Hong Kong Monetar boshqarmasi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Hong Kong Monetar boshqarmasi
香港金融管理局
Bosh qarorgohi Hong Kong, Markaziy tuman, Xalqaro moliya markazi
Tashkil etilgan yili 1-aprel, 1993-yil (31 yil avval) (1993-04-01)
Ijrochi direktor Eddi Yue
Markaziy banki Gon Kong bayrogʻi Gonkong
Valyutasi Gonkong dollari
Foiz stavkasi 2.75% (28-iyul, 2022-yil(2022-07-28) holatiga koʻra)[1]
Depozit stavkasi None
Veb sayti www.hkma.gov.hk

Hong Kong Monetar Boshqarmasi (inglizcha: Hong Kong Monetary Authority, qisqacha HKMA) Hong Kongning markaziy bank muassasasidir. Bu davlat organi boʻlib, 1993-yil 1-aprelda Birja fondi boshqarmasi va Bank ishlari boʻyicha komissar idorasi birlashmasi natijasida tashkil etilgan. Tashkilot toʻgʻridan-toʻgʻri Moliya kotibiga hisobot beradi[2].

Majburiyati[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ayirboshlash fondi dastlab 1935-yilda Valyuta toʻgʻrisidagi qarorga binoan tashkil etilgan va ushbu qaror asosida boshqarilgan boʻlib, hozirda bu qaror ayirboshlash fondi toʻgʻrisidagi qaror deb ataladi. Qarorga muvofiq, Hong Kong Monetar birlashmasining asosiy maqsadi mamlakat valyutasi va bank tizimining barqarorligini taʼminlashdan iborat. Shuningdek, u moliya tizimining samaradorligi, yaxlitligi va rivojlanishini ragʻbatlantirish uchun javobgardir[3].

HKMA faqat oʻn Hong kong dollari nominalidagi banknotlarni chiqaradi. Boshqa banknotalarni chiqarish roli hududdagi banknot emitentlari, yaʼni HSBC (Hong Kong va Shanxay bank korporatsiyasi), Standard Chartered Bank va Bank of China zimmasiga yuklangan.

Siyosati[tahrir | manbasini tahrirlash]

Hong Kongning rasmiy zaxiralari va bank tizimi bogʻlangan valyuta kursi tizimining muhim asosidir.

Instrumentlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

1995-yildan beri Hong Kong Markaziy banki Malayziya, Tailand, Indoneziya va Avstraliyaning markaziy banklari bilan ikki tomonlama asosda likvidlikni taʼminlaydigan repo bitimlarini tuzish uchun barqarorlik shartnomasini tuzdi[4].

Infratuzilmasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

1990-yilda tashkil etilgan Markaziy pul bozorlari boʻlimi (MPBB) birja fondi veksellari va qimmatli qogʻozlari uchun kompyuterlashtirilgan kliring va hisob-kitob vositalarini taqdim etadi. 1993-yil oxirida u boshqa Hong Kong dollari qarz qimmatli qogʻozlariga xizmat koʻrsatishni kengaytirdi. Uzluksiz interfeys MPBB va yangi ishga tushirilgan real vaqt rejimida yalpi hisob-kitob banklararo toʻlov tizimining birgalikda mavjudligiga imkon beradi. Bu yetkazish va toʻlov (DVP) boʻlmagan xizmatlardan farqli oʻlaroq, kun oxirida (DVP) xizmatlariga imkon beradi.

2018-yilda Monetar boshqarma Tezroq toʻlov tizimi infratuzilmasini ishlab chiqdi va oʻsha yilning sentabr oyida ishga tushirdi.

Bank litsenziyalari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Bank barqarorligi asosan bank tizimi va nazoratga bogʻliq. 1980-yillarda uch pogʻonali bank tizimi (銀行三級發牌制度) joriy etildi. Muassasalar litsenziyalangan banklar, cheklangan litsenziyali banklar yoki depozit qabul qiluvchi muassasalar toifasiga boʻlinganligiga qarab turlicha boshqariladi. Chet el banklari Hong Kongda mahalliy vakolatxonalarni ham ochishlari mumkin.

2019-yilda Monetar boshqarma Hong Kongda virtual bank litsenziyalarining birinchi partiyasini berishni boshladi, bu banklarning shaharda jismoniy boʻlimlari boʻlishi shart emas edi.

Pul barqarorligi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Valyuta kengashi tizimi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ushbu tizim Bogʻlangan valyuta kursi tizimi va jami balans, qarz sertifikatlari va chiqarilgan tangalar va birja fondi veksellari va qimmatli qogʻozlar kabi sezilarli xususiyatlarni oʻz ichiga oladi.

Foiz stavkasini sozlash mexanizmi Hong Kong dollari kursining barqarorligini taʼminlaydigan avtomatik tizimdir. Soʻnggi paytlarda HKMA Valyuta kengashi faoliyatining shaffofligini oshirish uchun Yigʻma balans atributlaridagi prognoz oʻzgarishini oshkor qilmoqda.

1995-yilda Nobel mukofoti sovrindori iqtisodchi Milton Fridman notoʻgʻri bashorat qilib, Hong Kong dollarining 1997-yilgi Hong Kongning XXRga topshirilishidan keyin ikki yil ichida qulashini taxmin qildi. U, shuningdek, Pekin tomonidan hududning 43 milliard AQSh dollari (HK$335,4 mlrd) miqdoridagi moliyaviy zaxiralarini oʻzlashtirishini bashorat qildi, bu esa Hong Kongning pul-kredit siyosatining AQShga boʻysunishiga dosh berolmaydi[5].

Fiat valyutaga (valyuta kengashlari, valyuta birliklari va anʼanaviy oltin standartni oʻz ichiga oladi) asoslanmagan har qanday pul tizimida boʻlgani kabi, iqtisodiy siklini barqarorlashtirish uchun pul-kredit siyosatidan foydalanish mumkin emas: bu har qanday makroiqtisodiy tuzatishga oʻzgarishlar aktivlar va mehnat narxlari orqali erishish kerakligini anglatadi. Hong Kongda buni ikki omil osonlashtiradi: birinchisi, iqtisodiyotning ochiqligi, yalpi talab koʻp jihatdan xalqaro savdo sheriklariga bogʻliq; bu klassik likvidlik tuzoqlari xavfini kamaytiradi. Ikkinchi omil - kasaba uyushmalarining siyosiy taʼsirining pastligi, bu esa inqiroz davrida nominal maoshlarni qisqartirishni osonlashtiradi[6]. Bundan tashqari, yuqori jamgʻarma stavkalari va bankrotlik bilan bogʻliq maʼnaviy stigma hatto 1997-yilgi Osiyo moliyaviy inqirozi va 2002/2003-yillardagi SARS epidemiyasidan keyingi chuqur tanazzul davrida ham ipoteka kreditlari boʻyicha defolt darajasini nisbatan past darajada ushlab turdi.

Birja fondi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Mustamlaka hukmronligi ostida HKMA mablagʻlarni Moody's Investors Service yoki Standard & Poor's tomonidan baho berilmagan mahalliy banklarga joylashtirmadi. Depozitlarni faqat uchta emitent bank olishi mumkin edi, chunki ular "obyektiv xalqaro standartlar" boʻyicha baholangan[7].

1997-yildagi Osiyo moliyaviy inqirozi paytida valyuta chayqovchilari Gonkong dollarini katta miqdorda sotdilar va mahalliy aksiyalarni va Hang Seng Index fyucherslarini qisqartirdi. Hukumat valyuta chayqovlarini jazolash va oldini olish maqsadida 1998-yil 12-avgustdan boshlab ikki haftalik bozor aralashuvida HK$120 mlrd ($15 mlrd) qiymatidagi koʻk chipli aksiyalarni sotib olish uchun birja fondidan bahsli tarzda foydalangan[8]. Intervensiya dunyoning moliyaviy markazlaridan biri sifatidagi obroʻga putur yetkazayotgani koʻp tanqid qilindi. Hukumat tartibga soluvchi boʻlish oʻrniga “oʻyinchi, juda muhim oʻyinchi”ga aylandi[9].

Oʻtgan davrga nazar tashlab, bir chayqovchi shunday dedi: “Hukumatning aralashuvi bozor toʻliq qulash arafasida boʻlganida jamoatchilikning ishonchini oshirdi. Bu kattaroq inqirozning oldini oldi va bozorni saqlab qoldi"[10].

HKMA binosining kirish qismi
HKMA axborot markazi

Ushbu operatsiya davomida sotib olingan aksariyat aksiyalar TraHK treker fondi yaratilishi bilan ketma-ket yoʻq qilindi . Bu 2003-yilda HK aksiyalari portfelini zaxiralarning 5,3% ga qisqartirdi. Biroq, foiz orqaga qaytdi va 2006-yilga kelib 10% dan oshdi.

1998-yil avgust oyida valyutani himoya qilish boʻyicha kengroq vakolat doirasida hukumat Tailand hukumatiga Xalqaro Valyuta Jamgʻarmasi (XVJ) tomonidan tashkil etilgan 17 milliard dollarlik qutqaruv dasturi doirasida fonddan 1 milliard AQSh dollari miqdorida qarz berdi[3].

Bosh qarorgohi[tahrir | manbasini tahrirlash]

HKMA bosh qarorgohi Xalqaro moliya markazida joylashgan. U 2-minorada oʻn toʻrt qavatni sotib oldi[11] 2001-yilda 55, 56 va 77-dan 88-gacha boʻlgan qavatlar 480 million AQSh dollariga sotib olingan[12]. 55-qavatda Hong Kongning pul-kredit tarixiga oid koʻrgazma va Hong Kong valyuta maʼmuriyatining axborot markazi kutubxonasi joylashgan koʻrgazma maydoni joylashgan[13]. Minoraning 88-qavatida HKMA bosh direktorining idorasi joylashgan boʻlib, unga alohida lift xizmat koʻrsatadi.

Bosh ijrochi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Bosh ijrochi direktorni Moliya kotibi besh yillik muddatga tayinlaydi va bu muddat hech qanday muddat cheklanmagan holda doimiy ravishda yangilanadi.

Bosh direktorlar roʻyxati[tahrir | manbasini tahrirlash]

№ Ism
(tugʻilish - oʻlim) 		Rahbarlik muddati Oliy maʼlumot Oldingi vazifasi Oʻsha davrdagi Moliya kotibi
Ish boshlash sanasi Muddati oxiri Davomiyligi
1 Jozef Yam Chi-kvong, GBM, GBS, JP

任志剛(1948–)

1993-yil 1-aprel 2009-yil 30-sentabr 16 yoshu, 182 kun Hong Kong universiteti (BSocSc) Ayirboshlash fondi boshqarmasi direktori Ser Hemish Makleod
Donald Tsang
Entoni LeungHenri Tang
Jon Tsang
2 Norman Chan Tak-lam, GBS, JP

陳德霖 (1954-)

2009-yil 1-oktabr 2019-yil 30-sentabr 9 yoshu, 364 kun Hong Kong Xitoy universiteti (BS) Hong Kong Bosh ijrochi direktori idorasi direktori Jon Tsang
Pol Chan
3 Eddi Yue Vay-man, JP
余偉文
(1965–) 		2019-yil 1-oktabr Hozirga qadar 4 yoshu, 200 kun Hong Kong Xitoy universiteti (BBA)
London universiteti (LL.B, MS)
Harvard universiteti (MBA) 		Hong Kong Monetar boshqarmasi boshligʻi oʻrinbosari Pol Chan

Bosh ijrochi oʻrinbosarlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Bosh direktorni tayinlanish tartibida quyida koʻrsatilgan bir qator rahbar oʻrinbosarlari qoʻllab-quvvatlaydi.

  1. Devid Kars (1993—2003)
  2. Endryu Sheng (1993—1998)
  3. Norman Chan (1996—2005)
  4. Entoni Letter (1999—2003)
  5. Uilyam Raybek (2003—2007)
  6. Piter Pang (2004—2016)
  7. Choy Yiu-kvan (2005—2009)
  8. Eddi Yue (2007—2019)
  9. Artur Yuen (2010-yil yanvar oyidan beri)
  10. Hovard Li (2016-yil fevral oyidan beri)
  11. Edmond Lau (2021—2022)
  12. Darril Chan (2022-yil noyabridan beri)

Voqealar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Hong Kong Monetar boshqarmasi 1997-yilda taxminiy qiymati 485 million HK dollar boʻlgan Jahon banki va XVFning yigʻilishiga mezbonlik qildi. Yam ushbu tadbirga mezbonlik qilish Hong Kongning xalqaro moliya markazi sifatidagi maqomini mustahkamlaydi, deb umid qildi. Uning qoʻshimcha qilishicha: “Dunyoning yetakchi moliya vazirlari, markaziy bank rahbarlari va yuqori darajadagi tijorat banklari rahbarlarining Hong Kongda suverenitet oʻzgarganidan soʻng tez orada boʻlishi Hong Kongga xalqaro va mahalliy ishonchni oshirishga yordam beradi”[14].

HKMA shuningdek, 2022-yilgi Global moliyaviy yetakchilarning sarmoyaviy sammitiga mezbonlik qildi.

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ „Base Rate“. Hong Kong Monetary Authority. Qaraldi: 29-iyul 2022-yil.
  2. ↑ „Info“. www.info.gov.hk.
  3. ↑ 3,0 3,1 Noel Fung, Government power over Exchange Fund's stability role under review (Wayback Machine saytida 24-noyabr 2007-yil sanasida arxivlangan), The Standard, 18 November 1997
  4. ↑ Sean Kennedy, Yam defends central bankers' pact (Wayback Machine saytida 24-noyabr 2007-yil sanasida arxivlangan), The Standard, 22 November 1995
  5. ↑ Chan Po-chung, Dollar demise remark angers HKMA (Wayback Machine saytida 24-noyabr 2007-yil sanasida arxivlangan), The Standard, 20 February 1995
  6. ↑ Tony Latter, Why blame the peg?, HKMA Quarterly Bulletin, May 2002
  7. ↑ Geoffrey Crothall, Banker's fury at 'colonial system' (Wayback Machine saytida 24-noyabr 2007-yil sanasida arxivlangan), The Standard, 14 September 1995
  8. ↑ Bayani Cruz, We will hold on to blue-chip shares: Tsang (Wayback Machine saytida 16-oktabr 2007-yil sanasida arxivlangan), The Standard, 29 August 1998
  9. ↑ Michael Wong and Teresa Lee, Chan defends 'special action' to prevent currency chaos (Wayback Machine saytida 24-noyabr 2007-yil sanasida arxivlangan), The Standard, 16 August 1998
  10. ↑ Amy Nip, Soros manager regrets attack on HK dollar (Wayback Machine saytida 24-noyabr 2007-yil sanasida arxivlangan), The Standard, 5 July 2007
  11. ↑ Lau, Eli. „SHKP net profit tipped to drop 24.6pc“. The Standard (22-sentabr 2003-yil). 24-noyabr 2007-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 27-mart 2007-yil.
  12. ↑ Tong, Sebastian. HKMC 'to pay $90m' for lease at Two IFC. The Standard (7-aprel 2003-yil).
  13. ↑ „HKMA Information Centre“. Hong Kong Monetary Authority. Qaraldi: 27-mart 2007-yil.
  14. ↑ Sean Kennedy, Yam defends IMF cost (Wayback Machine saytida 24-noyabr 2007-yil sanasida arxivlangan), The Standard, 7 July 1995

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Hong_Kong_Monetar_boshqarmasi&oldid=3736340" dan olindi