Farida
| Farida al-Sagʻir فريدة الصغير | |
|---|---|
| Tavalludi |
taxminan 830 Abosiylar xalifaligi |
| Vafoti |
860/70-yillar Samarra, Abbosiylar xalifaligi |
| Ijod qilgan tillari | arab tili |
| Turmush oʻrtogʻi | al-Mutavakkil (847-yilda turmush qurgan) |
Farida as-Sagʻir (arabcha: فريدة الصغير; taxminan 830-yilda tugʻilgan) yoki Farida (arabcha: فريدة) – Abbosiylar davrida yashagan qayna (qullikdagi qoʻshiqchi qiz). Abbosiy xalifalari al-Vosiq (h. 842–847) va al-Mutavakkil (h. 847–861) saroyida qoʻshiqlar ijro etgan[1].
Dastlab musiqachi Amr ibn Bano mulkida boʻlgan qoʻshiqchi choʻri Farida keyinchalik xalifa al-Vosiqqa sovgʻa sifatida taqdim etilgan[2]. U mashhur sanʼatkor Shariyadan taʼlim olgan va al-Vosiq hamda uning vorisi al-Mutavakkil saroylarida katta shuhrat qozongan[3].
Farida Fadl ash-Shayraning shogirdi edi[4]. Farida juda mohir ijrochilik mahoratiga ega boʻlgan. Uning ismi „Farida“ – „noyob“, „betakror“, „yagona“ degan maʼnoni bildiradi. Farida, asosan, „Farida al-Sagʻir“ yaʼni „kichik Farida“ nomi bilan tanilgan.
Farida al-Mutavakkilning yagona xotini edi. U avvaliga al-Mutavakkilning akasi xalifa al-Vosiqning saroyida yashagan. Garchi Farida ilgari qoʻshiqchi Amr ibn Banoga tegishli boʻlgan boʻlsa ham al-Vosiq unga sevimli choʻrisi sifatida munosabatda boʻlgan. Al-Vosiq vafot etgach (847-yil 10-avgustda[5] ehtimol jigar shikastlanishi yoki diabet sabab yuzaga kelgan shish tufayli bu kasallikka davo topish maqsadida tandirda oʻtirgan paytda vafot etgan[6]), Amr uni al-Mutavakkilga koʻrsatgan. Al-Mutavakkil uni nikohiga olgan va u tez orada xalifaning eng sevimli ayollaridan biriga aylangan[7].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Farida (c. 830–?)“, Dictionary of Women Worldwide: 25,000 Women Through the Ages Commire: , 2006.
- ↑ „Farida (c. 830–?)“, Dictionary of Women Worldwide: 25,000 Women Through the Ages Commire: , 2006.
- ↑ Farmer, Henry George. A history of Arabian music to the XIIIth century — 162–3-bet.
- ↑ Farmer 1929.
- ↑ Kan 2012.
- ↑ Kennedy 2006.
- ↑ Ibn al-Sāʿī 2017.
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Ibn al-Sāʿī. Consorts of the Caliphs: Women and the Court of Baghdad, Translated by Shawkat M. Toorawa and the Editors of the Library of Arabic Literature. Introduction by Julia Bray. Foreword by Marina Warner, New York: New York University Press, 2017. ISBN 978-1-4798-0477-1.
- Turner, John P. „The Enigmatic Reign of al-Wāthiq (r. 227/842-232/847)“, . ʿAbbāsid Studies IV. Occasional Papers of the School of ʿAbbāsid Studies, Leuven, July 5 – July 9, 2010. Gibb Memorial Trust, 2013 — 218–231-bet. ISBN 978-0-906094-98-3.
- Kennedy, Hugh. When Baghdad Ruled the Muslim World: The Rise and Fall of Islam's Greatest Dynasty. Cambridge, MA: Da Capo Press, 2006. ISBN 978-0-306814808.
- Kan, Kadir (2012). "Vâsiḳ-Billâh" (Turkish). TDV Encyclopedia of Islam, Vol. 42 (Tütün – Vehran). Istanbul: Turkiye Diyanet Foundation, Centre for Islamic Studies. 548–549 b. ISBN 978-975-389-737-2. https://islamansiklopedisi.org.tr/vasik-billah.
- Farmer, Henry George. A history of Arabian music to the XIIIth century, 1929.