FedEx
 | |
| Sobiq nomi | Federal Express Corporation |
|---|---|
| Turi | Ommaviy |
| Tarmogʻi |
Elektron tijorat |
| Qachon asos solingan | 5-may, 1971-yil) |
| Joylashuvi |
Memphis , Tennessee,  AQSH |
| Hududiy xizmati | dunyo boʻylab |
| Asoschi(lari) | Frederick W. Smith |
| Xoʻjayinlar |
|
| Mahsulot(lar)i |
|
| Aylanma daromadi |
 $383.959 milliard (2021) |
| Operatsion foydasi |
$89.857 milliard (2021) |
| Boyligi |
$582.777 milliard (2021) |
| Toza foyda |
$75.231 milliard (2021) |
| Ishchilar soni | 850,000+ (2020) |
| Shoʻba korxonalari |
|
| Vebsayti | Rasmiy sayt |
FedEx korporatsiyasi, ilgari Federal Express Corporation va keyinchalik FDX Korporatsiyasi Memphis, Tennessee shahrida joylashgan transport, elektron tijorat va xizmatlarga yoʻnaltirilgan Amerika koʻp millatli konglomerat holding kompaniyasidir.[1][2] „FedEx“ nomi kompaniyaning 1973-yildan 2000-yilgacha qoʻllanilgan Federal Ekspres aviakompaniyasining asl havo boʻlimi nomining qisqartmasi hisoblanadi. Bugungi kunda FedEx oʻzining birinchilardan biri boʻlgan FedEx Express havo yetkazib berish xizmati bilan mashhur. Shuningdek, yirik yuk tashish kompaniyalari flagman xizmati sifatida bir kechada yetkazib berishni taklif qiladi. Oʻshandan beri FedEx, shuningdek, FedEx Ground, FedEx Office (dastlab Kinko nomi bilan tanilgan), FedEx taʼminot zanjiri, FedEx Freight va koʻpincha asosiy raqobatchisi UPSga javob berishga moʻljallangan bir nechta shoʻba korxonalarida turli xil xizmatlarni ishga tushirdi. FedEx, shuningdek, AQSh hukumatining eng yaxshi pudratchilaridan biri hisoblanadi va ularning Air Cargo Network shartnomasi orqali Amerika Qoʻshma Shtatlari pochta xizmati paketlarini tashishda yordam beradi.[3]
FedEx-ning Amerika Qoʻshma Shtatlarida ham, dunyoda ham mashhurligi uni mashhur madaniyatda umumiy mavzuga aylantirdi, misollar, shu jumladan „Cast Away“ filmi, shuningdek, uning baʼzi marketing shiorlari (eng mashhuri „bir kechada u eyrda boʻlishi kerak boʻlganda“). Bundan tashqari, FedEx NFLning Vashington qoʻmondonlarining FedExField va NBAning Memphis Grizzliesning FedExForum nomlash huquqini sotib oldi. FedEx havo tashish xizmatlari Memphis xalqaro aeroportidagi asosiy markazni („Superhub“) 2020-yilga kelib dunyodagi eng gavjum yuk aeroportiga aylantirdi va Gonkong[4] Memphisdan keyin dunyodagi ikkinchi eng gavjum yuk aeroportiga aylandi.
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Dastlabki davr[tahrir | manbasini tahrirlash]
Kompaniya 1971-yilda Arkanzas shtatining Little Rock shahrida Federal Ekspres korporatsiyasi sifatida Yel universiteti bitiruvchisi Frederick W. Smith tomonidan tashkil etilgan. U kompaniya kontseptsiyasini Yeldagi kurs ishida ishlab chiqdi va unda shoshilinch yetkazib berish uchun maxsus ishlab chiqilgan tizimni talab qildi. Professor bu gʻoya haqida koʻp oʻylamagan boʻlsa-da, Smith davom etdi. U 1973-yilda Memphisga koʻchib oʻtgandan soʻng rasmiy faoliyatini boshladi. Smit oʻzining Memphis xalqaro aeroportini tanlash sabablariga uning mamlakatning oʻrtacha aholi markaziga yaqin joylashishini va tez-tez noqulay ob-havo boʻlmasligini keltirdi.[5]
Kompaniya tez sur’atlar bilan oʻsdi va 1983-yilga kelib bir milliard dollar daromadga ega boʻldi, bu oʻzining birinchi oʻn yilligida hech qachon qoʻshilish yoki sotib olishda qatnashmagan startap-kompaniya uchun kamdan-kam uchraydi. U 1984-yilda Yevropa va Osiyoga tarqaldi. 1988-yilda u oʻzining asosiy raqobatchilaridan biri Flying Tiger Line kompaniyasini sotib oldi va dunyodagi eng yirik toʻliq xizmat koʻrsatadigan yuk aviakompaniyasini yaratdi. 1994-yilda Federal Ekspress oʻz nomini marketing maqsadlarida „FedEx“ ga qisqartirdi va rasmiy ravishda yillar davomida ishlatilgan taxallusni qabul qildi.[5]
XXI asr[tahrir | manbasini tahrirlash]
.jpg)
FedEx Corp 2004-yil fevral oyida xususiy Kinko Inc.ni sotib oldi va uni FedEx Kinkos deb qayta brendlashtirdi. Sotib olish FedExning keng jamoatchilikka chakana kirishini kengaytirish uchun qilingan. Sotib olingandan soʻng, FedEx Kinkoning barcha joylari faqat FedEx joʻnatmalarini taklif qildi.[5] 2008-yil iyun oyida FedEx oʻz kema markazlaridan Kinko nomini olib tashlashlarini eʼlon qildi; FedEx Kinko endi FedEx Office deb nomlandi.[9][10] 2004-yil sentabr oyida FedEx posilka konsolidatori Parcel Directni sotib oldi va uni FedEx SmartPostga qayta brendlashtirdi.[5]
2015-yil aprel oyida FedEx Yevropadagi faoliyatini kengaytirmoqchi boʻlganligi sababli oʻzining raqib firmasi TNT Expressni 4,4 milliard yevroga (4,8 milliard dollar; 3,2 milliard funt sterling) sotib oldi.[6][7]
2016-yil fevral oyida FedEx global xayriya platformasi boʻlgan FedEx Cares ishga tushirilishini eʼlon qildi va 2020-yilgacha 200 dan ortiq jamoalarni mustahkamlash uchun 200 million dollar sarmoya kiritish majburiyatini oldi.[8][9]
2018-yilning mart oyida FedEx oʻz portfelini kengaytirish uchun P2P Mailing Limited, soʻnggi milga yetkazib berish xizmatini 92 million funt sterlingga sotib olganini eʼlon qildi.[10]
2019-yil iyun oyida FedEx kompaniyaning AQShdagi ichki tezkor yetkazib berish biznesi boʻyicha Amazon bilan 850 million dollarlik shartnomani uzaytirmasliklarini eʼlon qildi. Amazon 2018-yildagi daromadlarning 1,3 foizini tashkil qildi.[11] 2019-yil avgust oyida FedEx Amazon uchun ham quruqlikdan yetkazib berishni toʻxtatishini eʼlon qildi.[12]
2020-yil dekabr oyida FedEx elektron tijorat platformasi ShopRunnerni sotib oldi.[13]
2022-yil 29-martda asoschisi Frederick W. Smith 2022-yilning 1-iyunidan boshlab bosh direktor sifatida isteʼfoga chiqishi va ijrochi direktor boʻlishini eʼlon qildi. Kompaniya FedExning amaldagi prezidenti va COO Raj Subramaniamni Smithning vorisi etib tayinladi.[14][15]
Raqobatchilar[tahrir | manbasini tahrirlash]
FedExning Qoʻshma Shtatlardagi va uning koʻpgina xalqaro yoʻnalishlaridagi asosiy raqobatchisi United Parcel Service (UPS) hisoblanadi. Ikkala kompaniya ham odatda oʻxshash strategiyalarni qoʻllaydi; Har ikki kompaniyaning havo etkazib berish boʻyicha eng yirik markazlari janubiy oʻrta gʻarbda joylashgan (FedEx uchun Memphis va UPS uchun Louisville), ikkalasi ham standart variant sifatida bir kechada, 2 kunlik va yerdan yetkazib berishni taklif qiladi, ikkalasi ham transmissiya uchun Ted Stivens Ankorij xalqaro aeroportidan tez-tez foydalanadi. Tinch okeani joʻnatmalari[16] va ularning ikkala asosiy markazlari yuk tashish boʻyicha dunyodagi eng gavjum aeroportlardan biri hisoblanadi. FedExning boshqa asosiy raqobatchisi Amerika Qo'shma Shtatlari pochta xizmati (USPS), chunki USPS bir kechada xizmat (Priority Mail Express), 2-5 kunlik xizmat (Priority Mail) va iqtisod/yer xizmatini (Birinchi toifa, Parcel Select Ground) taklif qiladi.) AQShda kamroq darajada FedEx SF Express va DHL bilan raqobatlashadi va DHLning Qoʻshma Shtatlardagi bozor ulushi ortib borayotgan bir paytda, Qoʻshma Shtatlardagi yuk tashish sanoati (USPSni hisobga olmaganda) birinchi navbatda UPS va FedEx tomonidan hukmronlik qiladi; DHL Amerika Qoʻshma Shtatlaridan tashqarida FedEx uchun faqat kuchli raqobatchidir.[17]
Amazon oʻzining Amazon Air aviakompaniyasi, yuk mashinalari, furgonlar va kemalar parki va butun dunyo boʻylab 1,4 milliondan ortiq xodimlari bilan AQShdagi eng yirik yetkazib berish xizmatiga aylanishni rejalashtirmoqda.[18][19]
Korporativ ishlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Boshliqlar kengashi[tahrir | manbasini tahrirlash]
2022-yil aprel holatiga koʻra, FedEx korporatsiyasi direktorlar kengashi:[20]
| Aʼzolar | Vazifalari |
|---|---|
| Marvin Ellison | Lowe Company Inc raisi, prezidenti va bosh direktori. |
| Tricia Griffith | The Progressive Corporation prezidenti va bosh direktori |
| Kimberly A. Jabal | Unity Technologies sobiq moliya direktori |
| Shirley Ann Jackson | Rensselaer politexnika instituti prezidenti |
| R. Brad Martin | RBM Ventures kompaniyasi raisi |
| Fred Perpall | Beck Group bosh direktori |
| Joshua Cooper Ramo | Sornay kompaniyasi raisi va bosh direktori |
| Susan Schwab | Maryland universiteti davlat siyosati maktabi professori |
| Frederick W. Smith | FedEx korporatsiyasi raisi va bosh direktori |
| David P. Steiner | Waste Management Inc.ning sobiq bosh direktori |
| Raj Subramaniam | FedEx korporatsiyasi prezidenti va bosh direktori |
| Paul S. Walsh | McLaren Group Limited ijrochi raisi |
Moliya[tahrir | manbasini tahrirlash]
2020-moliya yili uchun FedEx 1,286 milliard AQSh dollari miqdoridagi daromad haqida xabar berdi, yillik daromadi 69,217 milliard AQSh dollarini tashkil etdi, bu avvalgi moliyaviy tsiklga nisbatan 0,7 foizga kamaydi. FedEx aksiyalari har bir aksiya uchun 273 dollardan koʻproq sotilgan va uning bozor kapitallashuvi 2020-yil dekabr oyida 2,459 milliard AQSH dollaridan ortiq baholangan.[21] FedEx 2018-yilgi Fortune 500 roʻyxatida umumiy daromad boʻyicha Amerika Qoʻshma Shtatlarining eng yirik korporatsiyalari roʻyxatida 50-oʻrinni egalladi.[22]
| Yil | Daromad mil $ dollar |
Sof foyda mil $ dollar |
Jami aktivlar mil $ dollar |
Har bir aksiya narxi $ dollar |
Xodimlar |
|---|---|---|---|---|---|
| 2005 | 29,363 | 1,449 | 20,404 | 90.25 | 138,100 |
| 2006 | 32,294 | 1,806 | 22,690 | 109.67 | 138,400 |
| 2007 | 35,214 | 2,016 | 24,000 | 107.61 | 143,000 |
| 2008 | 37,953 | 1,125 | 25,633 | 81.50 | 145,000 |
| 2009 | 35,497 | 98 | 24,244 | 63.18 | 140,000 |
| 2010 | 34,734 | 1,184 | 24,902 | 85.15 | 141,000 |
| 2011 | 39,304 | 1,452 | 27,385 | 86.29 | 143,000 |
| 2012 | 42,680 | 2,032 | 29,903 | 89.74 | 149,000 |
| 2013 | 44,287 | 2,716 | 33,567 | 110.13 | 160,700 |
| 2014 | 45,567 | 2,324 | 33,070 | 149.32 | 162,000 |
| 2015 | 47,453 | 1,050 | 36,531 | 165.33 | 166,000 |
| 2016 | 50,365 | 1,820 | 45,959 | 162.31 | 168,000 |
| 2017 | 60,319 | 2,997 | 48,552 | 207.57 | 169,000 |
| 2018 | 65,450 | 4,572 | 52,330 | 238.46 | 227,000 |
| 2019 | 69,693 | 540 | 54,403 | 166.65 | 239,000 |
| 2020 | 69,217 | 1,286 | 73,537 | 184.60 | 245,000 |
Homiylik[tahrir | manbasini tahrirlash]
Motosport[tahrir | manbasini tahrirlash]
- 1997-yildan 2002-yilgacha FedEx CART nomi bilan tanilgan Champ Car World Series ning bosh homiysi boʻlgan. Seriya „CART FedEx Championship Series“ nomi bilan tanilgan, bu esa FedEx chempionati boʻlganligi sababli rasmiy „Champ Car“ nomini oldi.
- FedEx kompaniyasi 2005-yildan buyon Jo Gibbs Racing kompaniyasiga tegishli boʻlgan 11-sonli NASCAR Cup seriyali Toyota homiysi hisoblanadi. Mashinani 2006-yildan beri Denny Hamlin boshqarib keladi.
- FedEx avvalroq Formula 1 jamoalari Benetton (1996-1999), Ferrari (1999-2001), Williams F1 (2002-2006) va McLaren (2007-2008) ga homiylik qilgan.
Futbol[tahrir | manbasini tahrirlash]
- 1989-yildan 2010-yilgacha FedEx Florida shtatining Mayami shahrida oʻynagan Orange Bowlning bosh homiysi boʻlgan.[23]
- FedEx Field, Maryland shtatining Landover shahridagi Milliy futbol ligasining Vashington qoʻmondonlarining uyi hisoblanadi.[24]
Obroʻ-eʼtibor[tahrir | manbasini tahrirlash]
Firma Fortune jurnali tomonidan 2013-yilda ishlash uchun eng yaxshi 100 ta kompaniyalardan biri sifatida eʼtirof etildi, bu kompaniyaning ixtiyoriy ishdan boʻshatish oʻrniga ixtiyoriy sotib olishlar bilan qisqartirishni tanlashini taʼkidladi.[48]
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „FedEx in Memphis“. News.Van.FedEx.com. FedEx. 19-iyul 2008-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 28-fevral 2010-yil.
- ↑ „FedEx (FDX)“ (en). Forbes. Qaraldi: 13-sentabr 2021-yil.
- ↑ „Postal Service & FedEx renew contract“ (en-us). USPS. Qaraldi: 11-yanvar 2022-yil.
- ↑ iJET „Top 10 Busiest Airports Worldwide by Cargo Traffic“ (en-US). iJET (12-mart 2020-yil). Qaraldi: 3-aprel 2021-yil.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 „FedEx history“. FedEx. Qaraldi: 19-aprel 2022-yil.
- ↑ „FedEx to buy rival TNT Express for €4.4bn“. BBC News (7-aprel 2015-yil).
- ↑ „FedEx to buy Dutch Delivery Company TNT for 4.4 billion euros“. news.biharprabha.com. Reuters (8-aprel 2015-yil). Qaraldi: 8-aprel 2015-yil.
- ↑ „Timeline“. About FedEx. 17-noyabr 2019-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 30-may 2019-yil.
- ↑ Candid „FedEx Launches $200 Million Giving Initiative“. Philanthropy News Digest (PND). Qaraldi: 30-may 2019-yil.
- ↑ „FedEx Expanding E-Commerce Capabilities with Acquisition of P2P“. investors.fedex.com. Qaraldi: 30-may 2019-yil.
- ↑ Albert-Deitch, Cameron. „Amazon's Vendor Purge and FedEx Cancellation Prove 1 Thing: Startups Need to Watch Out“. Inc. (10-iyun 2019-yil). Qaraldi: 10-iyun 2019-yil.
- ↑ „FedEx to end ground delivery business with Amazon“. news.yahoo.com. Qaraldi: 8-avgust 2019-yil.
- ↑ „FedEx completes acquisition of ShopRunner to bolster e-commerce“. Bizjournal (28-dekabr 2020-yil).
- ↑ „FedEx founder Fred Smith to step down as CEO; Raj Subramaniam to succeed him“. The Commercial Appeal (28-mart 2022-yil). Qaraldi: 1-aprel 2022-yil.
- ↑ „FedEx names Raj Subramaniam as CEO, replacing founder Fred Smith“ (en). CNBC (28-mart 2022-yil). Qaraldi: 29-mart 2022-yil.
- ↑ Archived at Ghostarchive and the Wayback Machine: How Overnight Shipping Works (inglizcha), qaraldi: 2021-03-13
- ↑ Batabyal, Mithu „Despite Optimism, FedEx Corporation Faces Challenges“ (en). The Motley Fool (21-iyul 2014-yil). Qaraldi: 13-mart 2021-yil.
- ↑ Archived at [1]: Amazon to Take Top Package Delivery Spot From Rivals FedEx, USPS, UPS (inglizcha), 29–noyabr 2021–yil, qaraldi: 2022-01-29
{{citation}}: CS1 maint: date format () - ↑ Archived at Ghostarchive and the Wayback Machine: How Amazon's Super-Complex Shipping System Works (inglizcha), qaraldi: 2021-03-13
- ↑ „Board of directors“. investors.fedex.com. Qaraldi: 6-aprel 2022-yil.
- ↑ „FedEx – FedEx – Annual Reports“ (en-CA). investors.fedex.com. Qaraldi: 7-noyabr 2018-yil.
- ↑ „Fortune 500 Companies 2018: Who Made the List“. Fortune. 15-yanvar 2019-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 10-noyabr 2018-yil.
- ↑ Ourand, John; Smith, Michael; Lefton, Terry „FedEx Name will Come off Orange Bowl“. Sports Business Journal (3-may 2010-yil). Qaraldi: 6-yanvar 2020-yil. [sayt ishlamaydi]
- ↑ Marketing and Advertising | About FedEx. About.fedex.designcdt.com. Retrieved on July 11, 2011.