Ereğli
Eregli Konya viloyatining janubi-sharqida joylashgan. Tuman shimolida Emirgazi, Sharqda hech qayerda, janubda Karaman va Halkapinar, g'arbda Karapinar joylashgan. U Konyaga 150 kilometr (93 milya) uzoqlikda joylashgan.
Etimologiya[tahrir | manbasini tahrirlash]
Tuman o'z nomini Vizantiya imperatori Herakliydan olgan, bu nom esa yunon mifologiyasida yarim ilohiy qahramoni Gerakldan olingan. Vaqt o'tishi bilan "Irakli" so'zi turk tilining tovush tuzilishiga ko'ra mos ravishda Gerakl, Irakli, Eregli, Eregli, Eregli va nihoyat Eregli shaklini oldi.
Evliya Chalabiyning Sayohat kitobida I. Alaeddin Keykubod Ereglidan qaytib kelganida, Pinar Payg'ambar (hozirgi Ahyuk qishlog'ida) nomi bilan atalgan loy o'z nomini shu erdan olganligi yozilgan edi, chunki u uni Erkili (Eregli) deb atagan, chunki u yarador askarlarining yaralarini davolagan.[1]
Tarihi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Tarix davomida Ereg'li Xet, Ossuriya, Kimmeriya, Frigiya, Lidiya, Fors, Iskandar imperiyasi, Rim imperiyasi va Vizantiya hukmronligi ostida bo'lgan va 9 asr davomida Vizantiya va Abbosiylar o'rtasidagi kurash sahnasi bo'lgan. Anadolu saljuqiylari vaqt turklar ma'muriyati va 1211 1216 va arman Kilikiya o'rtasidagi yil Shohligi bosqindan Eregli, Anadolu knyazliklari Nure Soʻfi Bey tomonidan Karamanogʻlu knyazligining va 1250 1256 o'rtasida birinchi poytaxt bo'lgan.[2] Tuman Sulton Fatih Mehmet davrida Usmonli hududiga qo'shilgan. 1553 yilda Buyuk Sulaymon podsho chodir qurdi va Eron ekspeditsiyasidan qaytganida to'xtadi va o'g'li shahzoda Mustafoni Ereg'liga bo'g'ib o'ldirtirdi. Bag'dod temir yo'li tuman orqali o'tayotganda Ereg'lining ahamiyati yanada oshdi. Usmonlilar imperiyasining so'nggi davrida Konya viloyatining tuman markazi bo'lgan Ereg'li respublika davrida ham tuman maqomini saqlab qoldi. [manba kerak]
Geografiya[tahrir | manbasini tahrirlash]
Dengiz sathidan 1054 metr balandlikda joylashgan Ereg'li aholisi 148 161 kishini tashkil etadi (markazda 95 734 kishi). 2260 Km² maydondagi tuman 6 ta munitsipallik, 44 ta qishloq va 36 ta tumandan iborat. Tuman aholisining yarmidan ko'pi dehqonchilik va chorvachilikdan bilan shug'ullanadi. Tumanning eng muhim oqimi bo'lgan Evros daryosida joylashgan Iris to'g'oni Ereglidagi qishloq xo'jaligi erlarini sug'oradi va ichimlik suviga bo'lgan ehtiyojni ta'minlaydi. Tumanda dukkaklilar, sanoat ekinlari, meva, sabzavot va ozuqa ekinlari yetishtirilmoqda. Ereg'lida etishtirilgan gilosning bir qismi eksport qilinadi.[3]
Eregli Janubiy Koreyaning Kwangjin shahri bilan qardosh shahar shartnomasini imzoladi.[4]
Etnografik tuzilishi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Bu Turkiyaning chorvachilik jamoalarining zich joylashgan mintaqasi. Tarixiy davrda Toros etaklarida ko'paygan va qishlagan ko'chmanchilar guruhlari vaqt o'tishi bilan mintaqaga joylashdilar. Aikdili, Afshar, Varsak turkman qabilalarining zichligi mavjud. Bundan tashqari, turkman aholisi bilan bir qatorda Garum yoki Kamali va Tekeli York qabilalari ham bu yerga ko'chib kelgan deb hisoblanadi.[manba kerak]
Manba[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Fikrlar va xotiralar II : M. Ali Eren (1911-2001), İvriz qishloq instituti 9 Temmuz 2013 tarihinde
- Fikrlar va xotiralar I : M. Ali Eren, Eregli o'rta maktabi direktori
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Ereğli tumani hokimligi
- Eregli Belediye 13 Nisan 2009 tarihinde
- Eregli qo'llanmasi (Wayback Machine saytida 2020-08-07 sanasida arxivlangan) 7 Ağustos 2020 tarihinde
- ↑ „Ereğli Tarihçesi“. Ereğli Kaymakamlığı. 20 temmuz 2019da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 30 temmuz 2020.
- ↑ „Arşivlenmiş kopya“. 24 temmuz 2011da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 19 ocak 2009.
- ↑ „Beyaz Kiraz - Ereğli Belediyesi“ (14 haziran 2014). 5 mayıs 2016da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 30 temmuz 2020.
- ↑ „52 yıl sonra kardeşliğe katkı“. Türkiye Gazetesi (2 ağustos 2002). 23-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 30 temmuz 2020.