Jens Bjørneboe

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Jens Ingvald Bjorneboe — norvegiyalik yozuvchi, (1920-yil 9-oktyabr — 1976-yil 9-may), uning ijodi bir qator adabiy formatlarni qamrab olgan. U rassom va Waldorf maktabining oʻqituvchisi ham edi. Byorneboe Norvegiya jamiyati va umuman Gʻarb tsivilizatsiyasining qattiq va notiq tanqidchisi edi. U notinch hayot kechirdi va uning murosasiz fikrlari unga ham odobsizlik hukmi, ham uzoq vaqt davomida koʻp ichish va ruhiy tushkunlik hujumlariga olib keldi, bu esa oxir-oqibat oʻz joniga qasd qilishga olib keldi[1].

Jens Bjorneboening birinchi nashr etilgan asari 1951-yilda „Sheʼrlar“ (Dikt) edi. U Norvegiyaning urushdan keyingi eng muhim mualliflaridan biri hisoblanadi. Bjorneboe oʻzini boshqa taʼriflar qatorida anarxo — nigilist deb atagan[2].

Norvegiya tili uchun kurash paytida, Bjorneboe oʻzining mashhur amakivachchasi André Bjerke bilan birga riksmal tilining taniqli tarafdori edi[3].

Yoshligi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yens Bjornebo 1920-yilda Kristiansandda Ingvald va Anna Mari Bjornebo oilasida tugʻilgan. U badavlat oilada oʻsgan, otasi yuk tashish magnati va Belgiyadagi konsul. Bjørneboe oilasi dastlab Germaniyadan XVII asrda koʻchib kelgan va keyinchalik Norvegiya nomini qabul qilgan. Dengiz zobitlarining uzun qatoridan kelgan Bjorneboe ham yoshligida dengizga borgan[4].

Bjorneboe kasallik va ruhiy tushkunlik bilan ogʻir bolalikni oʻtkazdi. Ogʻir pnevmoniyadan keyin u bir necha yil yotoqda yotib qoldi. Oʻn uch yoshida u oʻzini osish orqali oʻz joniga qasd qilishga uringan. U oʻn ikki yoshida ichishni boshladi va ota-onasi yoʻq boʻlganda, u koʻpincha koʻp miqdorda sharob isteʼmol qilardi. Shuningdek, u otasining soqolidan keyin bir necha marta ichganligi haqida mish-mishlar tarqaldi[5].

1943-yilda Bjorneboe natsistlar istilosi ostida majburiy mehnatdan qochish uchun Shvetsiyaga qochib ketdi. Bu surgun paytida u nemis yahudiy rassomi Lisel Funk bilan uchrashdi, keyinchalik u birinchi xotini boʻldi. Lisel Funk uni nemis madaniyatining koʻp qirralari, xususan, nemis adabiyoti va sanʼati bilan tanishtirdi[6].

1960-yillarning oxiri va 1970-yillarning boshida Bjorneboe Norvegiya anarxistik harakatini „Anarkismen som fremtid“ („Anarxizm kelajak sifatida“) va „Anarkismen… i dag?“ kabi esselari bilan jonlantirdi. („Anarxizm. . . Bugun?“)[7].

Vafoti va merosi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Uzoq vaqt davomida depressiya va alkogolizm bilan kurashganidan soʻng, u 1976-yil 9-mayda osilib oʻz joniga qasd qildi[8].

Yens Bjorneboe 25-yil davomida Norvegiya madaniy hayotidagi notinchliklar markazi boʻlgan: deyarli barcha jihatlari boʻyicha zamonaviy muammolarga ishtiyoq bilan qiziqar, munozarali va shunday boʻlish uchun jasorat bilan, narsalarni haddan tashqari koʻtarish uchun ongli irodasi bilan. U kabutar teshigiga tushmasligi kerak edi. U koʻplab falsafiy va siyosiy harakatlarga qoʻshildi, ammo ularning hech biriga joylasha olmadi. U sargardon boʻlib, har doim oʻzi uchun haqiqat boʻlgan narsani izlab yurar va u erkin odam edi, chunki u har doim oʻzining ichki niyatlariga shafqatsizlarcha ergashardi. Balki u, Soren Kierkegaard singari, „sub’yektivlik haqiqatdir“ deb ayta olardi, chunki u oʻzining shaxsiy eʼtiqodi va oʻz impulslaridan boshqa hech qanday yoʻl-yoʻriqni bilmasdi, lekin u nafaqat oʻzi bilan bogʻliq edi; uning eng chuqur tashvishi jamiyat va jamiyatdagi shaxs edi. Uning sub’ektiv tushunchasi har doim butunlikni oʻz ichiga oladi[9].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ . Jens Bjørneboe: Mannen, myten og kunsten (norvegcha), 1984. ISBN 9788205309388. OCLC 474759180. 
  2. ↑ Wandrup, Fredrik. Jens Bjørneboe: Mannen, myten og kunsten (norvegcha), 1984. ISBN 9788205309388. OCLC 474759180. Wandrup, Fredrik (1984). Jens Bjørneboe: Mannen, myten og kunsten (in Norwegian). ISBN 9788205309388. OCLC 474759180.
  3. ↑ Wandrup, Fredrik. Jens Bjørneboe: Mannen, myten og kunsten (norvegcha), 1984. ISBN 9788205309388. OCLC 474759180. Wandrup, Fredrik (1984). Jens Bjørneboe: Mannen, myten og kunsten (in Norwegian). ISBN 9788205309388. OCLC 474759180.
  4. ↑ Wandrup, Fredrik. Jens Bjørneboe: Mannen, myten og kunsten (norvegcha), 1984. ISBN 9788205309388. OCLC 474759180. Wandrup, Fredrik (1984). Jens Bjørneboe: Mannen, myten og kunsten (in Norwegian). ISBN 9788205309388. OCLC 474759180.
  5. ↑ Wandrup, Fredrik. Jens Bjørneboe: Mannen, myten og kunsten (norvegcha), 1984. ISBN 9788205309388. OCLC 474759180. Wandrup, Fredrik (1984). Jens Bjørneboe: Mannen, myten og kunsten (in Norwegian). ISBN 9788205309388. OCLC 474759180.
  6. ↑ Wandrup, Fredrik. Jens Bjørneboe: Mannen, myten og kunsten (norvegcha). Gyldendal, 1984. ISBN 9788205309388. OCLC 474759180. Wandrup, Fredrik (1984). Jens Bjørneboe: Mannen, myten og kunsten (in Norwegian). Gyldendal. ISBN 9788205309388. OCLC 474759180.
  7. ↑ Kuhn, Gabriel (2009). „Anarchism, Norway“. The International Encyclopedia of Revolution and Protest. 1–2-bet. doi:10.1002/9781405198073.wbierp0067. ISBN 9781405198073.
  8. ↑ Cody, Gabrielle H. „Bjørneboe, Jens Ingvald (1920—1976)“,. The Columbia Encyclopedia of Modern Drama. Columbia University Press, 2007 — 161–162 bet. ISBN 978-0-231-14422-3. 
  9. ↑ Obituary, 11 May 1976 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Jens_Bjørneboe&oldid=3186639" dan olindi