Gretsiya — Yaponiya munosabatlari
 | |
 Yunoniston |
 Yaponiya |
Gretsiya — Yaponiya munosabatlari Yaponiya va Gretsiya oʻrtasidagi ikki tomonlama diplomatik munosabatlardir. 1899-yilda tashkil etilgan Gretsiyaning Tokiodagi va Yaponiyaning Afinadagi elchixonalari 1960-yilda ochilgan (ilgari Afinada 1922-yilda Yaponiya konsulligi ochilgan, u 1935-yilda yopilgan va 1956-yilda qayta ochilgan). Ikki davlat yaqindan hamkorlik qilmoqda[1].
Mamlakatni taqqoslash[tahrir | manbasini tahrirlash]
 Gretsiya
|
 Yaponiya
|
Ikki davlat oʻrtasidagi farq | |
|---|---|---|---|
| Bayroq | 
|
| |
| Gerb | 
|
| |
| Aholisi | 10,71 million (2019)[2] | 127,11 million (2015)[3] | Yaponiya Gretsiyadan 11,9 baravar koʻp |
| Hududi | 131 957 km²[4] | 377 972 km²[5] | Yaponiya Gretsiyadan 2,9 baravar koʻp |
| Poytaxti | Afina | Tokio | |
| Eng katta shahri | Afina | Tokio | |
| Hukumat | Respublika parlament tizimi | (demokratik) parlament tizimi | |
| Rasmiy tili | Yunon tili | Yapon tili | |
| Rasmiy dini | yunon pravaslav[6] | Rasmiy din yoʻq | |
| YaIM (nominal) | 194,376 milliard dollar (2020)[7] | 5,819,969,540,000 AQSh dollari (2019)[8] | Yaponiya Gretsiyadan 26,1 baravar koʻp |
Hamkorlik sohalari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Mamlakatlar oʻrtasidagi munosabatlar doʻstlik, savdo va dengizchilik shartnomasi imzolangan paytdan boshlab rivojlana boshladi. Xususan, mamlakatlar oʻrtasida quyidagi kelishuvlar amal qiladi:
- Vizadan voz kechish shartnomasi (1956)
- Aviatsiya shartnomasi (1973)
- Taʼlim sohasida hamkorlik toʻgʻrisidagi bitim (1981)
- Gretsiya-Yaponiya munosabatlarini rivojlantirish rejasi[9].
Siyosiy hamkorlik[tahrir | manbasini tahrirlash]
Mamlakatlar ikki tomonlama munosabatlarni turli xalqaro inqirozlar fonida va shaxsiy muammolarni hal qilish maqsadida rivojlantirdi. Gretsiya va Yaponiya turli loyihalarda va tashkilotlardagi lavozimlarga nomzodlarda oʻzaro yordam koʻrsatadi. Shunday qilib, 1919-yilda Gretsiya Buyuk davlatlarga yuborilgan Yaponiyaning irq tengligi taklifini qoʻllab-quvvatladi. Har ikki davlat BMT Xavfsizlik Kengashining 2005—2006-yillardagi doimiy boʻlmagan aʼzoligiga bir-birining nomzodlarini qoʻllab-quvvatladi va ushbu chaqiriq Kengash faoliyati davomida hamkorlik qildi.
Yuqori davlat arboblari muntazam ravishda mamlakatlarga doʻstona tashriflar qiladi. 2002-yil 3-martdan 5-martgacha Gretsiya Bosh vaziri Kostas Simitis bir guruh tadbirkorlar va jurnalistlar hamrohligida Yaponiyaga tashrif buyurgan. Gretsiya parlamenti spikeri Anna Psaruda-Benaki 2005-yilning 29-mayidan 3-iyuniga qadar Tokioda boʻldi. Yevropa Ittifoqi-Yaponiya sammiti davomida Gretsiyaga javob tashrifi Yaponiya Bosh vaziri Junichiro Koidzumi tomonidan 2003-yil 1-maydan 3-maygacha, Gretsiya Yevropa Ittifoqi Kengashi raisi boʻlgan va oʻz hamkasbi Konstantinos Simitis bilan uchrashgan paytda amalga oshirildi. 2005-yil 9-yanvardan 10-yanvargacha Yaponiya parlamenti raisi Yoxey Kono Gretsiyada boʻldi. 2005-yil 10-noyabrdan 13-noyabrgacha Gretsiya Bosh vaziri Kostas Karamanlis Yaponiyaga tashrif buyurdi.
Iqtisodiy hamkorlik[tahrir | manbasini tahrirlash]
Yaponiya va Gretsiya oʻrtasidagi eksport hajmi juda katta, ammo Yaponiya Gretsiyaga Gretsiyadan import qilganidan taxminan 10 baravar koʻp mahsulot eksport qiladi. Yaponiyaning asosiy eksporti yuqori texnologiyalar va ishlab chiqarilgan mahsulotlardir. Gretsiyaning asosiy eksporti qishloq xoʻjaligi mahsulotlari va marmar hisoblanadi. Soʻnggi yillarda Gretsiyadan eksport hajmining oʻsishi kuzatilmoqda, bu Yaponiyaning ichki bozorida yunon ishlab chiqaruvchilarining yuqori salohiyati va raqobatbardoshligini koʻrsatadi. Kemasozlik jadal rivojlanmoqda: Yaponiya kemasozlik zavodlarida Gretsiya savdo flotining koʻplab kemalari qurilmoqda, buyurtmalarning umumiy hajmi yiliga 2 milliard dollarni tashkil etadi.
Yapon kompaniyalari yunon biznesiga sarmoya kiritishga qiziqish bildirishsa-da, Yaponiyadan Gretsiyaga investitsiyalar yetarli darajada yuqori emas. Har yili yirik kompaniyalar delegatsiyalari muzokaralar uchun uchrashadi. 2005-yilda Yaponiyaning Aichi shahrida boʻlib oʻtgan xalqaro yarmarkada Gretsiya delegatsiyasi hatto oʻz pavilyoniga ega boʻlgan. Turizm rivojlanmoqda: har yili 80 mingga yaqin yaponiyalik Gretsiyaga tashrif buyuradi, turizmning eng yuqori choʻqqisi 2004-yilda Afinadagi Olimpiya oʻyinlari paytida kuzatilgan.
2000-yilda Gretsiya-Yaponiya biznes hamkorligi assotsiatsiyasining muvaffaqiyatli faoliyati natijasida notijorat tashkilot sifatida Gretsiya-Yaponiya savdo palatasi tashkil etildi. Palata Gretsiya va Yaponiya oʻrtasidagi iqtisodiy, savdo va ishbilarmonlik aloqalarini rivojlantirish bilan shugʻullanadi.
Madaniy aloqalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
1999-yilda ikki davlat oʻrtasida diplomatik munosabatlar oʻrnatilganining 100 yilligi keng nishonlandi. Gretsiya va Yaponiya muntazam ravishda qoʻshma madaniy almashinuv tadbirlarini tashkil qiladi, bu Greko-Yaponiya Harakat rejasi doirasida boradi. Ayniqsa 2004-yilda Afinada boʻlib oʻtadigan Olimpiya oʻyinlariga tayyorgarlik jarayonida jadal rivojlandi. 2003- va 2004-yillarda quyidagi yirik madaniy tadbirlar tashkil etildi:; Yaponiya
- Yaponiya milliy teatri, „Antigona“ tragediyasi (2003-yil 11-16-mart)
- Makedonskiy Aleksandrning „Sharq va Gʻarb oʻrtasidagi madaniy aloqalar“ tarixiy koʻrgazmasi (Tokio, 2003-yil 5-avgust — 5-oktyabr; Kobe, 2003-yil 18-oktyabr — 21-dekabr)
- 30 kishidan iborat „Lulino“ raqs guruhining chiqishlari (Tokio, 2004-yil 15-may; Kobe, 2004-yil 17-may);
Yunoniston
- Gerod Attik teatri, „Edip Reks“ tragediyasi spektakli, rejissyor Y.Ninagava (2004-yil 1-3-iyul)
- Yunon tilini, Gretsiya tarixi va madaniyatini oʻrganishga bagʻishlangan bir qator koʻrgazmalar va uchrashuvlar. Tashkilotchilar: Yaponiya Klassik Jamiyati, Yaponiya Egey Jamiyati, Yapon-Yunon Hamdoʻstligi.
2009-yil diplomatik munosabatlar oʻrnatilganiga 110 yil toʻlgan[10]. Mart oyidan yil oxirigacha mamlakatlarda ushbu yubiley sharafiga turli madaniy tadbirlar tashkil etilgan[11].
Serbiya[tahrir | manbasini tahrirlash]
Yunon-Serbiya yaqin munosabatlari tufayli Yaponiya Gretsiyani Serbiya bilan munosabatlarni rivojlantirish uchun oʻziga xos koʻprik sifatida tan oladi.
Yaponiyadagi yunonlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Yaponiyada 300 ga yaqin yunon aholisi yashaydi, ularning aksariyati xalqaro kompaniyalar xodimlari yoki Yaponiyada doimiy istiqomat qiluvchi ishbilarmonlardir.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „Ελληνική Δημοκρατία - Υπουργείο Εξωτερικών“. 17-iyul 2011-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 8-aprel 2016-yil.
- ↑ 世界銀行 Population, total — Greece
- ↑ 平成27年国勢調査人口速報集計 結果の概要 — 2016年2月26日
- ↑ ギリシャ共和国（Hellenic Republic）基礎データ 外務省
- ↑ 日本の統計2016 第1章～第29章 | 総務省統計局
- ↑ The Constitution of Greece: Section II Relations of Church and State: Article 3,Hellenic Resources network.
- ↑ "World Economic Outlook Database, October 2020". IMF (2020年10月).
- ↑ The World Bank GDP (current US$) — Japan
- ↑ „Japan-Greece Joint Action Plan“. 26-yanvar 2013-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 8-aprel 2016-yil.
- ↑ „Embassy of Japan in Greece - Friendship“. 11-dekabr 2017-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 8-aprel 2016-yil.
- ↑ „Embassy of Japan in Greece - Friendship“. 11-dekabr 2017-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 8-aprel 2016-yil.
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- GRESIYA YAPONIYA. COM (Yunoncha) )(yap.) )
- Gretsiyaning Yaponiyadagi elchixonasi(ingl.) )
- Yaponiyaning Gretsiyadagi elchixonasi (Wayback Machine saytida 2018-06-15 sanasida arxivlangan)(Yunoncha) )(yap.) )
- uchta dono maymun(ingl.) )