Goʻshtli non

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Goʻshtli non ― baʼzida kolbasali non—bu 0,5-2,5 kg ogʻirlikdagi Tetrahedral non shaklida qobiqsiz pishirilgan kolbasa turi. Goʻsht non shakldagi javdar noniga oʻxshaydi, qovurilgan yuqori sirtga ega boʻlib, tashqi taʼsirdan qiyma goʻshtni himoya qiladi va silliq yon va pastki sirt. Goʻsht nonining kesimida pushti rang bor[1]. Goʻsht nonini tatib koʻrish uchun qaynatilgan sosiskaga oʻxshash, elastiklika ega, lekin past namlik, pishirishdan oʻziga xos taʼmga ega va odatda dudlangan hidsiz[2]. SSSRda goʻshtli nonlar sosiska tayyorlanadigan mol goʻshti yoki choʻchqa goʻshti qiymasidan, shuningdek, defibrinatsiyalangan qon, qaynatilgan tillar, tuxum qoʻshilgan pishloq, bugʻdoy uni, konyak, maderi va turli xil ziravorlar. tayyorlangan. Goʻshtli nonlar eng yuqori, 1 va 2-navlarni ishlab chiqarilgan[3]. Eng yuqori navgli goʻshtli nonlar „tayyorlangan“ va „havaskor“ , 1-si— „jambon“, „mol goʻshti“, „alohida“, „achchiq“, 2-si — „choyga“

Goʻshtli nonlarning qiymasiga, qobiqli kolbasa qiymasiga nisbatan suv yoki muz  kam qoʻshiladi, pishirish jarayonida hosil boʻlgan bulon qiyma goʻsht tuzilishining yomonlashishiga va undagi boʻshliqlarning paydo boʻlishiga olib kelmasligi uchun[2][4]. Goʻshtli nonlarni toʻldirish mashinalarida yoki vakuumli plomba bilan qoʻlda shunday mahkam shakllantiriladiki, choʻchqa yogʻi bilan surtilgan metall — alyuminiy yoki konservalangan shakllarda boʻshliqlar hosil boʻlmaydi. Qiyma qolipga yotqizilgandan soʻng uning yuzasi silliqlanadi va mahsulot nomini koʻrsatish uchun tovar belgilari — harflar va belgilar bilan belgilanadi, masalan, „L“ — „Havaskor“, „Z“ — „Moslashtirilgan“[1][4][5]. Non 120-150 °C da 2,5—4 soat davomida gaz yoki elektr pechlarda, rotatsion yoki maʼdanda pishiriladi, soʻngra qoliplardan chiqariladi. Qobiq hosil qilish uchun goʻsht noni yarim soat davomida pishirgichlarda aylanadigan pechda saqlanadi. Sovutgandan soʻng, goʻsht nonlari qogʻozga yoki pergamentga oʻraladi va qutilarga qadoqlanadi[2][6]. Goʻsht nonlarini saqlash javonlarda 0-8 °C haroratda amalga oshiriladi, saqlash muddati 72 soatdan oshmaydi[4].

Nemis, Avstriya va Shveytsariya oshxonalarida goʻshtli non „leberkeze“ nomi bilan tanilgan (nemis. Leberkäse, harflar. harflar.)[7][8]. Afsonaga koʻra, leberkeze kolbasa XVIII asr oxirida Bavariya saylovida paydo boʻlgan. Goʻshli nonning oʻziga xos toʻrtburchaklar shakliga ega va pashtet uchun qoliplarda pishiriladi. Dastlab, leberkese uchun mol goʻshti yoki choʻchqa goʻshtiga qiymasiga jigar qoʻshilgan, zamonaviy retseptlarda u deyarli yoʻq, shuning uchun bunday kolbasa nemis tilida „flyshkeze“ (nemis. Fleischkäse — „goʻsht pishloq“) deyiladi. Ismda pishloqni eslatish faqat kolbasa shakli bilan bogʻliq. Leberkeze asosiy taom sifatida garnir bilan xizmat qilishi mumkin[9]. Leberkeze sendvichi Germaniya va Avstriyada mashhur koʻcha taomidir[9]. Leberkese tipik nemis taomi sifatida 1883-yilda E. N. Vodovozovaning asarida „jigar pishloqi“ nomi bilan tilga olingan, uning maʼlumotlariga koʻra, nemislar „choʻchqa goʻshti jigari va choʻchqa yogʻidan, birga kesib, chinnigullar, tuxumlar va tuxumlar bilan aralashtirib tayyorlangan“. non boʻlaklari"[10].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. 1,0 1,1 И. А. Рогов, А. Г. Забашта, В. А. Алексахина, Е. И. Титов „Мясные хлебы“,. Технология и оборудование колбасного производства, Учебники и учеб. пособия для кадров массовых профессий. М.: Агропромиздат, 1989 — 49—50 bet. ISBN 5-10-000217-4. 
  2. 2,0 2,1 2,2 Мищенко Е. П., Гольдман Е. И. „Мясные хлебы“,. Производство колбасных изделий. М.: «Пищевая промышленность», 1976 — 152—154 bet. 
  3. Товарный словарь 1958.
  4. 4,0 4,1 4,2 Дагбаева Т. Ц. „Технология производства мясных хлебов“,. Производство колбас: Учебное пособие. Улан-Удэ: Изд-во БГСХА им. В. Р. Филиппова, 2009 — 106—108 bet. 
  5. В. А. Тимофеева „Мясные хлебы“,. Товароведение продовольственных товаров, 5-е изд, Ростов н/Д.: Феникс, 2005 — 321 bet. ISBN 5-222-07035-2. 
  6. Цыренова В. В. „Технология производства мясных хлебов“,. Производство колбас и мясных изделий: Учебное пособие. Улан-Удэ: Изд-во БГСХА им. В. Р. Филиппова, 2008 — 97—99 bet. ISBN 978-5-8200-0116-1. 
  7. Kulinarisches Erbe der Schweiz: Fleischkäse
  8. Кайм Г. „Леберкэзе (мясной хлеб)“,. Технология переработки мяса. Немецкая практика. СПб.: Профессия, 2008 — 47—48 bet. ISBN 5-93913-088-7. 
  9. 9,0 9,1 Aleks Kramer. Ulichnaya eda: resepti blyud sovremennogo strit-fuda. 2018
  10. Е. Н. Водовозова „Рестораны, пивные и кондитерские“,. Жизнь европейских народов. Жители Средней Европы. СПб.: Типография товарищества «Общая польза», 1883 — 27 bet. 

Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Myasnie xlebi // Tovarniy slovar / I. A. Pugachyov (glavniy redaktor). — M.: Gosudarstvennoe izdatelstvo torgovoy literaturi, 1958. — T. V. — Stb. 1028—1031 — 588 s.
  • Markina L. G. LEBERKÄSE LYeBYeRKEZYe // Kultura Germanii: lingvostranovedcheskiy slovar / pod obщey redaksiey prof. N. V. Muravlyovoy. — M.: AST, 2006. — S. 567. — 1181 s. — 3000 ekz. — ISBN 5-17-038383-5.
  • Кох Г., Фукс М. „Мясной хлебец с пониженным содержанием жира“,. Производство и рецептуры мясных изделий, Научные основы и технологии. СПб.: Профессия, 2005 — 414 bet. ISBN 5-93913-074-7. 

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]