Gitta Bauer

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Gitta Bauer (1919-yilda Berlinda tugʻilgan, 1990-yilda vafot etgan) nemis jurnalisti edi.

Natsizmga qarshi[tahrir | manbasini tahrirlash]

  U liberal oilada tugʻilgan va katolik boʻlgan. U 1935-yilda natsistlar tomonidan taqiqlangan katolik harakatining aʼzosi edi. Bir necha yil oʻtgach, u olti doʻsti bilan tinchlik tarafdori boʻlgan kichik gazetani nashr etgani uchun qamoqqa tashlangan.

1944-yilda uning bolalikdagi doʻsti, yarim yahudiy boʻlgan va Berlinda kotib boʻlib ishlagan taxminiy shaxs ostida yashagan Ilse Baumgart katta muammoga duch keldi. 20-iyuldagi fitnani eshitib, u „choʻchqa (Gitler) oʻldimi? Keyin urush nihoyat tugadi“ uning ushbu sharhi xabar qilindi, lekin uni hibsga olish uchun kelgan ofitserning oʻzi natsistlarga qarshi edi va unga qochish uchun 15 daqiqa vaqt berdi. Keyin u keyingi toʻqqiz oy davomida Gitta Bauerning uyida yashiringan. Keyinchalik Bauer shunday dedi: „Bu katta axloqiy yoki diniy qaror emas edi. U doʻst edi va yordamga muhtoj edi. Biz bu xavfli ekanligini bilardik va ehtiyot boʻldik, lekin uni tashlab ketish haqida oʻylamadik“[1].

1984-yilda Gitta Bauer doʻstini qutqargani uchun Yad Vashem tomonidan " Xalqlar orasida solih " unvoniga sazovor boʻldi[2]. Avvaliga u sharafni qabul qilishiga shubha bilan qaradi, u hech qanday gʻayrioddiy ish qilganini his qilmadi, lekin oxir-oqibat u shunday qildi[3][4][5].

Kommunizmga qarshi[tahrir | manbasini tahrirlash]

1945-yilda u eri, yahudiy kommunisti faxriysi Leo Bauer (1912-1972[6][7]) bilan uchrashdi. 1950-yilda ularning oʻgʻli Sharqiy Berlinda tugʻildi. Oʻsha yili Leo Bauer rafiqasi Gitta va kelin singlisi Hilde Dubro bilan (oʻsha paytda ularga tashrif buyurgan) kommunistik rejim tomonidan hibsga olinib, amerikalik josuslikda ayblanib, Gulag kontslageriga yuborilgan Sibirda Gitta Bauer Stazi tomonidan taxminan 3 yil qamoqqa olingan, avval Bautzenda, keyin Valdxaym ayollar qamoqxonasida jazo muddatini oʻtagan. Ozodlikka chiqqanidan soʻng u Gʻarbiy Germaniyaga qochib, ashaddiy anti-kommunistga aylandi va u erda Springer xorijiy yangiliklar xizmatida jurnalist boʻlib ishladi. U Gʻarbiy Germaniyada sotsial-demokrat va Gʻarbiy Germaniyaning Stern jurnalida jurnalist boʻlgan turmush oʻrtogʻiga qoʻshildi[8].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. Kristine Bischof „Gitta Bauer, Germany“ The International Raoul Wallenberg Foundation
  2. Gitta Bauer at Yad Vashem website
  3. Beate Kosmala, Revital Ludewig-Kedmi, Verbotene Hilfe. Deutsche Retterinnen und Retter während des Holocaust. Auer, Donauwörth 2003, ISBN 3-403-04085-2
  4. Kristine Bischof „Gitta Bauer, Germany“ The International Raoul Wallenberg Foundation
  5. „Archived copy“. 2011-yil 16-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 6-iyun.
  6. „Archived copy“. 2011-yil 19-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 6-iyun.
  7. „Gerhard Zwerenz | der Schatten Leo Bauers | Poetenladen“.
  8. Ilan Berman, J. Michael Waller, Dismantling tyranny: transitioning beyond totalitarian regimes, p. 72, Rowman & Littlefield, 2006, ISBN 0-7425-4903-8, ISBN 978-0-7425-4903-6

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Gitta Bauer — Hilde Dubro paytida yahudiylarning hayotini saqlab qolish uchun uning faoliyati, Yad Vashem veb-saytida