Jeffrey Hoffman

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Jeffrey Alan Hoffman (inglizcha: Jeffrey Alan Hoffman, tugʻ. 1944-yil 2-noyabr) — NASA astronavti. U kemada parvoz boʻyicha mutaxassis sifatida beshta kosmik parvozni amalga oshirgan: STS-51D (1985, „Discovery“), STS-35 (1990, „Kolumbiya“), STS-46 (1992, „Atlantis“), STS-75 (1996, „Kolumbiya“), shuningdek toʻrtta kosmik yurishni amalga oshirgan.

Tugʻilish va taʼlim[tahrir | manbasini tahrirlash]

Grigs va Hoffman (oʻngda) — manipulyator bilan ishlash.
Hoffman va Musgrave: EVA ishi.
STS-61 — Hoffman: Hubble teleskopini taʼmirlash.

Hoffmanning otasi, ortoped-jarroh Burton Hoffman (1920-yil) Rossiyadan kelgan yahudiy muhojirlar, Samuil va Eva Hoffmanlar oilasidan chiqqan[1][2]. U 1944-yil 2-noyabrda Nyu-Yorkning Bruklin shahrida tugʻilgan, lekin u oʻsha shtatning Skarsdeyl shahrini oʻzining vatani deb biladi, 1962-yilda oʻrta maktabni shu yerda tugatgan. U Amerika skautlari harakatining faol aʼzosi edi. 1966-yilda u Massachusets shtatining Amherst shahridagi Amherst kollejini astronomiya boʻyicha bakalavr darajasini olgan. 1971-yilda Garvard universitetida astrofizika fanlari doktori ilmiy darajasini oldi. 1988-yilda esa Rays universitetida materialshunoslik boʻyicha magistrlik darajasini olgan[3].

Parvozlardan oldin[tahrir | manbasini tahrirlash]

Jeffrey 1972—1975-yillarda Buyuk Britaniyaning Lester universitetida ishlagan. U geofizik raketalar uchun foydali yuklarni ishlab chiqdi — rentgen nurlarida oy tutilishini kuzatish uchun va rentgen nurlarini maxsus oynaga qaratib, Qisqichbaqa tumanligini kuzatish uchun. Shuningdek, u Yevropa EXOSAT sunʼiy yoʻldoshi uchun rentgen apparatlarini yaratishda ishtirok etgan. 1975-1978- yillarda Massachusets texnologiya instituti qoshidagi Koinot tadqiqotlari markazining astrofizika tadqiqot markazida ishlagan. 1977-yil avgust oyidan boshlab u HEAO-1 orbital observatoriyasida gamma-nurlanish va qattiq rentgen nurlaridan foydalangan holda tajribalarda qatnashdi. U, shuningdek, SAS-3 sunʼiy yoʻldoshidan olingan maʼlumotlarni qayta ishlash va tahlil qilish bilan shugʻullangan[4].

Kosmik mashgʻulotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

1978-yil 16-yanvarda Jeffrey 8-chi qabulda NASA astronavtlar guruhiga qabul qilindi. Umumiy kosmik tayyorgarlik kursini (OKP) oʻtdi va 1979-yil avgust oyida astronavtlar boʻlimiga parvoz mutaxassisi sifatida oʻqishga kirdi. Kaliforniyaning Downey shahridagi parvozlarni simulyatsiya qilish laboratoriyasida navigatsiya va parvozlarni boshqarish tizimlarini sinovdan oʻtkazgan. Shuningdek, u orbital bosqichni manevr qilish va barqarorlashtirish tizimi ustida ishladi. U yuk omboridan sunʼiy yoʻldoshlarni uchirish tartib-qoidalarini ishlab chiqishda ham ishtirok etgan. Undan tashqai, Jeffrey STS-5 qoʻllab-quvvatlash ekipajining aʼzosi boʻlgan va STS-8 va STS-82 parvozlarida ekipaj bilan aloqa operatori boʻlgan.

Kosmik parvozlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Birinchi parvoz — STS-51D[5], Discovery shuttle. 1985-yil 12-apreldan 19-aprelgacha parvoz mutaxassisi sifatida. Parvoz davomida u bir marta kosmosga chiqdi: 1985-04-16 — davomiyligi 3 soat 10 daqiqa. Parvoz davomiyligi 6 kun 23 soat 56 daqiqa[6].

U 1986-yil mart oyida ishga tushirilishi kerak boʻlgan Kolumbiya kemasi STS-61E ekipajiga parvoz boʻyicha mutaxassis etib tayinlangan. Ammo Challenjer shattl halokati tufayli reys bekor qilindi.

  • Ikkinchi parvoz — STS-35[7], Kolumbiya shuttle. 1990-yil 2-dan 11-dekabrgacha parvoz mutaxassisi sifatida. Parvoz davomiyligi 8 kun 23 soat 6 daqiqa[8].
  • Uchinchi parvoz — STS-46[9], shuttle Atlantis. 1992-yil 31-iyuldan 8-avgustgacha parvoz mutaxassisi sifatida. Parvoz davomiyligi 7 kun 23 soat 16 daqiqa[10].
  • Toʻrtinchi parvoz — STS-61[11], Endeavour shuttle. 1993-yil 2-dekabrdan 13-dekabrgacha parvoz mutaxassisi sifatida. Parvoz davomida u uchta chiqishni amalga oshirdi: 12/05/1993 — 7 soat 54 daqiqa, 12/07/1993 — 6 soat 47 daqiqa va 12/09/1993 — 7 soat 21 daqiqa. Parvoz davomiyligi 10 kun 19 soat 59 daqiqa[12].
  • Beshinchi parvoz — STS-75[13], Kolumbiya kosmik kemasi. 1996-yil 22-fevraldan 9- martgacha parvoz mutaxassisi sifatida. Parvoz davomiyligi 15 kun 17 soat 41 daqiqa[14].

Umumiy EVA davomiyligi: 25 soat 12 daqiqa. Kosmik parvozlarning umumiy davomiyligi 50 kun 11 soat 59 minut. 1996-yilda u kosmonavtlar boʻlimining foydali yuk va hayotni taʼminlash tizimlari boʻlimiga rahbarlik qilgan. 1997-yil iyul oyida esa Jeffer kosmonavtlar korpusidan nafaqaga chiqdi.

Parvozlardan keyin[tahrir | manbasini tahrirlash]

Hoffman 1997-yil iyulidan 2001-yil avgustigacha Parijdagi NASAning Yevropa vakili sifatida ishlagan. 2001-yil avgust oyida NASA orqali u Massachusets texnologiya institutiga yuborildi, u yerda Aeronavtika va astronavtika kafedrasida professor boʻlib ishladi va keyinchalik rahbarlik ishiga oʻtdi[15].

Mukofotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Mukofotlangan: 5 ta „Kosmik parvoz uchun“ medali (1985, 1990, 1992, 1993 va 1996-yillar),

2 marta — „Ajoyib xizmatlari uchun“ medali,

2 marta — „Buyuk xizmatlari uchun“ medali (NASA), V. M. Komarov nomidagi Xalqaro aviatsiya federatsiyasining diplomi. (1991)

Xalqaro aviatsiya federatsiyasining Sergey Korolev diplomi (1994).

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ „Samuel L Hoffman in the 1940 Census | Ancestry“ (en). ancestry.com. Qaraldi: 2019-yil 26-aprel.
  2. ↑ Austronaut Bio
  3. ↑ „Hoffman“ (en). astronautix.com. Qaraldi: 2019-yil 26-aprel.
  4. ↑ Jeffrey A. Hoffman
  5. ↑ „NASA - NSSDCA - Spacecraft - Details“ (en). nssdc.gsfc.nasa.gov. Qaraldi: 2019-yil 26-aprel.
  6. ↑ Lynda Warnock: KSC. „NASA - STS-51D“ (en). nasa.gov. Qaraldi: 2019-yil 26-aprel.
  7. ↑ „NASA - NSSDCA - Spacecraft - Details“ (en). nssdc.gsfc.nasa.gov. Qaraldi: 2019-yil 26-aprel.
  8. ↑ Lynda Warnock: KSC. „NASA - STS-35“ (en). nasa.gov. Qaraldi: 2019-yil 26-aprel.
  9. ↑ „NASA - NSSDCA - Spacecraft - Details“ (en). nssdc.gsfc.nasa.gov. Qaraldi: 2019-yil 26-aprel.
  10. ↑ Lynda Warnock: KSC. „NASA - STS-46“ (en). nasa.gov. Qaraldi: 2019-yil 26-aprel.
  11. ↑ „NASA - NSSDCA - Spacecraft - Details“ (en). nssdc.gsfc.nasa.gov. Qaraldi: 2019-yil 26-aprel.
  12. ↑ Lynda Warnock: KSC. „NASA - STS-61“ (en). nasa.gov. Qaraldi: 2019-yil 26-aprel.
  13. ↑ „NASA - NSSDCA - Spacecraft - Details“ (en). nssdc.gsfc.nasa.gov. Qaraldi: 2019-yil 26-aprel.
  14. ↑ Lynda Warnock: KSC. „NASA - STS-75“ (en). nasa.gov. Qaraldi: 2019-yil 26-aprel.
  15. ↑ „Jeffrey A. Hoffman PROFESSOR OF THE PRACTICE; CO-DIRECTOR, HUMAN SYSTEMS LAB“. 2020-yil 25-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 14-sentyabr. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Jeffrey_Hoffman&oldid=3562114" dan olindi