Hoplofobiya
Hoplofobiya yoki goplofobiya (qadimgi yunoncha: ὅπλον — qurollar qadimgi yunoncha: φόβος — qoʻrquv), — qurolga [1][2] va qurollangan fuqarolarga nisbatan qoʻrquv va dushmanlik [3].
Ushbu siyosiy neologizm isteʼfodagi amerikalik harbiy ofitser Купер, Джефф tomonidan „qurolga mantiqsiz nafratlanish“ni tasvirlash uchun kamsituvchi atama sifatida ishlab chiqilgan [4][5].
Baʼzi tibbiy lugʻatlarda hoplofobiya fobiya va qurollardan, birinchi navbatda oʻqotar qurollardan qoʻrqish deb ataladi[6][7][8].
Terminning kelib chiqishi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Yozuvchi, isteʼfodagi dengiz polkovnigi va taniqli qurol mutaxassisi Jeff Kuperning taʼkidlashicha, bu atamani 1962-yilda „ vositalardan, xususan, oʻqotar qurollardan irratsional qoʻrqishdan iborat ruhiy kasallik“ deb taʼriflash uchun ishlatgan[9].
Men 1962-yilda asboblardan, xususan, qurollardan asossiz qoʻrqishdan iborat aqliy chalkashlikni tasvirlash uchun soʻzga boʻlgan ehtiyojga javoban „hoplofobiya“ atamasini kiritdim. Hoplofobiyaning eng keng tarqalgan namoyon boʻlishi — bu asboblar foydalanuvchining irodasidan tashqari, oʻz xohishiga ega degan fikrdir. Demak, hoplofobiya foydali soʻzdir, lekin barcha soʻzlar kabi uni toʻgʻri ishlatish kerak[5].
Bu atama qadimgi yunoncha: ὅπλον — qurol [10] va qadimgi yunoncha: φόβος — qoʻrquv [11] soʻzlaridan olingan. Psixiatr boʻlmagan Kuper bu atamani Amerika qurolli sahnasida qoʻllaniladigan boshqa ingliz jargoniga muqobil sifatida ishlatgan: "Biz " gun grabbers " va " anti-gun nuts " haqida oʻqiymiz, ammo bu atamalar bunday xatti-harakatni tushuntirmaydi. " Kupper bu xatti-harakatini oʻqotar qurol va boshqa qurollardan irratsional qoʻrqish bilan bogʻladi. Kuperning fikricha, „hoplofobiyaning eng keng tarqalgan koʻrinishi — bu asboblar, xususan, qurollar, foydalanuvchilardan qatʼi nazar, oʻz xohish-irodasiga ega degan fikrdir“ [9]. Pittsburgh Tribune Review gazetasida yozgan sharhlovchi, sharhlovchi Dimitriy Vassilaros bu atama Kuper tomonidan qurol-yarogʻ ixtiyorini berganlarni masxara qilish uchun moʻljallanganligini taʼkidlaydi[12].
Tibbiy holat[tahrir | manbasini tahrirlash]
Hoplofobiya Amerika Psixiatriya Assotsiatsiyasi tomonidan nashr etilgan Ruhiy kasalliklar diagnostikasi va statistik qoʻllanmasida sanab oʻtilgan fobiyalarga tegishli emas. Biroq, bu atama „Fobiyalar, qoʻrquvlar va tashvishlar entsiklopediyasi“ (Uchinchi nashr) va Oksford psixologiya lugʻatiga kiritilgan.
Kupper tomonidan belgilab qoʻyilgan atamaning maʼnosi va qoʻllanilishi ruhiy kasalliklarning diagnostik va statistik qoʻllanmasida ishlatiladigan fobiya taʼrifidan tashqariga chiqadi. Masalan, fobiya diagnostik mezonlaridan biri shundaki, odam oʻz qoʻrquvi mantiqiy emasligini va koʻpincha qandaydir funktsional buzilishlarni keltirib chiqarishini tushunadi va tan oladi[13]. Soʻzning tibbiy taʼrifida oʻqotar qurollar va boshqa turdagi qurollarga nisbatan haqiqiy fobiyalar mavjud, ammo unchalik keng tarqalgan emas.
Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]
- fuqarolik qurollari
- Fuqarolarning qurol saqlash va olib yurish huquqi
- Rossiya qurol qonunchiligi
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Djozef Segen (2006). Concise Dictionary of Modern Medicine. New York: McGraw-Hill. str. 307. ISBN 0-8385-1535-5. „hoplophobia PSYCHOLOGY Fear of firearms. See Phobia“
- ↑ Filip Ninan; Boadi Danlop (2006). Contemporary Diagnosis and Management of Anxiety Disorders. Pennsylvania: Handbooks in Health Care. str. 107. ISBN 1-931981-62-0. „Table 7-1 Names of Some Phobias…Unusual…Hoplophobia-fear of firearms“.
- ↑ Djeyms S. Xo, okrujnoy sudya, Pyatiy okrujnoy apellyatsionniy sud SShA. (20 iyulya 2018 g.) „Konstitutsionnie prava ne doljni ustupat mesto xoplofobii“. Nesoglasniy s otkazom v povtornom slushanii dela po delu №. 15-10311, Mans protiv sessiy. Andoza:Недоступная ссылка
- ↑ Vassilaros, Dmitriy (8 yanvarya 2006 g.). „Blumbergovskaya xoplofobiya“ . Pittsburgh Tribune-Review . Polucheno 2012-08-24.
Xoplofobiya — eto nasmeshliviy nevroz, „otkritiy“ v 1962 godu instruktorom po ognestrelnomu orujiyu Djeffom Kuperom, kotoriy schitaet, chto orujie obladaet svobodnoy voley. Ili lyubaya volya po etomu voprosu.
- ↑ 5,0 5,1 Kuper, Djeff. Tom 5 № 7 Kommentarii Djeffa Kupera. Iyun 1997, str. 39.
- ↑ Segen, Djozef (13 avgusta 2010 goda). „Kratkiy slovar sovremennoy meditsini“[sayt ishlamaydi]. BookBaby — cherez Google Knigi.
- ↑ Doktor, Ronald M.; Kan, Ada P.; Adamek, Kristina (12 maya 2010 goda). „Ensiklopediya fobiy, straxovщikov i trevog, trete izdanie“. Infobase Publishing — cherez Google Knigi.
- ↑ Kolman, Endryu M. (7 aprelya 2018 g.). „Slovar psixologii“. Izdatelstvo Oksfordskogo universiteta — cherez Google Knigi.
- ↑ 9,0 9,1 Djeff Kupper Vol. 5 No. 7 Jeff Cooper’s Commentaries. Iyun 1997, str. 39.
- ↑ ὅπλον, Genri Djordj Liddell, Robert Skott, A Greek-English Lexicon, on Perseus
- ↑ φόβος, Genri Djordj Liddell, Robert Skott, A Greek-English Lexicon, on Perseus.
- ↑ Dmitriy Vassilaros (8 yanvarya, 2006). „Xoplofobiya Blumberga“. Pitsburg Tribyun Revyu. "Xoplofobiya — eto nasmeshliviy termin „otkritiy“ v 1962 godu orujeynim instruktorom i pisatelem Djeffom Kuperom dlya vismeivaniya tex, kto dumaet, chto orujie obladaet svobodoy voli. Ili lyuboy voley, esli na to poshlo".
- ↑ Diagnosticheskoe i statisticheskoe rukovodstvo po psixicheskim rasstroystvam DSM-IV str. 449.