Immunoglobulin E

Immunoglobulin E (IgE) faqat sutemizuvchilarda uchraydigan antitelolar sinfidir. IgE molekulasi ikkita og'ir zanjir (e-zanjir) va k- yoki l-tipdagi ikkita yengil zanjirdan iborat. Qon plazmasidagi IgE ning miqdori juda past bo'lib, ularning asosiy roli allergik reaksiyalarning rivojlanishida, bundan tashqari, parazitlar, shuningdek gelmintlarga qarshi immun javob reaksiyasida ishtirok etadilar .

O'rganish tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

IgE 1966 va 1967-yillarda AQShlik (Kimishige Ishizaka va uning rafiqasi Teruko Ishizaka) va Shvetsiyalik (C. G. O. Yoxansson va Hans Bennich) ikki tadqiqot guruhi tomonidan mustaqil ravishda kashf etilgan. 1969-yilda ular yangi antitelolar sinfi kashf etilganligi haqida qo'shma maqola chop etishdi .

Tuzilishi[tahrir | manbasini tahrirlash]

IgE molekulasi molekulyar og'irligi taxminan 190 kDa bo'lgan oqsildir. U ikkita og'ir ε-zanjir va κ- yoki λ-tipdagi ikkita engil zanjirdan iborat. Og'ir ε-zanjir beshta domenni o'z ichiga oladi: bitta o'zgaruvchi (Vε) va to'rtta doimiy, Cε1, Cε2, Cε3 и Cε4 ^[1]. IgE antitelolarning eng kichik sinfidir: ularning ulushi barcha qon antitelo molekulalarining 0,05% ni tashkil qiladi (masalan, immunoglobulinlarning 75% G ga to'g'ri keladi) . Biroq, allergik reaksiyalar rivojlanishi bilan ularning nisbati ustunlik qiladi ^[1].

Funksiyalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

IgE I tipdagi gipersezuvchanlik reaksiyalari va shuningdek turli xil allergik ko'rinishlarning rivojlanishida asosiy rol o'ynaydi: allergik astma, sinusitning ko'p turlari, allergik rinit , oziq-ovqat allergiyalari, surunkali eshak emining o'ziga xos turlari va atopik dermatit. IgE, anafilaktik preparatlar, ari zahari va desensibilizatsiya qiluvchi immunoterapiyada ishlatiladigan antigenler,shuningdek,allergenlarga javob berishda ishtirok etadi. IgE molekulalarining Fc hududlari semiz hujayralari va bazofillar ustidagi maxsus retseptorlari bilan o'zaro ta'sir qiladi. IgE ni allergen bilan bog'lagandan so'ng, semiz hujayralari gistamin, leykotrienlar va ba'zi interleykinlarni ajratishni boshlaydi, bu esa allergik reaksiyalarning rivojlanishiga olib keladi ^[1].

Bazofillar va semiz hujayralari bilan bog'liq bo'lgan IgE ning ta'siri nafaqat allergenlarga, balki ba'zi bakterial vositalar va parazitlarga, masalan, gelmintlarga qarshi qaratilgan. Qonda IgE darajasi Schistosoma mansoni^[en] , Trichinella spiralis^[en] , Necator americanus , turli nematodalar va Fasciola hepatica kabi parazitlar bilan kasallanganda ko'tariladi. . IgE shuningdek, Plasmodium falciparum kabi ba'zi protist-parazitlarga qarshi immunitet reaksiyasida ishtirok etadi. IgE saraton hujayralarining immun tizimi tomonidan tanib olinishida muhim rol o'ynashi mumkin, garchi ularning bu jarayondagi mumkin bo'lgan roli yaxshi o'rganilmagan .

Klinik ahamiyati[tahrir | manbasini tahrirlash]

Gipersezuvchanlik reaksiyalarining rivojlanishiga moyil bo'lgan odamlarda qondagi IgE darajasi odatdagidan o'n baravar yuqori bo'lishi mumkin, masalan, giperimmunoglobulin sindromi bo'lgan bemorlarda (sog'lom kattalar qonidagi IgE darajasi litriga 0 dan 100 gacha kilo birlik^[2]). Shu bilan birga, IgE kontsentratsiyasining oshishi simptomlarni keltirib chiqarish uchun yetarli bo'lmasligi mumkin va ko'plab astmatiklar normal IgE qon darajasiga ega. IgE turli xil allergik reaksiyalarning rivojlanishida ishtirok etadi va anafilaksiya paydo bo'lishida ishtirok etishi mumkin. Allergologik testning asosi IgE kontsentratsiyasini aniqlashdir .

Tizimli qizil yugurik, revmatoid artrit va psoriaz kabi ko'plab autoimmun kasalliklarda plazmada IgE darajasi ko'tariladi.

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Галактионов В. Г.. Иммунология. М.: Издат. центр «Академия», 2004. ISBN 5-7695-1260-1.

[FOOTNOTEГалактионов2004-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 Галактионов 2004.

[2] „Общий и специфический IgE. Болезни и состояния, сопровождающиеся изменением содержания общего IgE“.

[1]

[2]