Kontent qismiga oʻtish

Faith Kipyegon

Vikipediya, erkin ensiklopediya
Faith Chepngetich Kipyegon

Kipyegon 2017-yil Londondagi Jahon chempionatida
Shaxsiy maʼlumotlari
Jinsi ayol
Taxallusi/Laqabi The Smiling Destroyer
Fuqaroligi Keniya
Tavallud sanasi 1994-yil 10-yanvar
Bomet, Rift vodiysi viloyati, Keniya
Boʻyi 1.57 m
Vazni 44 kg
Sport
Qaysi sport Yengil atletika
Murabbiy(lar)i Patrick Sang (2017–), Bram Som (2015–2017)
Medallar
Medal soni
Olimpiya oʻyinlari
Keniya bayrogʻi Keniya vakili
Birinchi oʻrin 2016 Rio-de-Janeyro 1500 m
Birinchi oʻrin 2020 Tokio 1500 m
Birinchi oʻrin 2024 Parij 1500 m
Ikkinchi oʻrin 2024 Parij 5000 m


Jahon chempionati
Birinchi oʻrin 2017 London 1500 m
Birinchi oʻrin 2022 Yujin 1500 m
Birinchi oʻrin 2023 Budapesht 1500 m
Birinchi oʻrin 2023 Budapesht 5000 m
Ikkinchi oʻrin 2015 Pekin 1500 m
Ikkinchi oʻrin 2019 Doha 1500 m


Hamdoʻstlik oʻyinlari
Birinchi oʻrin 2014 Glazgoda 1500 m


Yoshlararo jahon chempionati
Birinchi oʻrin 2012 Barselona 1500 m


Oʻsmirlararo jahon chempionati
Birinchi oʻrin 2011 Vilnev d'Ask 1500 m


Kross yugurish boʻyicha jahon chempionati
Birinchi oʻrin 2010 Bidgoshch Yoshlar jamoasi
Birinchi oʻrin 2011 Punta Umbria Yoshlar individual
Birinchi oʻrin 2013 Bidgoshch Yoshlar individual
Birinchi oʻrin 2013 Bidgoshch Yoshlar jamoasi
Birinchi oʻrin 2017 Kampala Kattalar jamoasi
Ikkinchi oʻrin 2011 Punta Umbria Yoshlar jamoasi


Yugurish boʻyicha yoʻl chempionati
Uchinchi oʻrin 2023 Riga 1 mil


Afrika kross chempionati
Birinchi oʻrin 2012 Keyptaun Yoshlar individual
Birinchi oʻrin 2014 Kampala Kattalar individual
Birinchi oʻrin 2014 Kampala Kattalar jamoasi

Faith Chepngetich Kipyegon (tug‘ilgan 1994-yil 10-yanvar)[1] — Keniyalik o‘rta va uzoq masofaga yuguruvchi sportchisi. Kipyegon 1500 metr va mil masofalarida jahon rekordchisi hisoblanadi, shuningdek, ilgari 5000 metr bo‘yicha ham jahon rekordini o‘rnatgan. Kipyegon 1500 metr masofasida yagona uch karra Olimpiya chempioni bo‘lib, u 2016-yil Rio-de-Janeyro, 2020-yil Tokio va 2024-yil Parij Olimpiadasida oltin medalni qo‘lga kiritgan.

U shuningdek, 1500 metr masofasida 2017, 2022 va 2023-yilgi Jahon chempionatlarida hamda 2023-yilda 5000 metr masofasida Jahon chempionatida oltin medal sohibasi bo‘lgan.

2024-yil Parij Olimpiadasida Kipyegon ayollar o‘rtasida 1500 metr masofasida ketma-ket uchinchi marta oltin medalni qo‘lga kiritgan ilk sportchi bo‘ldi va yangi Olimpiya rekordini o‘rnatdi. Bundan tashqari, u ilgari ayollar o‘rtasida 5000 metrda diskvalifikatsiya qilinganidan keyin shikoyat qilgan va natijada kumush medalni qo‘lga kiritgan.

Yoshligida Kipyegon 2011 va 2013-yilgi Jahon kross chempionatlarida oltin medal, 2011-yilgi Jahon o‘smirlar chempionatida va 2012-yilgi Jahon yoshlar chempionatida 1500 metrda oltin medal yutgan. Kipyegon yengil atletikaning bitta yo‘nalishida o‘smirlar, yoshlar va kattalar toifasida jahon chempioni bo‘lgan atigi o‘n bir nafar sportchidan biridir.

Kipyegon 2017-yilda New African jurnali tomonidan Afrikaning eng nufuzli 100 kishisidan biri deb topilgan[2]. 2024-yil 21-noyabr kuni Eldoret universiteti o‘zining 13-bitiruv marosimida Kipyegonga taʼlim bo‘yicha faxriy doktorlik darajasini topshirdi. Bu faxriy unvon unga jahon va Olimpiya chempioni sifatidagi yutuqlari va "kamtarinligi hamda go‘zalligi" uchun berildi[3][4].

U "kulib turib raqiblarini yenguvchi" degan laqab bilan tanilgan[5].

Erta hayoti va kelib chiqishi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Kipyegon Keniya Rift vodiysida, Nakuru tumanidagi Keringet yaqinidagi qishloqda dehqon oilasida, to‘qqiz farzandning sakkizinchisi bo‘lib ulg‘aygan. U Kalenjin qabilasidan. Uning opasi va ilgari mashg‘ulotdagi sherigi Beatrice Mutai 10 km va yarim marafon bo‘yicha ixtisoslashgan. Otasi Samuel Kipyegon Koech yoshligida 400 metr va 800 metrga yugurgan, onasi Linah Koech ham yengil atletika bilan shug‘ullangan. Faith dastlab futbol bilan shug‘ullangan, ammo 14 yoshida maktabdagi jismoniy tarbiya mashg‘ulotida yengil atletikaga jalb qilingan. U 1 kilometr masofaga bo‘lgan yugurishda 20 metr farq bilan g‘olib chiqdi. Keringetdagi Winners Girls High School maktabida o‘qigan[6][7][8].

Shaxsiy hayoti va murabbiyi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Kipyegon middle-distance yuguruvchisi Timothy Kitumga turmushga chiqqan, u 2012-yilgi Olimpiadada 800 m masofada bronza medalini qo‘lga kiritgan. Ularning Alyn ismli qizi 2018-yil iyun oyida tug‘ilgan.

U Kaptagat (va Kapsabet)da mashq qiladi va 2017-yil oxiridan boshlab Patrik Sang tomonidan murabbiylik qilinadi. Sang 3000 m to‘siqli yugurish bo‘yicha jahon miqyosidagi musobaqalarda uch karra kumush medal sohibi bo‘lib, marafon bo‘yicha jahon rekordchisi Eliud Kipchogening ham murabbiyidir. 2017-yilgacha esa Kipyegonning murabbiysi niderlandiyalik sobiq atlet Piet de Peuter bo‘lgan.

Yoshlik faoliyati

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2010-yilda, 16 yoshida, Kipyegon ilk bor xalqaro musobaqada ishtirok etdi — Polshaning Bydgoszcz shahrida bo‘lib o‘tgan Jahon Kross musobaqasida. U bu musobaqada o‘zidan uch yosh katta raqiblar bilan bellashib, yoshlar toifasida to‘rtinchi o‘rinni egalladi va U20 toifasida jamoaviy oltin medalni qo‘lga kiritdi (bu Keniya sportchilari uchun 1–4 o‘rinlar egallangan natija edi)[9][10].

Shu yili u yengil atletikadagi salohiyatini ham ko‘rsatdi — Nayrobida bo‘lib o‘tgan Jahon Yoshlari uchun tanlovda 1500 metr masofada uchinchi o‘rinni egalladi[8].

Kipyegon 2012-yilgi Yoshlari o‘rtasidagi Jahon chempionatida Barselonada.

2011-yilda, Ispaniyaning Punta Umbria shahrida o‘tkazilgan Jahon Kross musobaqasida Kipyegon yalangoyoq holda qatnashdi va bu safar yakka tartibda oltin medalni qo‘lga kiritdi hamda jamoaviy kumush medalga sazovor bo‘ldi[11][8].

Oradan bir necha oy o‘tib, u Fransiyaning Villeneuve-d'Ascq shahrida bo‘lib o‘tgan Jahon O‘smirlar chempionatida 1500 m masofada g‘oliblikni qo‘lga kiritdi. Natijada u 4:09.48 vaqt bilan musobaqa rekordini yangiladi[12].

2012-yilda u 800 m masofani yugurib boshlab, keyinroq Shanxayda o‘tkazilgan Diamond League musobaqasida 1500 m masofani 4:03.82 da bosib o‘tib, yangi milliy yoshlar rekordini o‘rnatdi[1].

Iyun oyida u Keniya Yoshlari chempionatida g‘olib chiqdi va Keniya Olimpiada tanlovida uchinchi bo‘lib, London-2012 Olimpiadasiga yo‘llanmani qo‘lga kiritdi[1][13].

2012-yil iyul oyida Barselonada bo‘lib o‘tgan Jahon Yoshlari chempionatida u yana musobaqa rekordini o‘rnatdi va 4:04.96 vaqt bilan oltin medalni qo‘lga kiritdi. Ikkinchi va uchinchi o‘rinlarni Amela Terzić (Serbiya) va Senbere Teferi (Efiopiya) egallashdi[14].

Avgust oyida London Olimpiadasida u 1500 m saralash bosqichida 4:08.78 vaqt ko‘rsatdi va o‘z guruhida to‘qqizinchi bo‘ldi (keyinchalik dopinga aloqador diskvalifikatsiyalar tufayli oltinchi o‘ringa ko‘tarildi), biroq yarim finalga yo‘l ola olmadi[15].

2013-yil boshida u yana Jahon Kross musobaqasida yoshlar toifasida chempionlikni saqlab qoldi (Bydgoszcz, Polsha)[16].

10 may kuni u Dohada bo‘lib o‘tgan Diamond League musobaqasida 1500 m masofani 3:56.98 da bosib o‘tib, Afrika U20 va Keniya kattalar rekordini o‘rnatdi. U yakunda ikkinchi bo‘ldi (Abeba Aregawi ortidan), biroq Genzebe Dibaba kabi kuchli raqiblarini ortda qoldirdi[1][17][13].

Avgust oyida u Moskvada bo‘lib o‘tgan Jahon chempionatida 1500 m finalida 4:05.08 ko‘rsatkich bilan beshinchi o‘rinni egalladi[18].

Katta yoshdagi faoliyati

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2014: Hamdo‘stlik o‘yinlari chempioni

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Mart oyida Kipyegon Ugandaning Kampala shahrida bo‘lib o‘tgan Afrika kross musobaqalarida ayollar o‘rtasidagi 8 km masofaga yugurish bahsida g‘olib chiqdi. U kumush medal sohibasidan sakkiz soniyadan ko‘proq vaqtga ilgarilab ketdi[7].

May oyida u Bagama orollarining Nassau shahrida o‘tkazilgan Jahon estafeta musobaqalarida 4 × 1500 m estafeta bo‘yicha oltin medal olgan Keniya jamoasining tarkibida bo‘ldi. Mercy Cherono, Irene Jelagat va Hellen Obiri bilan birgalikda qatnashgan jamoa AQSh va Avstraliyani ortda qoldirib, 16:33.58 natijasi bilan yangi jahon rekordini o‘rnatdi[19].

Shu yilning iyul oyida Shotlandiyaning Glazgo shahrida bo‘lib o‘tgan Hamdo‘stlik o‘yinlarida Kipyegon 1500 m masofada o‘zining ilk katta yosh toifasidagi chempionligini qo‘lga kiritdi. U bu masofani 4:08.94 da yakunlab, oltin medalni qo‘lga kiritdi[20].

Biroq avgust oyida Marokashning Marrakesh shahrida o‘tkazilgan Afrika chempionatida 1500 m masofada beshinchi o‘rinni egalladi (4:13.46)[1].

2015: Jahon chempionatining kumush medali sohibasi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

25 avgust kuni Xitoyning Pekin shahrida o‘tkazilgan Jahon chempionatida Kipyegon 1500 m bahslarida kumush medalni qo‘lga kiritdi. U taktikalarga boy bahsda 4:08.96 natija bilan ikkinchi bo‘ldi. Genzebe Dibaba 4:08.09 bilan birinchi, Niderlandiya nomidan ishtirok etgan Sifan Hassan 4:09.34 bilan uchinchi bo‘ldi[21].

11 sentyabr kuni u Bryusselda bo‘lib o‘tgan Diamond League musobaqalarida mil masofasida (1 milya) ilk g‘alabasini qo‘lga kiritdi. U 4:16.71 vaqt bilan Afrika rekordi va musobaqa rekordini yangiladi. Ushbu bahsda Hassan 4:18.20 natija bilan ikkinchi bo‘ldi[22].

2016: Rio Olimpiadasida ilk oltin medali

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Kipyegonning Olimpiya o‘yinlari tayyorgarligi 14 may kuni Shanxayda o‘tkazilgan Diamond League musobaqasida boshlandi. U 1500 m masofani 3:56.82 da bosib o‘tib, o‘zining 2013 yildagi Kenya rekordini yangiladi va shu bilan birga musobaqa rekordini ham o‘rnatdi. Oradan ikki hafta o‘tib, AQShning Oregon shtatidagi Eugene musobaqasida yana g‘alaba qozonib, rekordini 3:56.41 ga tushirdi[13].

Iyun oyida esa u Oslo Diamond League bahsida mil (1 milya) masofasida ham g‘olib chiqdi[1].

Kipyegon 2016-yilgi Rio Olimpiadasida 1500 m g‘alabasidan so‘ng nishonlamoqda.

22 yoshli Kipyegon Braziliyaning Rio-de-Janeyro shahrida o‘tkazilgan 2016-yilgi Olimpiya o‘yinlarida 1500 m masofada oltin medalga sazovor bo‘ldi. U bu yutuqni oldingi yilgi Jahon chempionatidagi tartibni teskari o‘zgartirib erishdi. Juda sekin, taktik xarakterdagi bahsda (uchinchi davra 56.80 soniya, so‘nggi 800 m esa 1:57.2) u yakuniy 200 metrda Dibaba ustidan ustunlik qildi[23]. U 4:08.92 bilan marrani birinchi bo‘lib kesdi. Dibaba 4:10.27 bilan ikkinchi, Jenny Simpson esa 4:10.53 bilan uchinchi o‘rinda yakunladi[24][25].

2017: Ilk jahon chempionligi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2017-yilgi Diamond League mavsumida Kipyegon 1500 m bahslarida Shanxay, Eugene va Bryusselda g‘alaba qozonib, umumiy sovrinni qo‘lga kiritdi[1]. Bu mavsumdan boshlab Diamond League yangi qoidalarga ko‘ra faqat final natijasiga qarab chempionni aniqlagan edi. Kipyegon finalda Sifan Hassanni 3:57.04 ga 3:57.22 hisobida ortda qoldirib, chempion bo‘ldi[26].


2017-yil London Jahon chempionatida Kipyegon (chapda, qizil libosda) 1500 m masofada oltin medalni qo‘lga kiritdi.

Uning yil davomida eng yirik yutug‘i avgust oyida bo‘lib o‘tgan London Jahon chempionatida birinchi o‘rinni egallaganidir. U shu tariqa 1500 m masofada Olimpiya va Jahon chempioni bo‘lgan uchinchi ayol sportchiga aylandi va bu unvonni qo‘lga kiritgan ilk keniyalik ayolga aylandi. 23 yoshli Kipyegon 4:02.59 vaqt ko‘rsatdi, ikkinchi o‘rinni Jenny Simpson, uchinchi o‘rinni Caster Semenya egalladi[27][7].

Kipyegon: "Men 2016-yilgi Olimpiadada g‘olib bo‘lgan edim, lekin 2017-yilgi Jahon chempionati g‘alabasi shirinroq edi, chunki u yerda kurash kuchliroq bo‘ldi. Rio o‘yinlarida faqat Genzebe Dibaba haqida xavotirda edim. Londonda esa Caster Semenya, Dibaba, Sifan Hassan, Laura Muir va Jennifer Simpsonlarning har biri oltin uchun kurashardi," — deb eslaydi[7].

Shu yili u onalik hayotini boshlashga qaror qildi[28].

2018–2020: Onalik va qaytish, jahon chempionatining kumush medali

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Kipyegon shifokor tavsiyasiga ko‘ra to‘rt-besh oylik homiladorlikka qadar mashg‘ulotlarni davom ettirdi. 2018-yilning iyun oyida u ilk farzandi — Alyn ismli qizini dunyoga keltirdi. Qizaloq noto‘g‘ri joylashgani sababli kesarcha yo‘l bilan tug‘ilgan. Kipyegon 2019-yil yanvarida, deyarli 18 oylik tanaffusdan so‘ng mashg‘ulotlarga qaytdi.

Shu yilning iyun oxirida, tug‘ruqdan bir yil o‘tib, u yana poygalarga qaytdi va Prefontaine Classic (Palo Alto) musobaqasida 3:59.04 natija bilan 1500 m g‘alabasini nishonladi[29][30].

2019 yilgi Jahon chempionatida 1500 metr finalida (Doha), Faith (chapda qizil formada) tug‘ilgan farzandidan keyin sportga qaytib, faqat Sifan Hassanga yutqazdi.

Kipyegon 2019 yilda Qatarning Doha shahrida bo‘lib o‘tgan Jahon chempionatida kumush medalni qo‘lga kiritdi va finalda 3:54.22 natija bilan 2016 yildagi Kenya rekordini 2 soniyadan ortiq yaxshiladi. Sifan Hassan 3:51.95 bilan g‘olib bo‘ldi, Gudaf Tsegay esa shaxsiy rekordini 3:54.38 gacha tushirib, bronza medalni oldi[31].

2020 yilda u Diamond League va Continental Tour musobaqalarida qatnashdi va barcha oltita yugurishda g‘alaba qozondi. Avgust oyida u Monakodagi Herculis musobaqasida 1000 metrga 2:29.15 natija ko‘rsatib, Afrika va Diamond League rekordini o‘rnatdi. Bu vaqt 1996 yilda o‘rnatilgan jahon rekordidan atigi 0.17 soniyaga kech qolgan edi[1][32][33].

2021: Tokio Olimpiadasida ketma-ket ikkinchi oltin medali

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2021 yilda Kipyegon Diamond League musobaqalarida o‘zining 2019 yildagi Kenya rekordini sezilarli darajada yaxshiladi. 10 iyun kuni u Florensiyada bo‘lib o‘tgan Golden Gala musobaqasida 3:53.91 vaqt bilan Sifan Hassandan keyin ikkinchi bo‘ldi (Hassan – 3:53.63). 9 iyul kuni Monakodagi Herculis musobaqasida esa u g‘alaba qozonib, 3:51.07 natija bilan jahonning to‘rtinchi eng yaxshi vaqtini ko‘rsatdi va Hassanni 2.5 soniyaga ortda qoldirdi[34].

Avgust oyida kechiktirilgan Tokio Olimpiadasida 1500 metr finalida Kipyegon oxirgi 200 metrda Hassanni ortda qoldirib, 3:53.11 vaqt bilan o‘zining ikkinchi ketma-ket Olimpiya oltin medalini qo‘lga kiritdi. Bu natija bilan 33 yil davomida saqlanib kelgan Olimpiya rekordini yangiladi. Hassan esa 3:55.86 bilan uchinchi bo‘ldi[35][36][37].

Sentyabr oyida u yana Hassanni Zürichdagi Diamond League finalida mag‘lub etdi va ikkinchi marta 1500 metr Diamond Trophy g‘olibiga aylandi. Kipyegon mavsum davomida 10 ta yugurishning 9 tasida g‘alaba qozondi[1][38].

2022: Ikkinchi jahon chempionligi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

May oyida Kipyegon 3000 metrda Doha Diamond League musobaqasida mavsumni boshladi va 8:38.05 vaqt bilan Francine Niyonsabadan keyin ikkinchi bo‘ldi[39]. Eugene Diamond League musobaqasida u 3:52.59 bilan o‘zining asosiy yo‘nalishida g‘alaba qozondi[40].

Kipyegon 2022 yilgi jahon chempionatida 1500 metrda to‘rtinchi marta oltin medalni qo‘lga kiritdi.

Iyul oyida Eugene shahrida bo‘lib o‘tgan Jahon chempionatida Kipyegon 3:52.96 vaqt bilan g‘alaba qozondi va shu yo‘nalishda to‘rtinchi global unvonini qo‘lga kiritgan ilk ayol sportchiga aylandi. Gudaf Tsegay ikkinchi (3:54.52), Laura Muir uchinchi bo‘ldi (3:55.28)[41].

10 avgust kuni Monakoda u 3:50.37 vaqt bilan Dibaba rekordidan atigi 0.3 soniyaga orqada qoldi. Bu bilan u yangi Kenya rekordini o‘rnatdi va tarixdagi ikkinchi eng yaxshi natijani ko‘rsatdi. U quyidagi tempda yugurdi: 60.5 / 62.1 / 62.1 / 45.67 (oxirgi 400 metr – 61.3 soniya). 2025 yil may holatiga ko‘ra, u tarixdagi 13 eng tezkor 1500 metr natijalarning yettitasiga ega edi[42][43][44].

Sentyabrda Zürichdagi finalda u strategik yugurishda so‘nggi 200 metrni 27.8 soniyada bosib o‘tib, uchinchi marta Diamond League 1500 metr chempionligini qo‘lga kiritdi[45]. U 2022 yilda 1500 metrda qatnashgan barcha 6 yugurishda ham g‘alaba qozondi[1].

Noyabr oyida u Athletics Weeklyga bergan intervyusida kelajakda marafon musobaqalarida yugurishni xohlashini aytdi.

2023: 1500 m, milya va 5000 m bo‘yicha jahon rekordlari

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Kipyegon 2023-yilgi mavsumini 4-fevral kuni o‘z yurti Eldoretda bo‘lib o‘tgan Sirikwa kross yengil atletika musobaqasida (10 km) yirik g‘alaba bilan boshladi[46].

2-iyun kuni u o‘z faoliyatidagi yagona yo‘q bo‘lgan narsaga erishdi — 1500 metrda 3:49.11 natija bilan jahon rekordini o‘rnatdi va bu masofada 3:50 chegarasini buzgan ilk ayol atlet bo‘ldi. 29 yoshli Kipyegon avvalgi rekord egasi Dibaba (3:50.07) natijasini deyarli bir soniyaga yaxshiladi. Bu yutuq Florensiyada bo‘lib o‘tgan Rim Diamond Ligasi doirasida ro‘y berdi. Kipyegon 800 metrni 2:04.1 da bosib o‘tdi (WR sur’ati 2:02.7 edi), oxirgi 800 metrdan 2:00.6, so‘nggi 400 metrda 58.81 va yakuniy 200 metrda 29.2 sekundda yugurdi. Musobaqadan so‘ng barcha raqib atletlar uni tabriklab, quchoqladilar[10].

Oradan bir hafta o‘tib, 9-iyun kuni Kipyegon yana bir jahon rekordini o‘rnatdi — bu safar 5000 metrda. U Letesenbet Gidey tomonidan 2020-yilda o‘rnatilgan 14:06.62 natijani 14:05.20 ga tushirdi. Bu musobaqa Kipyegon uchun 2015-yildan beri ilk 5000 metr yugurishi edi. U 600 metr qolganda Letesenbetni ortda qoldirib, so‘nggi 200 metrni 28.1 sekundda yugurdi — bu hatto 1500 metr rekordidagi yakuniy 200 metrdan ham tez edi. Kipyegon bu rekord bilan 1500 va 5000 metr rekordlariga ega bo‘lgan tarixdagi faqat ikkinchi ayolga (Paola Pigni’dan keyin) aylandi va 5000 metrda rekord o‘rnatgan ilk keniyalik ayol bo‘ldi.

Biroq, bu rekordni keyinchalik Gudaf Tsegay yangiladi — u 2023-yil Prefontaine Classic musobaqasida 14:00.21 natijani qayd etdi.

21-iyul kuni, Monakodagi Diamond Liga bosqichida Kipyegon 4:07.64 natija bilan milya bo‘yicha ham jahon rekordini yangiladi. U bu orqali Sifan Hassan’ning 2019-yildagi 4:12.33 rekordini yangiladi.

2023-yil Budapeshtda o‘tgan Jahon chempionatida Kipyegon 1500 metrda (3:54.87) va 5000 metrda (14:53.88) g‘alaba qozonib, dubl qayd etdi.

2024: Yangi 1500 m jahon rekordi, ketma-ket uchinchi Olimpiada oltini, va 5000 mda kumush medal

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2024-yil iyun oyida, Nayrobidagi Olimpiada saralash musobaqasida Kipyegon 1500 metrni 3:53.99 va 5000 metrni 14:46.28 natijalar bilan yutdi.

7-iyul kuni Parijdagi Diamond Ligada u 1500 metrda o‘z jahon rekordini yangilab, 3:49.04 vaqtni qayd etdi.

Parij-2024 Olimpiadasida Kipyegon dastlab 5000 metrda kumush medalni qo‘lga kiritdi, biroq u Gudaf Tsegayga to‘sqinlik qilgani uchun diskvalifikatsiya qilindi. Keyinchalik apellyatsiyadan so‘ng uning kumush medali tiklandi — oltin esa Beatrice Chebetga nasib etdi.

Kipyegon Olimpiadani 1500 metrda oltin medal bilan yakunladi — u 3:51.29 natija bilan o‘zining avvalgi Olimpiada rekordini yangiladi va Jessica Hull hamda Georgia Bell’ni ortda qoldirdi.

14-sentabr kuni Bryusseldagi Diamond Liga finalida Kipyegon 1500 metrni 3:54.75 vaqt bilan yutdi — bu musobaqa rekordi hisoblanadi.

26-sentabr kuni u Nyu-Yorkdagi Icahn stadionida o‘tkazilgan Athlos (ayollar uchun ilk maxsus yengil atletika mitingi) musobaqasida 1500 metrda g‘olib chiqdi.

2025: 4 daqiqadan kam mile urinish va 1500 m jahon rekordining yangilanishi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

26-aprel kuni Kipyegon Xitoyning Szyamen shahrida bo‘lib o‘tgan Diamond Ligasi bosqichida 1000 metr masofani 2:29.21 natija bilan bosib o‘tdi. Bu vaqt uning shaxsiy rekordidan atigi 0.06 soniya sekinroq, va Svetlana Masterkova tomonidan o‘rnatilgan 2:28.98 jahon rekordidan 0.23 soniyaga ortda qoldi[47][48].

26-iyun kuni, Nike tomonidan tashkil etilgan "Breaking4" maxsus tadbirida Kipyegon mile (1609 m) masofasida 4 daqiqalik to‘siqni buzishga urindi. U 4:06.91 vaqt bilan marraga yetib, rekorddan 6.91 soniyaga ortda qoldi. Nike tomonidan reaksion vaqti hisobga olinib, rasman natijasi 4:06.42 deb e’lon qilindi[49]. Bu hodisa Ineos 1:59 Challenge va Breaking2 singari maxsus sharoitlarda o‘tkazilganligi sababli, World Athletics uni rasmiy rekord sifatida tan olmadi[50][51][52]. Bu tadbir 2025-yil aprel oyida ommaga e’lon qilingan edi[53]. U ushbu urinishda erkak va ayol yuguruvchilardan iborat tezlik beruvchilar va yangi texnologiyali poyabzallardan foydalangan.

5-iyul kuni, AQShning Oregon shtatida o‘tgan Prefontaine Classic musobaqasida Kipyegon 1500 metrda 3:48.68 natija bilan o‘z jahon rekordini 0.36 soniyaga yaxshiladi va bu masofani 3:49 dan tez yugurgan tarixdagi ilk ayol bo‘ldi[54].

Yutuqlari

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Barcha ma’lumotlar World Athletics profilidan olingan[1].

Shaxsiy rekordlari

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Shaxsiy eng yaxshi natijalar
Yo'nalish Vaqt (d:s) Joy Sana Izoh
800 metr 1:57.68 Doha, Qatar 25-sentabr 2020
1000 metr 2:29.15 Fontvieille, Monako 14-avgust 2020 Afrika rekordi, tarixda 2-o‘rin
1500 metr 3:48.68 Yujin, AQSH 5-iyul 2025 Jahon rekordi
1 mil 4:07.64 Fontvieille, Monako 21-iyul 2023 Jahon rekordi
4:06.91 Parij, Fransiya 26-iyun 2025 Haqiqiy emas[52]
3000 metr 8:23.55 Doha, Qatar 9-may 2014
5000 metr 14:05.20 Parij, Fransiya 9-iyun 2023 Jahon rekordi – 17-sentabr 2023gacha
4 × 1500 m estafeta 16:33.58 Nassau, Bagama orollari 24-may 2014 Afrika rekordi

Xalqaro musobaqalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Keniya bayrogʻi Keniya vakili
2010 Kross musobaqasi – jahon chempionati Bydgoszcz, Polsha 4-o‘rin Yoshlar 5.833 km 19:02
1-o‘rin Yoshlar jamoasi 10 ochko
2011 Kross musobaqasi – jahon chempionati Punta Umbría, Ispaniya 1-o‘rin Yoshlar 6 km 18:53
2-o‘rin Yoshlar jamoasi 19 ochko
Yoshlar jahon chempionati Villeneuve-d'Ascq, Fransiya 1-o‘rin 1500 metr 4:09.48 CR
2012 Afrika yoshlar kross chempionati Keyptaun, Janubiy Afrika 1-o‘rin Yoshlar 6 km 19:32
Yoshlar jahon chempionati Barselona, Ispaniya 1-o‘rin 1500 metr 4:04.96 CR
Olimpiada London, Buyuk Britaniya 16-o‘rin (s) 1500 metr 4:08.78
2013 Kross musobaqasi – jahon chempionati Bydgoszcz, Polsha 1-o‘rin Yoshlar 6 km 17:51
1-o‘rin Yoshlar jamoasi 14 ochko
Yengil atletika bo‘yicha jahon chempionati Moskva, Rossiya 5-o‘rin 1500 metr 4:05.08
2014 Afrika kross chempionati Kampala, Uganda 1-o‘rin Katta 8 km 25:33.02
1-o‘rin Katta jamoa 10 ochko
Jahon estafeta musobaqalari Nassau, Bagama orollari 1-o‘rin 4 × 1500 metr estafeta 16:33.58 WR
Hamdo‘stlik o‘yinlari Glazgo, Buyuk Britaniya 1-o‘rin 1500 metr 4:08.94
Afrika chempionati Marrakesh, Marokash 5-o‘rin 1500 metr 4:13.46
2015 Yengil atletika bo‘yicha jahon chempionati Pekin, Xitoy 2-o‘rin 1500 metr 4:08.96
2016 Olimpiada Rio-de-Janeyro, Braziliya 1-o‘rin 1500 metr 4:08.92
2017 Kross musobaqasi – jahon chempionati Kampala, Uganda 6-o‘rin Katta 9.858 km 32:49
1-o‘rin Katta jamoa 10 ochko
Yengil atletika bo‘yicha jahon chempionati London, Buyuk Britaniya 1-o‘rin 1500 metr 4:02.59
2019 Yengil atletika bo‘yicha jahon chempionati Doha, Qatar 2-o‘rin 1500 metr 3:54.22 NR
2021 Olimpiada Tokio, Yaponiya 1-o‘rin 1500 metr 3:53.11 OR
2022 Yengil atletika bo‘yicha jahon chempionati Yevgeni, AQSH 1-o‘rin 1500 metr 3:52.96
2023 Yengil atletika bo‘yicha jahon chempionati Budapesht, Vengriya 1-o‘rin 1500 metr 3:54.87
1-o‘rin 5000 metr 14:53.88
2024 Olimpiada Parij, Fransiya 1-o‘rin 1500 metr 3:51.29 OR
2-o‘rin 5000 metr 14:29.60

Musobaqalardagi g‘alabalar va unvonlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • 1500 metr masofada Diamond League chempioni (3 marta): 2017[26], 2021[55], 2022[45]
1500 metr g‘alabalari, boshqa musobaqalar qavs ichida ko‘rsatilgan:
  • 2015 (1): Bryussel Memorial Van Damme (1 mil, WL, Afrika rekordi)
  • 2016 (3): Shanxay (WL, MR, Keniya rekordi), Eugene (WL, MR, Keniya rekordi), Oslo Bislett (1 mil, WL)
  • 2017 (3): Shanxay (WL), Eugene, Bryussel (SB)
  • 2019 (1): Eugene Prefontaine Classic, Palo-Alto (SB)
  • 2020 (3): Monako Herculis (1000 m, DL rekordi Afrika rekordi), Bryussel (1000 m), Doha (800 m, WL, PB)
  • 2021 (4): Doha (800 m), Monako (WL, Keniya rekordi), Eugene (MR), Zurich
  • 2022 (3): Eugene (WL, MR), Monako (WL, Keniya rekordi), Zurich
  • 2023 (3): Doha (WL), Rim (Florensiyada) (Jahon rekordi), Parij (5000 m, Jahon rekordi)
  • 2024: Parij (Olimpiada). 1500 metr, OR (Olimpiya rekordi)
  • Kross bo‘yicha World Athletics Tour:
    • 2022–23: Sirikwa Cross Country Classic

Milliy chempionliklar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • Keniya kross bo‘yicha chempionati:
    • Ayollar katta toifa: 2014, 2015

Mukofot va faxriy unvonlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • Keniya Yil sportchisi – Yilning eng yaxshi sportchisi (ayollar): 2021, 2022[56][57]
  • World Athletics – Yilning eng yaxshi sportchisi: 2023
  • Laureus – Yilning eng yaxshi ayol sportchisi mukofoti: 2024 yil nomzodi[58]
  • American Academy of Achievement – Oltin Plita mukofoti: 2024, Prezident William Ruto tomonidan topshirilgan[59]

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 „Faith KIPYEGON – Athlete Profile“. World Athletics. Qaraldi: 2021-yil 1-yanvar.
  2. ↑ „100 Most Influential Africans: Ten Kenyans Including CJ David Maraga Listed“. Answers Africa (2017-yil 7-dekabr). Qaraldi: 2021-yil 15-yanvar.
  3. ↑ „Faith Kipyegon awarded Honorary Doctor of Education Degree“ (2024-yil 21-noyabr). Qaraldi: 2024-yil 21-noyabr.
  4. ↑ „Faith Kipyegon – The Smiling Queen of the Track“ (2024-yil 21-noyabr). Qaraldi: 2024-yil 21-noyabr.
  5. ↑ Market, Kenyan Diaspora „FAITH KIPYEGON“ (en-US). Kenyan Diaspora Market (2024-yil 22-iyul). Qaraldi: 2024-yil 7-avgust.
  6. ↑ Mureithi, Francis „Leap of faith: Faith Kipyegon's meteoric rise from Keringet to the world“. Daily Nation (2023-yil 5-iyun). Qaraldi: 2023-yil 5-iyun.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 Komen, Jonathan „Faith Kipyegon: From racing barefoot to breaking world 1500m record“. The Standard (2023-yil 4-iyun). Qaraldi: 2023-yil 4-iyun.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 „Keep the Faith“. World Athletics (2016-yil 30-may). Qaraldi: 2023-yil 2-iyun.
  9. ↑ „38th IAAF World Cross Country Championships 2010 – U20 Results“. World Athletics. Qaraldi: 2020-yil 1-yanvar.
  10. ↑ 10,0 10,1 NBC Sports (23 July 2023). "Faith Kipyegon breaks world record again, wins 5000m at Diamond League". Retrieved 6 August 2025.
  11. ↑ „39th IAAF World Cross Country Championships 2011 – U20 Results“. World Athletics. Qaraldi: 2020-yil 1-yanvar.
  12. ↑ „IAAF World Youth Championships Lille 2011 – 1500 Metres Girls - Final“ (PDF). World Athletics (2011-yil 9-iyul). Qaraldi: 2020-yil 1-yanvar.
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 World Athletics (25 March 2016). "Junior Memories – Faith Kipyegon". Retrieved 6 August 2025.
  14. ↑ „IAAF World Junior Championships Barcelona 2012 – 1500 Metres Women - Final“. World Athletics (2012-yil 15-iyul). Qaraldi: 2020-yil 1-yanvar.
  15. ↑ „The XXX Olympic Games London 2012 – 1500m women - Heats summary“. World Athletics. Qaraldi: 2020-yil 1-yanvar.
  16. ↑ „40th IAAF World Cross Country Championships 2013 – U20 Results“. World Athletics. Qaraldi: 2020-yil 1-yanvar.
  17. ↑ „IAAF Diamond League 2013 Doha (QAT) – 1500m Women - Results“. static.sportresult.com. Diamond League (2013-yil 10-may). 2018-yil 15-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 1-yanvar.
  18. ↑ „IAAF World Championships Moscow 2013 – 1500 Metres Women - Final“. World Athletics (2013-yil 15-avgust). Qaraldi: 2020-yil 1-yanvar.
  19. ↑ „IAAF World Relays Nassau (BAH) 2014 – 4 x 1500 Metres (15 laps) Women - Final“. World Athletics (2014-yil 24-may). Qaraldi: 2020-yil 1-yanvar.
  20. ↑ „Glasgow 2014 – Athletics - Women's 1500m Final“. results.glasgow2014.com. XX Commonwealth Games. 2015-yil 3-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 1-yanvar.
  21. ↑ „IAAF World Championships Beijing (CHN) – 1500 Metres Women - Final“. World Athletics (2015-yil 25-avgust). Qaraldi: 2020-yil 1-yanvar.
  22. ↑ „IAAF Diamond League | Brussels | 11 Sep 2015 – Results“. Diamond League (2015-yil 11-sentyabr). Qaraldi: 2020-yil 1-yanvar.
  23. ↑ „Rio 2016 | Women's 1500m Final – Race Analysis“ (2016-yil 16-avgust). 2016-yil 20-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 17-avgust.
  24. ↑ Koech, B. M. „Faith Chepngetich: Gold Medalist | Athletes of Kenya“. 2016-yil 26-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 17-avgust.
  25. ↑ Phillips, Mitch. „Kenyan Kipyegon in late charge for 1,500m gold“. Reuters (2016-yil 17-avgust). Qaraldi: 2018-yil 3-may.
  26. ↑ 26,0 26,1 "Faith Kipyegon wins Diamond League 1500m final in Brussels", IAAF, 1 September 2017. Retrieved 6 August 2025.
  27. ↑ „IAAF World Championships London – 1500 Metres Women - Final“. World Athletics (2017-yil 7-avgust). Qaraldi: 2020-yil 1-yanvar.
  28. ↑ Makori, Elias „Kipyegon hopes her 'leap of faith' will offer hope to new mothers“. Daily Nation (2023-yil 11-iyun). Qaraldi: 2023-yil 11-iyun.
  29. ↑ Landells, Steve „Back on track, Kipyegon prepares to defend world 1500m title in Doha“. World Athletics (2019-yil 15-iyul). Qaraldi: 2019-yil 15-iyul.
  30. ↑ Dennehy, Cathal „Faith Kipyegon Returned From Pregnancy Running Faster Than Ever Before“. Runner's World (2021-yil 21-dekabr). Qaraldi: 2021-yil 21-dekabr.
  31. ↑ „IAAF World Championships Doha 2019 – 1500 Metres Women - Final“. World Athletics (2019-yil 5-oktyabr). Qaraldi: 2020-yil 1-yanvar.
  32. ↑ „Wanda Diamond League Monaco 2020 – Results - 1000m Women“. static.sportresult.com. Diamond League (2020-yil 10-sentyabr). Qaraldi: 2020-yil 10-sentyabr.
  33. ↑ Jeffery, Nicole „Cheptegei breaks world 5000m record in Monaco as Diamond League action returns“. World Athletics (2020-yil 14-avgust). Qaraldi: 2020-yil 14-avgust.
  34. ↑ Jeffery, Nicole „Kipyegon cruises to Kenyan 1500m record in Monaco“. World Athletics (2021-yil 9-iyul). Qaraldi: 2021-yil 9-iyul.
  35. ↑ „The XXXII Olympic Games Tokyo 2021 – 1500 metres women - Final“. World Athletics. Qaraldi: 2022-yil 1-yanvar.
  36. ↑ „Focus on finalists: Faith Kipyegon and Ryan Crouser“. World Athletics (2021-yil 25-noyabr). Qaraldi: 2021-yil 25-noyabr.
  37. ↑ Cacciola, Scott. „Faith Kipyegon of Kenya wins the 1,500 meters.“. New York Times (2021-yil 7-avgust). Qaraldi: 2021-yil 5-oktyabr.
  38. ↑ Katami, Michelle. „Faith Kipyegon: How Kenyan achieved the mother of all feats in Tokyo“. BBC Sport (2021-yil 18-dekabr). Qaraldi: 2021-yil 18-dekabr.
  39. ↑ Johnson, Robert; Gault, Jonathan „2022 Doha DL Recap: Niyonsaba Tops Kipyegon, Lyles Beats Kerley, & Brazier Fizzles“. Letsrun.com (2022-yil 13-may). Qaraldi: 2025-yil 13-yanvar.
  40. ↑ Dennehy, Cathall „2022 Nike Prefontaine Classic - Event Recap“. diamondleague.com (2022-yil 29-may). 2024-yil 26-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 26-avgust.
  41. ↑ „World Athletics Championships: Soufiane El Bakkali is 'king of steeplechase' after claiming world title“. BBC Sport (2022-yil 19-iyul). Qaraldi: 2022-yil 19-iyul.
  42. ↑ „A new meeting in the books!“. Diamond League (2022-yil 11-avgust). 2024-yil 24-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 12-avgust.
  43. ↑ Rotich, Bernard „Kipyegon mulls another attempt at 1,500m world record“. Daily Nation (2022-yil 12-avgust). Qaraldi: 2022-yil 12-avgust.
  44. ↑ Dickinson, Marley „Faith Kipyegon narrowly misses women's 1,500m world record“. Canadian Running Magazine (2022-yil 10-avgust). Qaraldi: 2022-yil 12-avgust.
  45. ↑ 45,0 45,1 „World Leaders by Ingebrigtsen & Korir Highlight 2022 Diamond League Final“. LetsRun.com (2022-yil 8-sentyabr). Qaraldi: 2022-yil 8-sentyabr.
  46. ↑ Lagat, Justin „Kipyegon and Lokir secure success at Sirikwa Cross Country Classic“. World Athletics (2023-yil 4-fevral). Qaraldi: 2023-yil 4-fevral.
  47. ↑ LetsRun.com „Sorry track fans, Faith Kipyegon isn't breaking 4:00 in the mile - Can we live in the real world and not la-la land?“ (en). LetsRun.com (2025-yil 26-aprel). Qaraldi: 2025-yil 27-aprel.
  48. ↑ LetsRun.com „Xiamen Diamond League Results - 2025 Xiamen Diamond League“ (en). LetsRun.com (2025-yil 26-aprel). Qaraldi: 2025-yil 27-aprel.
  49. ↑ „What Was Up With the Timing at Faith Kipyegon’s Sub-4 Mile Attempt?“ (en-US). Runner's World (2025-yil 28-iyun). Qaraldi: 2025-yil 29-iyun.
  50. ↑ „Faith Kipyegon Runs a 4:06.42 Mile in Her Attempt to Break 4 Minutes“ (en-US). Runner's World (2025-yil 26-iyun). Qaraldi: 2025-yil 26-iyun.
  51. ↑ „Faith Kipyegon Aims to Become the First Woman to Run a Sub-4-Minute Mile—Here’s How to Watch“ (en-US). Runner's World (2025-yil 23-iyun). Qaraldi: 2025-yil 24-iyun.
  52. ↑ 52,0 52,1 „Inside Nike’s Prototype Gear Built To Break The 4-Minute Mile“ (en-US). marathonhandbook.com (2025-yil 12-iyun). Qaraldi: 2025-yil 22-iyun.
  53. ↑ Ingle, Sean „Faith Kipyegon’s audacious bid to be first woman to run sub four-minute mile“. The Guardian (2025-yil 23-aprel). 2025-yil 23-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2025-yil 23-aprel.
  54. ↑ „Kenya's Kipyegon breaks own 1,500 metres world record“ (en). Reuters (2025-yil 5-iyul). Qaraldi: 2025-yil 5-iyul.
  55. ↑ „Wanda Diamond League Final | Letzigrund - Zürich (SUI) | 8th-9th September 2021“. Diamond League (2021-yil 9-sentyabr). Qaraldi: 2021-yil 9-sentyabr.
  56. ↑ Komen, Jonathan „Kipyegon, Omanyala wear SOYA award crowns“ (en). The Standard (2022-yil 26-yanvar). Qaraldi: 2023-yil 20-yanvar.
  57. ↑ Isaboke, Alex „Best of the best: Kipchoge, Kipyegon named 2022 Kenya's finest at SOYA“ (en). Capital Sports (2023-yil 20-yanvar). Qaraldi: 2023-yil 20-yanvar.
  58. ↑ „Novak Djokovic, Iga Swiatek and Coco Gauff nominated at the 25th Laureus World Sports Awards : All you need to know“ (en). Tennis Clubhouse (2024-yil 8-aprel). 2024-yil 9-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 9-aprel.
  59. ↑ „Golden Plate Awardees of the American Academy of Achievement“. achievement.org. American Academy of Achievement. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Faith_Kipyegon&oldid=5738162" dan olindi