiden proletaarit, liittykää yhteen! (transliteratsiya)
„Butun dunyo proletarlari, birlashingiz!“
Madhiya
Karjalais-suomalaisen sosialistisen neuvostotasavallan hymni
Karjalais-suomalaisen sosialistisen neuvostotasavallan hymni
„Karel-Fin Sovet Sotsialistik Respublikasi gimni“
(1940-1956)
Karel-Fin SSRning (qizil) Sovet Ittifoqida joylashuvi
Poytaxti Petrozavodsk
Til(lar)i Rasmiy tillar:
Karel  · Rus  · Fin
Etnoxoronimi Karel-fin
Sovet
Hukumati Sotsialistik respublika
Prezidium raisi
 •  1940—1956 Otto Wille Kuusinen
Tarixi XX asr
 •  Respublika eʼlon qilingan 31-mart 1940-yil
 •  Avtonom sovet respublika statusiga tushirilgan 16-iyul 1956-yil
Maydoni
 •  1959-yil 172400 km²
Aholisi
 •  1959-yil (tax.) 651 300 
     Zichlik 3.7778422273782 km²
Pul birligi Sovet rubli (SUR)
Oldingisi
Keyingisi
Karel Avtonom Sovet Sotsialistik Respublikasi
Finlyandiya Demokratik Respublikasi
Leningrad oblasti
Karel Avtonom Sovet Sotsialistik Respublikasi

Karel-Fin Sovet Sotsialistik Respublikasi, Karel-Fin SSR (fin. Karjalais-suomalainen sosialistinen neuvostotasavalta; ruscha: Карело-Финская Советская Социалистическая Республика) — Sovet Ittifoqi tarkibiga kirgan respublikalarning biri. 1940-yilda tashkil topgan.[1] 1956-yil Karel Avtonom Sovet Sotsialistik Respublikasi nomi bilan Rossiya SFSR tarkibiga kiritilgan. Karel-Fin SSR poytaxti Petrozavodsk shahri boʻlgan.

1991-yil Sovet Ittifoqi parchalanib ketganidan keyin, 13-noyabrda Karel Avtonom Sovet Sotsialistik Respublikasi Kareliya Respublikasi nomli federal subyekt oʻlaroq Rossiya Federatsiya tarkibiga kiritildi. Ayrim manbalarda Sovet Kareliyasi yoki shunchaki Kareliya deb yuritiladi.

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

9–12-asr boshida Karel-Fin SSR hududi Kiyev Rusiga, 12-asrdan Novgorodga qarashli boʻlgan. 1478-yil Rus davlatiga qoʻshib olingan. 13–17-asrlarda shvedlar bir necha marta bostirib kirgan. 17-asr boshida Kareliyaning shvedlar bosib olgan qismini 1721-yil Rossiya qayta egallagan.

Kareliyada sovet hokimiyati 1917-yil noyabr – 1918-yil aprelda oʻrnatilgan. 1920-yilning 8-iyunida Rossiya SFSR tarkibida Kareliya mehnat kommunasi tashkil etilgan. 1923-yilning 25 iyulida Mehnat kommunasi Kareliya Avtonom Sovet Sotsialistik Respublikasiga aylantirildi. 1940-yilning 31-martida esa avtonom respublika Karel-Fin Sovet Sotsialistik Respublikasi nomi bilan toʻlaqonli sovet respublikasiga aylantirildi. Ammo 1956-yilning 16-iyulida respublika qaytadan Kareliya Avtonom Sovet Sotsialistik Respublikasiga aylantirildi. Ikkinchi jahon urushi yillarida Kareliya hududining katta qismini fashistlar Germaniyasi okkupatsiya qilib turgan.

1991-yil Sovet Ittifoqi parchalanib ketganidan keyin, 13-noyabrda Karel Avtonom Sovet Sotsialistik Respublikasi Kareliya Respublikasi nomli federal subyekt oʻlaroq Rossiya Federatsiya tarkibiga kiritildi.

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. "Kareliya ASSR" (oʻzbekcha). Ensiklopedik lugʻat. 1. Toshkent: Oʻzbek sovet ensiklopediyasi. 1988. p. 365. 5-89890-002-0.