Fransuz Ittifoqi

Fransuz Ittifoqi (fransuzcha: Union française) — Fransuz mustamlaka imperiyasini isloh qilish uchun To‘rtinchi Fransiya Respublikasi tomonidan tuzilgan siyosiy tuzilma.

Fransuz Ittifoqi

  Fransiya Metropoliyasi va dengizorti departamentlari

  Dengizorti hududlar

  Assotsiatsiyalashgan hududlar

Tarixi

Fransuz Ittifoqi 1946-yil 27-oktyabrda Konstitutsiyaning VIII moddasiga muvofiq tashkil etilgan. Fransuz koloniyalari departamentlar va dengiz ortidagi hududlarga aylantirildi, hududlardagi fuqarolarning yuridik maqomi oʻzgardi.

1958-yilda Beshinchi Respublika tuzilgach, Fransuz ittifoqi Fransuz hamjamiyatiga aylantirildi.

Tarkibi

Fransuz Ittifoqi metropoliya, dengizorti departamentlar, dengizorti hududlar, assotsiatsiyalashgan hududlar va assotsiatsiyalashgan davlatlardan iborat edi:

• Fransiya metropoliyasi
• Dengizorti departamentlar (les départements d’outre-mer):
  • Gvadelupa
  • Martinika
  • Gviana
  • Reyunion
• Dengizorti hududlar (les territoires d’outre-mer):
  • Fransuz Gʻarbiy Afrikasi
    • (Gʻarbiy qirgʻoqlari)
      • Mavritaniya
      • Senegal
      • Gvineya
      • Sudan (Mali)
    • (Janubi-gʻarbiy qirgʻoqlari)
      • Kot-d'Ivuar
      • Dagomeya (Benin)
      • Yuqori Volta (Burkina-Faso)
      • Niger
  • Fransuz Ekvatorial Afrikasi
    • Chad
    • Ubangi-Shari (MAR)
    • Kongo
    • Gabon
  • Madagaskar
  • Fransuzlarning Hindistondagi mulklari
  • Fransuz Somalisi (Jibuti)
  • Komor orollari
  • Yangi Kaledoniya
  • Fransuz Polineziyasi
  • Sen-Pyer va Mikelon
  • Jazoir (Jazoir, Oran, Konstantina departamentlari va Janubiy hududlar)
• Assotsiatsiyalashgan hududlar (les territoires associés):
  • Togo
  • Kamerun
• Assotsiatsiyalashgan davlatlar (États associés):
  • Protektorat davlatlar (Marokash protektorati, Tunis protektorati) Fransuz ittifoqi tarkibiga kiritilishi rejalashtirilgan edi, biroq ular bunga rozi bo‘lmadi. Ular uchun mo‘ljallangan o‘rinlar Fransuz ittifoqi Assambleyasida hech qachon egallanmadi. 1956-yilda ular mustaqil davlatlarga aylandilar.
  • Sobiq Fransuz Hindxitoyi uchta assotsiatsiyalashgan davlatga aylantirildi:
    • Vyetnam davlati (1949-yil 14-iyunda mustaqilligi e’lon qilingan, 1954-yil 20-iyuldagi Jeneva bitimlariga muvofiq Fransuz ittifoqidan chiqqan).
    • Kambodja Qirolligi (mustaqillik — 1953-yil 9-noyabr, Jeneva bitimlariga muvofiq Fransuz ittifoqidan chiqqan).
    • Laos Qirolligi (1949-yil 19-iyulda mustaqilligi e’lon qilingan, To‘rtinchi Respublika tugaguniga qadar Fransuz ittifoqi tarkibida qolgan).

Tuzilmasi

Fransuz ittifoqining tuzilishi Fransiya Konstitutsiyasining 63-72-moddalari bilan belgilandi. U Fransuz Ittifoqi Prezidenti, Fransuz Ittifoqi Oliy Kengashi va Fransuz Ittifoqi Assambleyasidan iborat edi.

• Fransuz ittifoqi Prezidenti Fransiya Respublikasi Prezidenti edi.
• Oliy Kengash (Haut Conseil) Fransiya hukumati va aʼzo davlatlar vakillaridan iborat edi. U Fransiya hukumatiga ittifoq bilan bogʻliq masalalarda yordam bergan.
• Assambleyaning yarmi (Assemblée de l’Union) Fransiya metropoliyasi vakillari, qolgan yarmi - dengizorti departamentlar, dengizorti hududlar va assotsiatsiyalashgan davlatlar vakillari edi.