Gediminas ordeni

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Litva Buyuk Gersogi Gediminas ordeni
Asl nomi Lietuvos didžiojo kunigaikščio Gedimino ordinas
Mamlakat  Litva
Turi orden
Statistika
Taʼsis sanasi 1928-yilda
Navbat
Toʻngʻich mukofot Vytis xochi ordeni
Kenja mukofot Litva uchun xizmatlari uchun]
Orden yulduzi

Litva Buyuk Gersogi Gediminas ordeni (litovcha: Lietuvos didžiojo kunigaikščio Gedimino ordinas, 2003-yilgacha — Didžiojo Lietuvos kunigaikščio Gedimino ordinas) — Litva Respublikasining davlat mukofoti hisoblanadi.

Bu tartib 1928-yilda Litva va chet el fuqarolarini davlat xizmatidagi yoki jamoat faoliyatidagi sidqidildan va halol mehnati uchun mukofotlash maqsadida taʼsis etilgan.

Litva Buyuk Gersogi Gediminas ordeni besh daraja va orden medaliga egadir.

Litva Buyuk Gersogi Gediminas ordeni bilan davlat va jamoat vazifalarini vijdonan bajargan shaxslar ham taqdirlanadi.

Litva Buyuk Gersogi Gediminas ordeni medali kumushdan yasalgan va diametri 36 mm. Medalning old tomonida Litva Buyuk Gersogi Gediminas ordeni belgisi, orqa tomonida Litva knyazlik toji, „Litva Buyuk Gertsogi Gediminas“ yozuvi va uning hukmronlik qilgan yillari „1316-yil—1341“ tasvirlangan. Medal Litva Buyuk Gersogi Gediminas ordeni lentasiga yopishtirilgan, uning kengligi — 32 mm.

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Litva Buyuk Gertsogi Gediminas ordeni 1928-yilda taʼsis etilgan va dastlab toʻrt darajaga ega edi.

Litva Buyuk Gersogi Gediminas[1] (Gediminas) sharafiga nomlangan.

Ikkinchi marta Litva ordeni taʼsis etildi.

1940-yilda Litva Respublikasi SSSR tarkibiga kiritilganidan keyin bekor qilindi.

Litva SSSR tarkibidan chiqqandan soʻng, Litva Respublikasining 1991-yil 12-sentabrdagi I-1799-sonli „Ordenlar, medallar va boshqa ordenlar toʻgʻrisida“ gi qonuni asosida tartib tiklandi. 1991-yilda Litva mustaqil davlati tiklanganidan keyin Litva Buyuk Gersogi Gediminas ordeni bilan taqdirlangan birinchi besh kishi shoirlar Yustinas Markinkevichyus, Bernardas Brazdjionis, ruhoniy Ričardas Mikutavichus, rassom Vitauttyetyosbiyyans va rassom Ionustebiyasslar edi.

Mukofotlash qoidalari[tahrir | manbasini tahrirlash]

“ 32-modda. Litva Buyuk Gertsogi Gediminas ordeni bilan taqdirlash

Litva Buyuk Gersogi Gediminas ordeni bilan Litvada xizmat qilgan, ayniqsa mehnatsevar va halol mehnati va ijtimoiy faoliyati bilan ajralib turadigan shaxslarga beriladi.[2]

”

Tavsif[tahrir | manbasini tahrirlash]

Litva Buyuk Gertsogi Gediminas ordeni darajalari[tahrir | manbasini tahrirlash]

“ 33-modda. Litva Buyuk Gersogi Gediminas ordenining tuzilishi

1. Litva Buyuk Gertsogi Gediminas ordeni besh darajaga ega.

2. Ordenning belgilari: Buyuk xoch, Buyuk qo'mondon xochi, qo'mondon xochi, ofitser xochi va ritsar xochi.

3. Ordenning Buyuk xochi:

1) oʻlchami 50 mm boʻlgan, oksidlash natijasida qoraygan, oʻrtasi oq emal bilan qoplangan, still qilingan oltin quyosh ustidagi xoch kumush. Xochning markazida qizil emal bilan qoplangan, oltin qirralari bo'lgan, Gediminoviklarning kumush ustunlari bilan qoplangan to'rtburchak. Xochning teskari tomoni bir xil, ammo to'rtburchakda Gediminalar ustunlari o'rniga hukmronlik yillari Gediminas va "1316—1341" yozilgan;
2) yulduz — kumushrang, to'qqiz nurli, diametri 85 mm. Markazda — Litva Buyuk Gersogi Gediminas ordenining qisqartirilgan ko'krak nishoni joylashgan;
3) lenta — sariq moire, kengligi — 100 mm (ayollar uchun — 65 mm kengligi), qirralari bo'ylab to'rtta to'q jigarrang chiziqlar chizilgan.

4. Ordenning Buyuk Qo'mondon xochi:

1) xoch — Buyuk Xoch kabi;
2) yulduz — Buyuk Xoch kabi;
3) lenta — Katta Xochning tasmasi kabi, lekin kengligi — 40 mm.

5. Ordenning komandir xochi:

1) xoch — Buyuk Xoch kabi;
2) lenta — Katta Xochning tasmasi kabi, lekin kengligi — 40 mm.

6. Ordenning ofitser xochi:

1) xoch — Grand Cross kabi, lekin o'lchami — 42 mm;
2) Lenta — Katta Xochning tasmasi kabi, lekin kengligi — 32 mm, rozet bilan joylashgan.

7. Ordenning ritsar xochi:

1) xoch — Grand Cross kabi, lekin o'lchami — 42 mm;
2) lenta — Katta Xochning tasmasi kabi, lekin kengligi — 32 mm.[2]
 ”

Orden va yulduz nishonining bezak elementlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Orden nishonlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Grand Xoch Grand Cross, ayollarni mukofotlash uchun Buyuk qoʻmondon xochi
Buyuk qoʻmondon xochi
ayollarni mukofotlash 		Qoʻmondon xochi qoʻmondon xochi,
ayollarni mukofotlash
Ofitser xochi Ritsar xochi Orden medali

Mukofotlanganlarning baʼzilari[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Semyon Yakovlevich Rosenbaum — Birinchi jahon urushi tugaganidan keyin va Sovet Rossiyasi bilan tinchlik shartnomasida Litva vakili.
  • Malika Mariya Magdalena Radzivil.
  • 2004-yil 21-aprelda Daniya Bosh vaziri Anders Fog Rasmussen[3] ordenning Buyuk Xoch ritsariga aylandi.
  • 2008-yil 5-fevralda Valeriya Novodvorskaya ordenning ritsar xochi bilan taqdirlandi[4].
  • 2008-yil 5-fevralda Lyudmila Alekseeva[5] ordenning ritsar xochi bilan taqdirlandi.

Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Astikas, A. (1993) Lietuvos ordinai, medaliai ir ženkleliai 1918-1940, Vilnyus: Mintis.
  • Kavaliauskas V. Už nuopelnus Lietuvai

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ Gyadimínas (litovcha: Gediminas. V letopisyax upominalsya, kak Gediminʼ — velikiy knyaz Litovskiy, pravil s 1316 po 1341 god.
  2. ↑ 2,0 2,1 Lietuvos didžiojo kunigaikščio Gedimino ordino statutas
  3. ↑ Dekret Prezidenta Litovskoy Respubliki ot 21-aprelya 2004 goda № 20
  4. ↑ Dekret Prezidenta Litvi ot 5-fevralya 2008 goda № 1K-1250 na sayte Prezidenta Litvi (Wayback Machine saytida 2020-08-06 sanasida arxivlangan)
  5. ↑ Dekret Prezidenta Litvi ot 5-fevralya 2008 goda № 1K-1250 na sayte Prezidenta Litvi (Wayback Machine saytida 2020-08-06 sanasida arxivlangan)

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Shuningdek[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Litva Buyuk Gertsogi Gediminas ordeni medali
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Gediminas_ordeni&oldid=3121686" dan olindi