Foroney

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Foroney
Giotto kampanilesining barelyefi. Florensiyada del Duomo operasi.
Mifologiya qadimgi yunon
Jins erkak
Otasi Inax
Onasi Meliya
Aka va singillari Egialey[1]
Turmush oʻrtogʻi Teledika, Kerdo yoki Kinna
Bolalari Alis, Nioba, Lirk, Evrop

Foroney (qadimgi yunoncha: Φορωνεύς, Φορωνέας) — qadimgi yunon mifologiyasining personaji[2] Inah va Meliyaning oʻgʻli. Butun Peloponnesning podshohi yoki Argosning ikkinchi podshohi[3]. Nonnusning yozishicha, u Lernadan[4]. Xotini — nimfa Teledika[uk] (yoki Kerdo[en][5] yoki Kinna[6]). Bolalari Apis, Nioba[7], Lirk va Evrop[de][8].

Odamlar shaharlarsiz va qonunlarsiz yashab, bir xil tilda gaplashdilar, ammo Germes odamlarning tillarini tarjima qildi va shundan keyin odamlar oʻrtasida kelishmovchilik boshlandi. Keyin Zevs qirollik taxtini Foroneyga topshirdi. Chunki Foroney Geraning muqaddas marosimlarini birinchi bo'lib bajargan[9], Gera ibodatxonasini[10] qurgan hamda Gera uchun birinchi boʻlib qurol yasagan va shuning uchun qirollik hokimiyati unga berilgan[11]. Jamiyatda odamlarni ilk birlashtirgan Foroniy boʻlib, ular toʻplangan joy esa Foronikon shahri deb atalgan[12]. Lev Allatsiy tomonidan lotin tiliga tarjima qilingan „Aql bovar qilmaydigan narsalar haqida“ (Περὶ ἀπίστων, Anonymi longè Heraclito recentioris De incredibilibus) nomli risolaning muallifiga koʻra, Foroney tomonidan asos solingan shahar Afina Akropolidan keyingi ellinlarning eng qadimgi shaharlaridan ikkinchisi edi[13]. Foroney Argivliklar tomonidan olov ixtirochisi hisoblangan, ular Apollon ibodatxonasida olovni doimiy ushlab turishgan va uni „Foroney olovi“ deb atashgan[14]. Uning hukmronligi davrida Ogigos suv toshqini sodir boʻldi. Faylasuf Platon „Timey“ dialogida va tarixchi Akusilay „Nasabnoma“sida Foroneyni „birinchi odam“ deb atagan[15]. Foroney va parraziyaliklar birgalikda telhin va karyatlarga qarshi urush olib bordilar[16].

Qabri Argosda[17]. She’riyatda Amfiara va Adrasta Foronidlar[18] yoki Foronidalar[19] deb atalgan. Qadimda „Foronida“ she’ri bor edi.

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. Любкер Ф. Phoroneus // Реальный словарь классических древностей по Любкеру / под ред. Ф. Ф. Зелинский, А. И. Георгиевский, М. С. Куторга, Ф. Гельбке, П. В. Никитин, В. А. Канский, пер. А. Д. Вейсман, Ф. Гельбке, Л. А. Георгиевский, А. И. Давиденков, В. А. Канский, П. В. Никитин, И. А. Смирнов, Э. А. Верт, О. Ю. Клеменчич, Н. В. Рубинский — СПб.: Общество классической филологии и педагогики, 1885. — С. 1040.
  2. Мифы народов мира. М., 1991-92. В 2 т. Т.2. С. 571
  3. Августин. О граде Божием XVIII 3
  4. Нонн. Деяния Диониса XXXII 67
  5. Павсаний. Описание Эллады. II, 21, 1
  6. Гигин. Мифы 145
  7. Псевдо-Аполлодор. Мифологическая библиотека I 7, 6; II 1, 1-2
  8. Павсаний. Описание Эллады. II, 34, 4
  9. Гигин. Мифы 143
  10. Гигин. Мифы 225
  11. Гигин. Мифы 274; Кассиодор VII 18, 2 // Комментарий Д. О. Торшилова в кн. Гигин. Мифы. СПб, 2000. С.293
  12. Павсаний. Описание Эллады II 15, 5
  13. Ватиканский аноним. О невероятном. I
  14. Павсаний. Описание Эллады II 19, 5
  15. Климент. Строматы I 102, 6
  16. Орозий. История против язычников I 7, 1 и комм. со ссылкой на Евсевия
  17. Павсаний. Описание Эллады II 20, 3
  18. Павсаний. Описание Эллады VII 17, 7
  19. Овидий. Метаморфозы I 668