Gidratlar
Gidratlar (yun. hydor - suv) - oddiy va murakkab moddalar (tuzlar, kislotalar, asoslar va organik birikmalar)ning gidratlanishi natijasida hosil boʻladigan qattiq, suyuq yoki gaz holidagi moddalar. G. tarkibidagi suv molekulalar shaklida buladi. Kimyoviy formulalarda suv ayrim yoziladi, mas, MgCl2-6H2O yoki [Mg(H2O)6Cl2j. Haroratni oshirib yoki atrofdagi bugʻ bosimini kamaytirib, G.dagi suvni yoʻqotish mumkin. Baʼzi tabiiy minerallar (gips, kizerit, karnallit va h. k.) G.dan iborat. Magniy xlorid MgCl2 2, 4, 6, 8 va 12 molekula suvli kristall ogidratlar hosil qiladi. Suvli eritmalarda G. holida kristallangan tuzlar, kislotalar va asoslar kristallogidratlar debataladi, ulardagi suv esa kristallizatsiya suvi deb yuritiladi. Kristallogidratlar kimyoviy individual moddalar sifatida namoyom boʻladi.
Kolloid holidagi zarralarning gidratlanishi natijasida adsorbsion G. vujudga keladi. Ularning tarkibi oʻzgaruvchan boʻlib, bugʻ bosimi va temperaturasiga bogʻliq, mas, silikat kislota gelida 25% gacha suv boʻlishi mumkin. Baʼzi moddalar (mas, seolitlar, proteinlar) kristallari ham bir qadar suv molekulalarini yuta oladi. Gidroksidlar, spirtlar va uglevodlar G. emas, chunki ularda suv molekulalari oʻrniga element yoki gidroksil guruh (N va ON) boʻladi.
Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
 | Bu andozani aniqrogʻiga almashtirish kerak. |
|
Bu maqolada boshqa til boʻlimlariga ishorat yoʻq. Siz ularni topib va ushbu maqolaga qoʻshib, loyihaga yordam berishingiz mumkin. |