Kaja Kallas

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Kaya Kallas — estoniyalik huquqshunos, siyosat va davlat arbobi. 1977-yil 18-iyundan Estoniyada tavallud topgan. 2021-yil 26-yanvardan boshlab Estoniya Bosh vaziri vazifasini bajarmoqda.

Islohotlar partiyasi raisi. Estoniya parlamenti (2011-2014, 2019-2021) tarkibida Yevroparlament aʼzosi bo‘lgan.

Biografiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

U 1977-yil 18-iyunda Tallin shahrida tugʻilgan. Kaya Kallas Islohotlar partiyasining sobiq raisi va Yevrokomissiya sobiq vitse-prezidenti Siim Kallasning qizi. Ota-bobolari Stalin davrida Sibirga surgun qilingan.

1995-yilda Kaya Kallasyuridk fakultetga oʻqishga topshirdi va talaba boʻldi. U 1999-yilda Tartu universitetining yuridik fakultetini huquqshunoslik yo‘nalishi bo‘yicha bakalavr darajasini tamomlagan, shundan so‘ng u Yevropa va Estoniya raqobat huquqi bo‘yicha ixtisoslashgan advokat bo‘lib ishlagan (advokat sifatida faoliyat yuritishini 2011-yilda tugatgan). 1996-yildan beri u teatr direktori yordamchisi sifatida ham professional ravishda ishlagan. 2007-yilda u Эстонскую школу бизнеса[en] oʻqishga kirdi va u yerda 2010-yilda iqtisodiyot boʻyicha EMBA (Biznes boshqaruvi magistri)[1] darajasini oldi.

Kaya Kallas eston, ingliz, rus, fin va fransuz tillarini biladi[2].

Siyosiy martaba[tahrir | manbasini tahrirlash]

2010-yilda Kallas Estoniya islohotlar partiyasiga qoʻshildi va 2011-yilda 7157 ovoz bilan Estoniya parlamentiga (Riigikogu) saylandi[3]. Estoniya parlamentida (2011-yildan 2014-yilgacha) u iqtisodiy masalalar qoʻmitasini boshqargan.

2014-yilgi saylovlarda Yevropa parlamenti uchun kurashayotgan Kallas 21 498 ovoz oldi[4]. Yevropa Parlamentida Kallas Sanoat, tadqiqot va energetika qoʻmitasida ishlagan va Ichki bozor va isteʼmolchilar huquqlarini himoya qilish qoʻmitasining muqobil aʼzosi boʻldi. U Yevropa Ittifoqi-Ukraina parlament hamkorligi qoʻmitasi delegatsiyasi raisining oʻrinbosari, shuningdek, Yevronest Parlament Assambleyasi delegatsiyasi va AQSh bilan aloqalar boʻyicha delegatsiya aʼzosi[5] boʻldi.

2017-yilning 13-dekabrida Islohotlar partiyasi raisi Xanno Pevkur 2018-yil yanvarida o‘z nomzodini qo‘ymasligini eʼlon qildi va uning o‘rnini Kallas[6] egallashini taklif qildi. 15-dekabr kuni u bu taklifni qabul qildi va partiya rahbari saylovida ishtirok etishga rozi boʻldi[7]. 2018-yil 14-aprelda Kallas Islohotlar partiyasi raisi lavozimini egalladi.

2019-yil 3-mart kuni bo‘lib o‘tgan parlament saylovida u 20 083 ovoz to‘plab, yana deputatlik nomzodini qo‘lga kiritdi, bu esa nomzodlar orasida eng yaxshi natija hisoblanadi. Islohotlar partiyasi saylovlarda 28,9 % ovoz bilan g‘alaba qozondi va Riigikoguda 34 o‘rinni qo‘lga kiritdi. 5-aprel kuni Estoniya prezidenti Kersti Kalyulayd Kallasni bosh vazir lavozimiga nomzod qilib ko‘rsatib, yangi hukumat tuzishni taklif qildi.

2021-yil 26-yanvarda u Estoniyaning birinchi ayol bosh vaziri bo‘ldi[8][9]. Shunisi eʼtiborga loyiqki, Kallas hukumatidagi 14 vazirdan 7 nafari ayollardir, bu Estoniya uchun rekorddir va hukumat ishga kirishgan paytda Estoniya prezidenti ham ayol Kersti Kaljulaid edi[10].

Rossiyaning 2022-yilda Ukrainaga bostirib kirishi 24-fevralda boshlanganidan keyin Estoniya boshqa ittifoqchilar bilan birgalikda NATOning 4-moddasini amalga oshirdi. Kallas Ukrainani siyosiy va moddiy yordam bilan qoʻllab-quvvatlashga vaʼda berdi. 2022-yil apreliga kelib, Estoniya yalpi ichki mahsulotining aholi jon boshiga 0,8 % harbiy texnika Ukrainaga o‘tkazildi. Kallas Estoniyada ham, xorijda ham urushda Ukrainani qoʻllab-quvvatlovchi yetakchi ovoz sifatida maqtovga sazovor boʻlgan. Ukrainaning Yevropa Ittifoqiga qoʻshilishini qatʼiy qoʻllab-quvvatladi va bu „maʼnaviy burch“ ekanligini taʼkidladi[11].

Kaya Kallas AQSh Davlat kotibi Blinken bilan uchrashuvi.
Kaya Kallas Yevropa parlamentida Rossiyaning Ukrainaga bostirib kirishi munosabati bilan nutq soʻzlamoqda.

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. „Kaja Kallas | LinkedIn“.
  2. „Каллас, Кая“. ТАСС. 2021-yil 26-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 13-yanvar.
  3. „Biography“. Kaja Kallase Blogi. 2016-yil 16-iyunda asl nusxadan arxivlangan.
  4. „Archived copy“. 2016-yil 16-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 16-iyun.
  5. „8th parliamentary term | Kaja KALLAS | MEPs | European Parliament“. 2014-yil 11-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 28-noyabr.
  6. „Pevkur not to run for Reform lead again, Kallas not announcing yet“. ERR (2017-yil 13-dekabr). 2017-yil 23-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 22-dekabr.
  7. „Kaja Kallas to run for Reform Party chair“. ERR (2017-yil 15-dekabr). 2017-yil 23-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 22-dekabr.
  8. ERR. „Новое правительство Эстонии вступило в должность“ (ru). ERR (2021-yil 26-yanvar). 2021-yil 26-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 26-yanvar.
  9. „Галерея ⟩ Правительство Каи Каллас принесло присягу“ (ru). Rus.Postimees.ee (2021-yil 26-yanvar). 2021-yil 2-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 26-yanvar.
  10. „Эстония стала единственной страной в мире, которой управляют женщины“ (ru). Jana (1611656835). 2021-yil 16-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 26-yanvar.
  11. „The EU has a 'moral duty' to make Ukraine a member state: Estonia PM“ (en). euronews (2022-yil 9-mart). Qaraldi: 2022-yil 9-iyun.