Hasan al-Askariy
Hasan al-Askariy ٱلْحَسَن ٱلْعَسْكَرِيّ Oʻn ikki imomning oʻn birinchi imomi | |
|---|---|
| Shaxsiy maʼlumotlar | |
| Tavalludi |
hijriy 232-yil Rabiussoni oyining 8-kuni (taxminan milodiy 844-yil) |
| Vafoti |
hijriy 260-yil Rabiulavval oyining 8-kuni (taxminan 1-yanvar 874-yil (27 yoshda)) Samarra, Abbosiylar xalifaligi |
| Oʻlim sababi | zaharlangan (Oʻn ikki imom manbalariga koʻra Abbosiylar amaldori tomonidan) |
|
Al-Askariy ziyoratgohi Samarra, Iroq 34°11′54.5″N 43°52′25″E / 34.198472°N 43.87361°E | |
| Dini | Islom |
| Turmush oʻrtoq(lar)i | Narjis (bahsli) |
| Farzandlari |
|
| Ota-onasi |
|
| Qarindoshlar |
Jaʼfar (akasi) Muhammad (akasi) |
Hasan al-Askariy (arabcha: الحَسَن بْن عَلِيّ ٱلْعَسْكَرِيّ; tax. 844–874) – islom paygʻambari Muhammadning avlodi. Oʻn ikki imomning oʻn birinchi imomi sifatida eʼtirof etiladi, otasi Ali al-Hodiydan keyin imomlik maqomiga ega boʻlgan. 844-yilda Madinada tugʻilgan va 848-yilda otasi bilan birga Samarraga olib ketilgan va Abbosiy xalifalari tomonidan qatʼiy nazorat ostida saqlangan. Garchi Hasan va uning otasi siyosiy jihatdan faol boʻlmagan boʻlsalar-da, ular vafotlariga qadar doimiy kuzatuv ostida boʻlgan. 868-yilda Ali al-Hodiyning vafotidan soʻng, uning izdoshlarining aksariyati Hasan al-Askariyni navbatdagi imom sifatida tan olgan. Ammo xalifalar tomonidan al-Askariyning shialar bilan toʻgʻridan-toʻgʻri aloqa oʻrnatishi cheklangan, shuning uchun Hasan izdoshlariga maxsus vakillar tarmogʻi orqali murojaat qilgan. Hasan al-Askariy 873–874-yillarda taxminan 28 yoshida Samarrada vafot etgan va otasining qabri yoniga dafn etilgan. Keyinchalik bu joy shialarning muqaddas ziyoratgohlaridan biri al-Askariy maqbarasiga aylangan. Shialik manbalarida al-Askariyning (shuningdek, otasining) oʻlimida Abbosiylar aybdor qilingan. Hasan al-Askariyga Qur’oni karimning ilk shia tafsirlaridan biri ham nisbat beriladi.
Nomlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Hasan ibn Ali as-Somit, al-Hodiy va az-Zakiy nomlari bilan tanilgan, biroq asosan, al-Askariy nomi bilan mashhur boʻlgan. Bu laqab unga deyarli butun hayoti davomida Abbosiylar xalifaligi poytaxti Bagʻdod yaqinidagi Samarra shahrida qamoqda saqlangani sababli berilgan[1]. Oʻn ikki imomdan sakkizinchisi boʻlgan Ali ar-Rizoning nabirasi sifatida Hasan oʻz zamondoshlari orasida Ibn ar-Rizo (Rizoning oʻgʻli) nomi bilan ham tanilgan[2].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]| Shialik unvonlari | ||
|---|---|---|
| Oldingisi | Oʻn ikki imomning oʻn birinchi imomi 868–874 |
Keyingisi |
