Falsafa abadiy

Falsafa abadiy — Har qanday falsafaning mustahkam asosi, falsafiy dogmalarning daxlsizligi. Kontseptsiya tomistlar tomonidan muntazam ravishda ishlatilgan.

Bu atama birinchi marta italyan yepiskopi tomonidan "De perenni philosophia" asarida „barcha xalqlar orasida har doim mavjud boʻlgan va birgalikda bir tamoyildan (Xudo) bitta fanni tashkil etuvchi asosiy haqiqatlar“ maʼnosida ishlatilgan. Biroq,philosophia perennis gʻoyasi oldingi falsafiy yozuvlarda va diniy matnlarda uchraydi.

Leybnitsning zamonaviy maʼnosida philosophia perennis-bu antik davr mutafakkirlaridan kelib chiqqan va umumiy tarqalishni olgan haqiqatdir. Ushbu anʼananing vakillari sifatida olinadi. Masalan Baruch Spinoza va Giordano Brunoni nomladi.

XIX-asr oxirida neosxolastikalar falsafiy perennisni Platonizm va Aristotelizmning Foma Akvinskiy gʻoyalari bilan sintezi sifatida koʻrdilar va buni yechim deb bildilar.

Bu atama S. L. Frank tomonidan ham oʻz falsafasi tasvirini tavsiflash uchun ishlatilgan. Ekzistensializm vakili Yaspers baʼzi buyuk faylasuflarning vaqt falsafasi haqidagi fikrlarini perennis deb ataydi.

XX-asrda bu atama Xakslining „Abadiy falsafa“ kitobi nashr etilgandan keyin keng tarqalgan.

Shunga oʻxshash gʻoya Rene Guenon faylasuflari tomonidan ishlab chiqilgan.

Ular barcha anʼanaviy diniy taʼlimotlarning metafizik asosi sifatida ibtidoiy anʼananing mavjudligini himoya qiladilar.

Hozirgi vaqtda Abadiy falsafa mavjudligi haqidagi tezis hech boʻlmaganda germenevtik va tarixiy nuqtai nazardan asossiz deb tanqid qilinadi.

Din falsafasi

Din falsafasida perennializm-barcha diniy anʼanalar yagona, umuminsoniy haqiqatni aks ettiradi va diniy bilimlarning yagona gʻayritabiy manbasiga ega, degan qarashdirr. Har bir dunyo dini, uning madaniy va tarixiy kontekstidan qatʼi nazar, bir xil bilimlarning boshqacha talqinidir. Dunyo dinlari, jumladan,nasroniylik,islom,iudaizm,hinduizm,daosizm,konfutsiylik,sintoizm,sikxizm va buddizm ham bir xil umuminsoniy haqiqatdan kelib chiqqan boʻlib, ular turli davrlarda va avliyolar tomonidan bevosita maʼlum boʻlgan, donishmandlar,Paygʻambarlar va faylasuflarr. Garchi jahon dinlarining muqaddas kitoblari bir-biridan shubhasiz turlicha va ko‘pincha bir-biriga zid bo‘lsa-da, har bir jahon dini o‘z davri va madaniyatining ijtimoiy, aqliy va maʼnaviy ehtiyojlarini qondirish uchun yaratilgan. Perennialistlarning fikricha, har bir dunyo dini bir xil umuminsoniy haqiqat asosida rivojlanadi, uni tushunish uchun etarlicha sezgir va aqlli kishilar uchun doimo mavjud boʻlgan..Uyushtirilgan dinlar oʻrtasidagi tafovutlar faqat yuzaki boʻlib, zohiriy tafovutlar ortida umumiy tuzilish va maʼnoning koʻpligi yotadi, chunki ularning har biri bitta umuminsoniy haqiqatga asoslanadi. Koʻpincha bu qarashlar bilan Maks Myuller tomonidan ifodalangan „Bilgan hech kimni bilmaydi“, yaʼni bir nechta dinlarni oʻrganishgina umumbashariy umumiy maʼnoga kirib borishga yordam beradi, degan fikr uygʻunlashadi. Dinning har bir noyob madaniy ifodasi ortida.

Bu maqola vikilashtirilishi kerak.
	Iltimos, bu maqolani Vikipediya qoida va koʻrsatmalariga muvofiq tartibga keltiring.