Fotima bintu Muhammad at-Taymiy
Fotima bintu Muhammad Taymiy (arabcha: فاطمة بنت محمد التيمي) Abbosiylar xalifasi Mansurning uchinchi va nufuzli xotinlaridan biri. Mashhur shahzoda Sulaymonning onasi.
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Fotima Quraysh qabilasining Banu Taym urugʻiga mansub. „Fotima Talhiy“ deb ham tanilgan. Halifa Mansur bilan turmush qurishdan oldin Mansurning rafiqasi Arvo boʻlgan.
Mansurning birinchi rafiqasi Arvo Ummu Muso (yaʼni „Musoning onasi“) nomi bilan tanilgan. Uning nasabi Himyar[1][2] podshohlariga borib taqaladi. Arvoning ikki oʻgʻli bor: Muhammad (keyinchalik xalifa Mahdiy) va Jaʼfar[1]. Uylanishdan avvalgi kelishuvga koʻra, Arvo tirik ekan, Mansur boshqa ayolga uylanishga yoki haramga kanizak olishi mumkin boʻlmagan. Mansur bu shartnomani bekor qilishga bir necha marta urinib koʻrgan boʻlsada, biroq, Arvo har safar qozilarni ishontirib, xalifaning bu ishiga yoʻl qoʻymagan. Arvo 764-yilda vafot etgan[1]. Uning vafotidan soʻng, Mansur Hammoda va Fotimaga uylangan.
Fotima Mansurning uchinchi rafiqasi. Otasi Muhammad boʻlib, u Islom paygʻambari Muhammadning mashhur sahobalaridan biri Talha ibn Ubaydullohning avlodi. Fotimaning uch oʻgʻli boʻlgan: Sulaymon[3], Iso va Yaʼqub[4].
Fotima hayotining aksariyat qismini xalifa saroyida oʻtkazdi. Arvodan keyin Mansurning eng nufuzli rafiqasiga aylandi. Oʻgʻillari taxt merosxoʻrlari safida boʻlmagan, chunki Mansur katta oʻgʻillarini voris sifatida belgilagan. Shunga qaramay, Fotimaning oʻgʻillari xalifalikda muhim lavozimlarni egallagan.
Oilasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Fotima Abbosiylar xalifaligining hukmron sulolasiga mansub bir necha aʼzolari bilan qarindosh boʻlgan.
| No. | Oila aʼzosi | Aloqa |
|---|---|---|
| 1 | Mansur | Eri |
| 2 | Mahdiy | Oʻgay oʻgʻli |
| 3 | Sulaymon | Katta oʻgʻli |
| 4 | Iso ibn Mansur | Oʻgʻli |
| 5 | Yaʼqub ibn Mansur | Kichik oʻgʻli |
| 6 | Jaʼfar ibn Mansur | Oʻgay oʻgʻli |
| 7 | Solih al-Miskin | Oʻgay oʻgʻli |
| 8 | Qosim ibn Mansur | Oʻgay oʻgʻli |
| 9 | Aliya bintu Mansur | Oʻgay qizi |
| 10 | Abbosa bintu Sulaymon | Nabira qizi |
| 11 | Jaʼfar ibn Abu Jaʼfar | Oʻgay oʻgʻli |
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ 1,0 1,1 1,2 Abbott, Nabia. Two Queens of Baghdad: Mother and Wife of Hārūn Al Rashīd. University of Chicago Press, 1946 — 15–16-bet. ISBN 978-0-86356-031-6.
- ↑ Al-Tabari. The History of al-Tabari Vol. 29: Al-Mansur and al-Mahdi A.D. 763-786/A.H. 146-169, SUNY series in Near Eastern Studies. State University of New York Press, 1990 — 148–49-bet.
- ↑ Madelung 2000.
- ↑ Al-Tabari. The History of al-Tabari Vol. 29: Al-Mansur and al-Mahdi A.D. 763-786/A.H. 146-169, SUNY series in Near Eastern Studies. State University of New York Press, 1990 — 148–49-bet.
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Abbott, Nabia (1946) Bogʻdodning ikkita qiroli: Harun Ar-Rashidning onasi va xotini. Chikago universiteti nashriyotlari. 15-16-moddalari
- Madelung, Wilferd (2000). "Abūʾl ʿAmayṭar the Sufyānī". Jerusalem Studies in Arabic and Islam 24: 327–343. https://books.google.com/books?id=AI5tAAAAMAAJ.
- Al-Tabari; Xuy Kennedi (1990). Al-Tabari tarixi Vol. 29: Al-Mansur va al-Mahdi milodiy 763-786/A. H. 146-169. „SUNY“ jurnalining yaqin sharqiy tadqiqotlar seriyasi. Nyu-York davlat universiteti nashriyotlari. 148-49 sahifalarida.