Johann Jakob Ebert
Iogann Yakob Ebert (1737-yil 20-noyabrda Breslauda tugʻilgan; 1805-yil 18-martda Vittenbergda vafot etgan) — 18-asrda yashagan nemis matematiki, astronomi, shoiri va yozuvchisi.
Hayot[tahrir | manbasini tahrirlash]
U 1737-yil 20-noyabrda oʻsha paytda Prussiyaning bir qismi boʻlgan Breslau shahrida (hozirgi Vrotslav va Polsha nomi bilan mashhur) tugʻilgan. U Saksoniyaning gʻarbiy qismidagi Vurzen shahrida taʼlim oldi, keyin Elizabet gimnaziyasida oʻqish uchun oʻz shahriga qaytib keldi[1].
1756-yilda u yana Saksoniyadagi Leyptsig universitetiga oʻqishga kirdi. U matematika, tabiiy falsafa (fizika) va axloq falsafasini oʻrgangan va 1761-yilda magistraturani tamomlagan. Bitirgandan soʻng u universitetda matematika va falsafadan maʼruzalar oʻqidi. Bu erda u Christian Gellert va Iogann Avgust Ernesti bilan ishlagan.
1764-yilda u Germaniya va Fransiya boʻylab katta gastrol safarini boshladi. 1768-yilda Rossiyaga borib, u Sankt-Peterburgda vazir Teplofning bolalariga tarbiyachi lavozimini egalladi. 1769-yilda u Saksoniyadagi Vittenberg universitetiga quyi matematika boʻlimining kichik professori sifatida bordi. U tezda malakali oʻqituvchi sifatida obroʻ qozondi[2].
1771-yildan Vittenbergda gazeta va davriy nashrlarni nashr eta boshladi.
1783-yil 5-iyunda u birodarlar Montgolfier bilan uchrashib, Parijga tashrifi chogʻida issiq havo sharida uchgan birinchi nemis boʻldi. Vittenbergga qaytgach, uning maʼruzalariga aviatsiya mavzusi kirdi. 1785-yilda u universitetda quyi va oliy matematika birlashtirilgan professori boʻldi[3].
1789-yilda u Vittenbergdagi Burgermeisterstrasse 16-uyda oʻz uyida rasadxona qurdi[4].
U 1805-yil 18-martda Vittenbergda vafot etdi.
Nashrlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Aql nazariyasining boshlanishi (1773)
- Yoshlar uchun tabiat (1777)
- Falsafa va matematika fanlari boʻyicha yoʻriqnoma (1779)
- Hayvonlar shohligidagi gʻalati mavjudotlarning tarjimai holi (1784)
- Tabiiy tarix (1784)
- Tabiiy falsafaning eng yaxshi qismlarining boshlanishi (1784)
- Hamma uchun faylasuf (1786)
- Yosh ayollar uchun ibratli oʻyin-kulgilar uchun yillik kitob (1795)
- Bolalar va yoshlar uchun ertaklar (1810) vafotidan keyin
Davriy nashrlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Tapeten 1771-1776
- Wittenberg ilmiy gazetasi 1778-1785
- Wittenberg jurnali 1781-1784
- Vittenbergerning haftalik nutqi 1801-1804
