Farida

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Farida, Safinaz Zulfijar (1921-yil 5-sentabr — 1988-yil 16-oktabr) (arabcha : ṣạfynạz dẖwạlfqạr) oʻn bir yilga yaqin Misr malikasi boʻlib, shoh Farukning birinchi xotini .

Bolalik va taʼlim[tahrir | manbasini tahrirlash]

Qirolicha Farida 1921-yil 5-sentabrda[1] Iskandariyaning Janaklis shahrida misrlik zodagonlar oilasida „Safinaz Zulficar“ ismi bilan tugʻilgan. Uning otasi Yusuf Zulfijar Posho asli turkiy qozi edi;[2][3] u shuningdek, Iskandariya aralash apellyatsiya sudi vitse-prezidenti edi.[4] Uning onasi Zaynab Said qirolicha Nazli Sabrining kutuvchisi edi. Onasi tomonida Faridaning amakisi rassom va huquqshunos Mahmud Said, bobosi esa Misrning sobiq bosh vaziri Muhammad Said Posho boʻlgan, u ham asli turk edi.[5] Farida fransuz rohibalari tomonidan boshqariladigan Iskandariyadagi Notr-Dam de Sion maktabida boshlangʻich taʼlimni olgan.[6][7]

Nikoh va masala[tahrir | manbasini tahrirlash]

Farida qirol Faruk bilan birinchi marta 1937-yilda Londonga qirollik safari chogʻida uchrashishgan.[8] Ular 1937-yilning yozida unashtirilgan.[8]

U 1938-yil 20-yanvarda Misrning Qohira shahridagi Qubba saroyida qirol Farukga turmushga chiqdi.[9] Qirol Fuad I tomonidan qirol oilasi aʼzolarining bosh harflari bir xil boʻlishi kerakligi toʻgʻrisidagi qirollik nomlarini belgilash konventsiyasiga muvofiq, uning ismi Farida deb oʻzgartirildi. U Parijdagi The House of Worth tomonidan ishlab chiqilgan toʻy libosini kiygan.[10]

Malika Ferial qirol Faruk va qirolicha Farida bilan, c. 1940-yil.

Uning uchta qizi bor edi:

  • Malika Ferial ,
  • Malika Favzia
  • Malika Fadiya .

Uchinchi qizi tugʻilgandan soʻng, Faruk 1948-yil 19-noyabrda u bilan ajrashdi.[8] Ajrimdan keyin Podshoh Faruk birinchi ikki qiziga, Farida kichik qiziga vasiy boʻlishdi.[11]

Qirolichalik va jamoat roli[tahrir | manbasini tahrirlash]

Qirolicha Farida onalik ayolning yagona ustuvorligi deb hisoblanadigan madaniyatda tugʻilgan. Ayniqsa, taxt uchun oʻgʻil merosxoʻrining tugʻilishi muhim edi. Biroq, Gʻarbning taʼsiri kuchayganligi sababli, qirolichaning roli yuqoriga koʻtarildi.

Misr jamiyaytida hech boʻlmaganda koʻrinish nuqtai nazaridan maʼlum bir ayol emansipatsiyasi qirol oilasi atrofida sodir boʻldi, chunki u zamonaviylik belgisi sifatida qaralib, qirollik uyini Gʻarb dunyosiga taqdim etishda foydalanishga yaroqli edi.[12]

Nikohning oʻzi rasmiy reklamada monarxiya bermoqchi boʻlgan zamonaviy qiyofani koʻrsatish uchun ishlatilgan va qirollik er-xotin rasman monogam hamrohlik nikohidagi zamonaviy uy juftligi sifatida tasvirlanishi m8sr jamiyatida mukamallik hisoblangan.[12]

Shuningdek, Farukd taxtga oʻtirgandan soʻng qirollik oilasining qolgan ayollari ham haramdan ozod qilindi. Qirol Faruk va qirolicha Faridaning toʻyi chogʻida rasmiy davlat qirollik toʻy ziyofati boʻlib oʻtdi, unda yangi qirolicha, shuningdek, qirolning onasi va opa-singillari aralash kompaniya va matbuotda chop etilgan fotosuratlar bilan qatnashdilar va toʻydan ikki kun oʻtgach, Qirol yangi qirolichani qirollik balkonida oʻzi bilan birga ommaga tanishtirdi, bunga ilgari hech bir malikaga ruxsat berilmagan.[13]

Birinchi xonim va qirolicha lavozimi xayriya, mablagʻ yigʻish, xotirlash marosimlarida qatnashish va chet ellik taniqli mehmonlarni qabul qilish kabi jamoat vakillik majburiyatlarini oʻz ichiga olgan sharafli lavozimga aylandi.

Qirolicha Farida Qizil Yarim Oy Jamiyati raisini qabul qildi, shuningdek, Misr Feministlar Ittifoqi va Yangi Ayol Alyansining faxriy prezidenti edi. U, shuningdek, jamoat ishlarida muhim rol oʻynagan Egyptian Girl Guide kompaniyasining homiysi edi.

Qirolichalikning soʻnggi yillarida, turmushi yomonlashgan bir paytda, Farida asta-sekin jamoat ishlarini tark etdi. Maʼlumotlarga koʻra, qirol Farukning koʻplab maʼshuqalari boʻlgan, oʻz qirolichasiga eʼtibor bermagan, uni ziyofatlardan chetlab oʻtgan va bir paytlar malika Chevikarning ziyofatida maʼshuqasi bilan birga qatnashgan va uni bosh vazir Nuqrashi poshoning yoniga qoʻygan va bundan Farida xafa boʻlgan.[14] Erkak merosxoʻrning yoʻqligi ham ajralishga turtki berdi.

Misrda ajralish unchalik keng tarqalmagan edi, chunki Farida juda mashhur boʻlgan va qirol Faruk Qohira kinoteatrida buning uchun omma oldida aytgan.[15] Doria Shafik qirollik ajrashishini va Faridaning baxtsiz nikohni tark etishni Misrlik ayolni oʻz erkinligini topishga va oʻzini ozod qilishga chaqirish sifatida baholadi: „Farida oʻz ozodligi evaziga taxtdan voz kechdi. Misr ayolining tarixi“.[14]

Keyinchalik hayot[tahrir | manbasini tahrirlash]

Farida 1964-yilgacha Misrda[8]Nildagi orolda joylashgan Zamalek shahrida yashagan.[16] Keyinchalik u Livanga yashadu va u erda oʻn yildan keyin bolalarini koʻrdi.[17] 1965-yil mart oyida qirol Faruk Rimda vafot etganida, u va uning uch qizi oʻlikxonada uning jasadini ziyorat qilishdi.[18] Keyin u 1968-yildan 1974-yilgacha Parijda yashab, 1974-yilda Anvar As-Sadat prezidentligi davrida Misrga qaytdi. Ajralishdan keyin u turmushga chiqmagan.[19] 1960-yillarning oxirlarida u rasm chizishni boshladi.[17] Rassom sifatida, u Yevropa va Qoʻshma Shtatlarda shaxsiy koʻrgazmalarini oʻtkazdi. Uning koʻrgazmalaridan biri 1980-yil may oyida Qohirada boʻlib oʻtdi.[17]

Oʻlim[tahrir | manbasini tahrirlash]

Farida 1988-yilning sentabrida bir qancha sogʻliq muammolari, jumladan leykemiya, pnevmoniya va gepatit tufayli kasalxonaga yotqizilgan.[20] 2-oktabr kuni u reanimatsiyaga yotqizilgan va keyin u komaga tushib qolgan. U 1988-yil 16-oktabrda Qohirada 67 yoshida leykemiyadan vafot etdi.[20]

  • Qirolicha Farida va qizi malika Feria

    Qirolicha Farida va qizi malika Feria

  • Qirolicha Farida va shoh Faruk balkonda

    Qirolicha Farida va shoh Faruk balkonda

  • Qirolicha Farida

    Qirolicha Farida

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ „Consorts of Monogamous Egyptian Heads of State“. Egy. Qaraldi: 6-fevral 2013-yil.
  2. ↑ British documents on foreign affairs: reports and papers from the Foreign Office confidential print. From 1945 through 1950. Africa, 1947. Africa, January 1947-December 1947, Part 4, Volume 3. University Publications of America, s. 187. „Yousef Zulficar Pasha Father-in-law of His Majesty King Farouk I. Born the 6th June, 1886. He belongs to one of those Turkish families whose ancestors came to Egypt with Mohammed Ali the Great, and which, since then, have constituted the nearest approach to an aristocracy in this country.“.
  3. ↑ Hassan, Fayza (2002), Sent away: Who was King Farouk, Al-Ahram, 2017-11-10da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 18 September 2017, „Farouk was not given the time to enjoy his victory in the popularity contest. His mother had decided to increase her power over him by choosing his future wife. She selected a 15- year-old whose father was a judge of Turkish descent and whose mother was one of her own ladies-in-waiting. Safinaz (renamed Farida) was "a woman in her own image, a petite, beautiful brunette upper bourgeoise who spoke perfect French and had perfect manners and yet was not of royal blood.“
  4. ↑ Charles Brice, William. An Historical atlas of Islam. BRILL, 1981 — 299 bet. ISBN 90-04-06116-9. 
  5. ↑ Goldschmidt, Arthur. Biographical dictionary of modern Egypt. Lynne Rienner Publishers, 2000 — 178 bet. ISBN 1-55587-229-8. 
  6. ↑ Raafat. „Egypt's first ladies“ (mart 2005). 7-sentabr 2013-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 6-iyun 2009-yil.
  7. ↑ Philip Mansel (2012). „The Rise and Fall of Royal Alexandria: From Mohammed Ali to Farouk“. The Court Historian. 17-jild, № 2. 237-bet. doi:10.1179/cou.2012.17.2.006.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 Hassan, Maher. „Queen Farida, King Farouk's first wife“. Egypt Independent (20-yanvar 2010-yil). Qaraldi: 6-fevral 2013-yil.
  9. ↑ „Queen Farida hides beauty with veil“. The Pittsburgh Press. United Press International (21-yanvar 1938-yil). Qaraldi: 6-fevral 2013-yil.
  10. ↑ Hargrove, Rosette. „Dressed to the King's taste“. The Telegraph Herald (21-yanvar 1938-yil). Qaraldi: 6-fevral 2013-yil.
  11. ↑ „Ex-queen Farida of Egypt“. The Indian Express (22-noyabr 1948-yil). Qaraldi: 6-fevral 2013-yil.
  12. ↑ 12,0 12,1 Cuno, K.M.. Modernizing Marriage: Family, Ideology, and Law in Nineteenth- and Early Twentieth-Century Egypt, Gender and Globalization. Syracuse University Press, 2015 — 20 bet. ISBN 978-0-8156-5316-5. 
  13. ↑ LIFE 14 feb 1938
  14. ↑ 14,0 14,1 Shafik Egyptian Feminist: A Woman Apart
  15. ↑ Challenging Retrenchment: The United States, Great Britain and the Middle
  16. ↑ „Former Queen pens message to Farouk“. Reading Eagle (20-yanvar 1952-yil). Qaraldi: 6-fevral 2013-yil.
  17. ↑ 17,0 17,1 17,2 Balouny, Lisette. „Queen Farida living in dignified exile“. The Day. Associated Press (31-may 1980-yil), s. 20. Qaraldi: 6-fevral 2013-yil.
  18. ↑ „Cold, lonely end comes to Farouk“. Lodi News Sentinel. United Press International (20-mart 1965-yil). Qaraldi: 6-fevral 2013-yil.
  19. ↑ „Queen Farida of Egypt Dies at 68“. The New York Times (17-oktabr 1988-yil). Qaraldi: 6-iyun 2009-yil.
  20. ↑ 20,0 20,1 „Ex-Queen Farida of Egypt; First Wife of King Farouk“. Los Angeles Times (17-oktabr 1988-yil). Qaraldi: 6-fevral 2013-yil. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida&oldid=3156851" dan olindi