Gazlangan suv

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Gazlangan suv (Gazli suv, Sodali suv yoki AQSh da Selzer suvi nomlari bilan nomlanadi) erigan karbonat angidrid gazini oʻz ichiga olgan suvdir. Karbonatsiya kichik pufakchalar paydo boʻlishiga olib keladi va bu esa suvga efervesan sifatini beradi[1].

Gazlangan suv karbonatlashganligini bildirmoqda
Tashqi audiofayllar
"Fizzy Water", Distillations Podcast Episode 217, Science History Institute

Suvni karbonat angidirid bilan gazlagana inson sifatida William Brownrigg esga olinadi [2]. Jozef Pristli esa, 1767-yilda Angliyaning Lids shahridagi pivo zavodida pivo idishi ustida bir piyola qoʻyib, karbonat angidrid bilan suv quyish usulini kashf qilganda, shu paytda u tasodifan gazlangan suvni ixtiro qildi[3]. Biroq, faqat 1781-yilda sunʼiy ravishda mineral suv ishlab chiqarishga ixtisoslashgan kompaniyalar tashkil etilishi bilan gazlangan suv keng miqyosda ishlab chiqarila boshlandi[4].

Tarkibi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Gazlangan suvlar tarkibiga qarab oz miqdorda natriy xlorid, natriy sitrat, natriy bikarbonati, kaliy gidrokarbonat, kaliy sitrat, kaliy sulfat va natriy gidrosulfatni oʻz ichiga oladi. Ular tabiiy ravishda mineral suvlarda uchraydi, lekin tabiiy lazzat hosil qilish sunʼiy ravishda qoʻshiladi[5].

Sogʻliqqa taʼsiri[tahrir | manbasini tahrirlash]

O'z-o'zidan gazlangan suv salomatlikka unchalik ta'sir qilmaydi[6]. AQSh qonunchiligida gazlangan suv, hatto unga mineral qoʻshimchalar va vitaminlar qoʻshilsa ham, uni oziq-ovqat sifatida belgilanadi[7]. Gazlangan suv insultga uchragan odamlarda ich qotishi bilan yordam berishi mumkinligi haqida taxminiy dalillar mavjud[8].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. Twilley, Nicola; Graber, Cynthia „The Medical Origins of Seltzer“. The Atlantic (2016-yil 13-dekabr). Qaraldi: 2019-yil 24-may.
  2. Homan, Peter Gerald „Aerial Acid: A short history of artificial mineral waters“ (2007-yil 22-sentyabr). 2017-yil 6-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 27-aprel.
  3. „Our fizzy seas of soda water“. The Telegraph (2016-yil 21-sentyabr). 2022-yil 12-yanvarda asl nusxadan arxivlangan.
  4. Schils, René. How James Watt Invented the Copier: Forgotten Inventions of Our Great Scientists. Springer Science & Business Media, 2011 — 36 bet. 
  5. Reddy, Avanija; Norris, Don F.; Momeni, Stephanie S.; Waldo, Belinda; Ruby, John D. (April 2016). "The pH of beverages in the United States". The Journal of the American Dental Association 147 (4): 255–263. doi:10.1016/j.adaj.2015.10.019. PMID 26653863. PMC 4808596. http://www.ada.org/~/media/ADA/Public%20Programs/Files/JADA_The%20pH%20of%20beverages%20in%20the%20United%20States.pdf. 
  6. Manual of Dietetic Practice, 5, John Wiley & Sons, 2014 — 998 bet. ISBN 9781118760574. 
  7. „Foods of Minimal Nutritional Value“ (en). fns.usda.gov. Food and Nutrition Service, United States Department of Agriculture (2013-yil 13-sentyabr). Qaraldi: 2017-yil 4-avgust.
  8. Coggrave, M; Norton, C; Cody, JD (13 January 2014). "Management of faecal incontinence and constipation in adults with central neurological diseases.". The Cochrane Database of Systematic Reviews (1): CD002115. doi:10.1002/14651858.CD002115.pub5. PMID 24420006.