Geringiya

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Geringiya
Ilmiy tasniflashUshbu tasnifni tahrirlash
Olam: Hayvonlar
Tip: Boʻgʻimoyoqlilar
Sinf: Hasharotlar
Oila: Syrphidae
Urugʻ: Heringia
Turlari: Geringiya
Xalqaro ilmiy nomi
Heringia senilis Sack, 1938

Geringiya ( lat. Heringia senilis ) — g‘ingpashshalar (Syrphidae) oilasi turkumiga mansub Heringia. kamyob pashshalar turi. O‘zbekiston Qizil kitobiga kiritilgan.

Tarqalishi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Janubiy Yevropa, Kavkaz, Qrim, Qozog'iston, O'zbekiston. Rossiyada u Shimoliy Kavkazda ( Kabardino-Balkariya ) va G'arbiy Sibirda qayd etilgan. Ukraina : Lugansk viloyatidan [1] , Odessa viloyatidan va Qrimdan [2] topilgani maʼlum. Oʻzbekistonda Oqsakota ( Chotqol tizmasi ), Xayot ( Nurotov tizmasi) yo‘llarida qayd etilgan. Dengiz sathidan 1300-1800 m balandlikdagi tog‘li keng bargli o‘rmonlarda yashaydi.

Tavsif[tahrir | manbasini tahrirlash]

Qop-qoragini g‘ingpashshalarning bu turi (tashqi ko‘rinishidan (Pipizella)jinsi vakillariga o‘xshaydi). Bosh tekis yuzli (o‘rtasida pufakchasi bo‘lmagan), 3-aʼzosi bo‘lgan mo‘ylovi uzun. Peshonasi yumaloq-qavariq. Oyoqlari ingichka. Erkakning orqa pufakchasi ko‘pincha uzun tayoq shaklidagi o‘simtaga yoki osilmachoqqa o‘xshash pufakchali qorin bo‘shlig‘iga ega. Qanotlari shaffof. Urg‘ochilarning peshonasi odatda yaltiroq bo‘lad.

Yashash tarzi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yiliga bir marta nasl beradi. Ilk uchishi va tuxum qo‘yishi aprel-may oylarida; soyabonguldoshlar (Apiaceae) va murakkabguldoshlarda (Asteraceae) oziq-lanadi. Lichinkalari qayrag‘ochda (Ulmus) uchraydigan g‘allali o‘simlik shiralari bilan oziqlanadi va o‘sha yerda qishlaydi.

Soni[tahrir | manbasini tahrirlash]

Hamma joyda qisqarib bormoqda, ayrim yillari mavsumda bir necha dona, keyingi yillari esa lokal populyatsiyalarda har 100 kv. metrda 1 donagacha uchratish mumkin.

Cheklovchi omillar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Daraxt va butalarni kesib tashlash, ozuqa o‘simligini yo‘q qilish, haddan tashqari ko‘p pichan tayyorlash, yaylovdan chorvachilik uchun meʼyoridan ortiqcha foydalanish.

Muhofaza choralari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Nurota qo‘riqxonasi va Ugom-Chotqol milliy tabiat bog‘ida muhofaza ostiga olingan. Katta qayrag‘ochlar kesilishini taqiqlash lozim.

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. Гогузоков Т. Х. 2003. Эколого-фаунистическая и зоогеографическая характеристика мух-журчалок (Diptera, Syrphidae) Кабардино-Балкарии. (Wayback Machine saytida 2016-03-04 sanasida arxivlangan) — Диссертация на соискание ученой степени кандидата биологических наук. — Нальчик, 2003. С.1-173.
  2. Зимина Л. В. 1993. Сирфиды и некоторые другие двукрылые. Карадагский государственный заповедник АН Украины. — Летопись природы, 6 (1989 г.). Редотдел Крымск. комитета по печати / Карадагский филиал ИнБЮМ им. А. О. Ковалевского АН Украины, Симферополь, 73-80. (с.75)

Adabiyot[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Красная книга Республики Узбекистан. — Т. II — Животные. Ташкент: Chinor ENK, 2009. 
  • Виолович Н. А. «Сирфиды Сибири» (Diptera, Syrphidae). Определитель. — Новосибирск, Наука, 1983. — 241 с. (с.68 — род Heringia)

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]