Eszterhaza saroyi

Eszterhaza saroyi
Saroyning yuqoridan ko'rinishi
Binokor	Nikolaus Esterhaze
Qurila boshlagan	1762
Qurilish tamomlangan	1784
Xarita
Koordinatalari	47°37′14″N 16°52′18″E

Eszterhaza — Vengriyaning Fertod shahridagi saroy, shahzoda Nikolaus Eszterhazi tomonidan qurilgan. Baʼzan "Vengriya Versali " deb ataladi, bu Vengriyaning eng buyuk Rokoko binosidir. U 1760-yildan 1790-yilgacha Jozef Gayden va uning orkestri uyi boʻlgan. 2018-yilda u Melaniye Martinezning K-12 filmi uchun suratga olish joyi sifatida ishlatilgan.

Tarixi

Shahzoda Nikolaus Esterxazi, Esterxaza quruvchisi

Esterhaza.

Eszterhaza Eszterhazi oilasining xususiy yoki ota-bobolaridan qolgan merosiy uy emas edi. Unga yaqin atrofidagi saroy (40 kilometr uzoqlikda), Kismartonda (hozirgi Eyzenshtadt, Avstriya) joylashgan edi. Nikolaus Eszterhaze yangi saroy qurish rejalarini 1762-yilda ukasi Pol Antonning vafotidan keyin hukmronlik qilgan knyazdan koʻp oʻtmay boshladi. Bu vaqtgacha Nikolaus koʻp vaqtini Anton Erxard Martinelli dizayni bilan 1720-yilda xuddi shu joyda qurilgan Suttor nomli ov uyida oʻtkazishga odatlangan edi. Keyinchalik Eszterhaza saroyi ov uyining markazidagi hududda qurildi. Loyiha ustida ishlagan birinchi meʼmor Iogann Ferdinand Modlhammer boʻlib, uning oʻrnini 1765-yilda Melchior Xefele egallagan. Saroy koʻpincha shahzoda 1764-yilda Parijga borganda tashrif buyurgan Versalga qiyoslangan boʻlsa-da, HC Robbins Landon toʻgʻridan-toʻgʻri saroyga taʼsirni „Avstriya prototiplarida, xususan, Venadagi Schonbrunn saroyida topish mumkin“ deb taʼkidlaydi". Saroy shahzodaga 13 million Avstriya-Vengriya guldeniga tushdi, bu raqam Robbins Landon tomonidan „moʻjizaviy“ deb ataladi. Eszterhazada birinchi marta 1766-yilda istiqomat qilish boshlangan, ammo qurilish koʻp yillar davom etgan. 1768-yilda opera teatri (birinchi spektakl Jozef Xaydnning " Lo speziale " operasi), 1773-yilda marionet teatri qurib bitkazildi. Jozef Xaydnning kontsertlari odatda birinchi qavatdagi Sala Terrenada, rasmlar galereyasida boʻlib oʻtgan. U yerda 1781-yil 30-mayda gersog Albert hamda Saksen-Teschen va uning turmush oʻrtogʻi Archdushess Kristin ishtirokida konsert boʻlib oʻtdi. Yuqori darajalar uchun musiqali oʻyin-kulgilar odatda rasm galereyasining birinchi qavatida joylashgan asosiy binoda taqdim etilgan. Doimiy bepul akademiyalar odatda marionet teatrida boʻlib oʻtardi. Ular jamoatchilik uchun ochiq boʻlib, bir qator madaniy va ekologik dasturlarga mezbonlik qilgan. Saroy oldidagi favvora 1784-yilgacha qurib bitkazilmagan. Favvora ham qurilgach shahzoda oʻz loyihasini tugallangan deb hisoblagan. Musiqa xonasi oq va oltin devorlar bilan bezatilgan, burchaklari nozik yumaloq, freskali shift, shisha qandillar, atirgullar va tomoshabinlar uchun oʻrindiqlar oʻrnatilgan. Nikolaus Eszterhazi 1790-yilda vafot etdi. Eszterhazi yerlarini meros qilib olgan oʻgʻli Anton ham, uning keyingi merosxoʻrlari ham izolyatsiya qilingan saroyda yashashdan manfaatdor emas edilar.

Joylashuv

Saroy Neusiedler Si janubiy qirgʻogʻi yaqinida, botqoq yerlarda qurilgan boʻlib, oʻsha paytda inson salomatligi uchun xavfli edi. Robbins Landonning taʼkidlashicha, "Knyaz Nikolay tomonidan uni katta qal’a uchun joy sifatida tanlash juda gʻalati gʻoya edi. Ehtimol, qal’aning mavjudligi „aql materiya ustidan hukmron“ ekanligini isbotlash uchun boʻlgan" deb fikr bildiradi.

Xonalar

Saroyda 126 ta xona mavjud. Shiftida Apollonning aravasidagi rasmi joylashgan banket xonasi alohida eʼtiborga loyiqdir. Katta kutubxona deyarli 22 000 jildni oʻz ichiga oladi va oila familiyasini bildiruvchi „E“ harfi bilan bezatilgan. Eng katta xona grottoga oʻxshash Sala Terrana boʻlib, u oʻsha paytda mashhur boʻlgan italyan uslubidan ilhomlangan. Shiftda raqsga tushayotgan farishtalar „E“ shaklidagi gulchambarlarni ushlab turishadi.

Xaydn Eszterhazada

1766-yildan 1790-yilgacha mulk taniqli bastakor Jozef Xaydnning uyi boʻlgan. U yerda u saroydan alohida xizmatchilar turar joyi joylashgan ikki qavatli katta binoda toʻrt xonali uyda yashagan. Xaydn oʻzining simfoniyalarining koʻp qismini knyaz orkestri uchun yozgan. Eszterhazada ikkita opera teatri, 400 oʻrinli asosiy teatr (1779-yilda yongʻin natijasida vayron boʻlgan) va marionet teatri bor edi; Xaydn oʻzining va boshqalarning operalariga dirijyorlik qilgan, koʻpincha yiliga yuzdan ortiq spektakl qoʻygan.

Rasmlar galereyasi

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

Havolalar

• http://eszterhaza.hu/kezdolap
• https://enfilade18thc.com/2009/07/27/on-haydns-trail-eszterhaza-palace-hungary/