Gipodinamiya

Gipodinamiya (harakatning kamayishi, yunoncha hypos — „kam“ va dinamos — „harakat“) — bu vosita faoliyatining cheklanishi, mushaklarning qisqarish kuchining pasayishi bilan tana funktsiyalarining (mushak-skelet tizimi, qon aylanishi, nafas olish, ovqat hazm qilish tizimi) buzilishi.  Hozirgi kunda urbanizatsiya, mehnatni avtomatlashtirish va mexanizatsiyalash, aloqa vositalarining rolini oshirish tufayli jismoniy kamharakatlilikning tarqalishi ortib bormoqda.

Oʻtroq turmush tarzi koʻplab kasalliklarning sababchisidir.

Jismoniy harakatsizlik — bu odamning jismoniy mehnatdan ozod boʻlishining natijasidir.  Jismoniy harakatsizlik ayniqsa yurak-qon tomir tizimiga taʼsir qiladi — yurak qisqarishining kuchi zaiflashadi, ish qobiliyati pasayadi, tomirlar tonusi pasayadi. Gipodinamiya ayniqsa metabolizmga (metabolizm va energiya) taʼsir ko‘rsatmay qolmaydi, toʻqimalarda qon taʼminoti pasayadi.  Yogʻlarning yetarli darajada parchalanmaganligi tufayli qon „yogʻli“ boʻlib, tomirlar orqali sekinroq oqadi — ozuqa moddalari va kislorod bilan taʼminlash kamayadi.

Gipodinamiya kasalik emas balki, organizm jismoniy faoliyati pasayishi hisoblanadi. Shunday bo‘lsa-da, u millionlab odamlarning o‘limiga sabab bo‘lmoqda. „Ortodoks“ tibbiy portalida yozilishicha, gipodinamiya o‘lim sabablari bo‘yicha hatto chekishni ham ortda qoldirar ekan: 5,3 million kishida — gipodinamiyadan, 5 million kishida chekishdan kelib chiqadigan o‘lim holati kuzatiladi, bu bor-yo‘g‘i bir yillik maʼlumot.

Ko‘pincha 35-40 yoshdan keyingi aholi qatlamida tananing turli sohalarida yog‘ to‘g‘imalari rivojlanishi va boshqa sabablar tufayli kamharakatlik kelib chiqadi.

Sport insonni chiniqtirib organizmda qon aylanishini yaxshilaydi to‘qimalar trofikasini oshiradi, mushaklarning tonusi oshishiga olib keladi.

Gipodinamiyani oldini olish — birinchi navbatda to‘g‘ri ovqatlanishni yo‘lga qo‘yish, sog‘lom turmush tarziga rioya qilish, jismoniy mashlar bilan shug‘ullanish, ko‘proq toza havoda sayr qilish lozimdir.